Jakie wyzwania czekają polski sektor bankowy? Prezesi największych banków diagnozują sytuację

Nowe technologie, rosnąca nierównowaga regulacyjna, niepewność rozstrzygnięć prawnych oraz niewystarczający poziom rentowności – to zdaniem prezesów największych banków w Polsce główne wyzwania stojące przed sektorem.

„Debata gigantów bankowości detalicznej”, w której wzięli udział szefowie największych polskich banków, rozpoczęła XII edycję Kongresu Bankowości Detalicznej. Dyskusję poprzedziło wystąpienie prof. Janiny Harasim z Katedry Bankowości i Rynków Finansowych Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach, która oceniła, że główne wyzwania, jakie stoją przed bankowością detaliczną, związane są ze zmianą demograficzną wśród klientów, a tym samym zmianą ich zachowań i oczekiwań.

Jednocześnie – w ocenie prof. Harasim – nową sytuacją, w której musi odnaleźć się sektor, jest konkurencja ze strony GAFAA (Google, Amazon, Facebook, Apple, Alibaba) oraz fintechów. Nie bez znaczenia są również nowe technologie, które z założenia eliminują pośredników finansowych, jak np. blockchain.

Prof. Harasim do wyzwań, z którymi muszą mierzyć się banki, zaliczyła również regulacje krajowe i unijne. "Mamy do czynienia w ostatnim czasie z dosyć istotną i rosnącą nierównowagą regulacyjną. Z jednej strony banki są obciążone ogromem regulacji, które się na siebie nakładają (…), a z drugiej strony mamy dużo mniejszy reżim regulacyjny, jeśli chodzi o nowych uczestników sektora, czyli bigtechy i fintechy" – zauważyła.

Odnosząc się do tego wystąpienia, prezes PKO Banku Polskiego Zbigniew Jagiełło powiedział, że bank PKO i jego pracownicy "kochają klientów, kochają technologie oraz szanują regulacje". "To jest szersze niż nasz polski rynek, to są globalne trendy, którym trzeba sprostać" – zaznaczył.

Zdaniem Jagiełły w przypadku Polski na horyzoncie są trzy szczególnie istotne kwestie, które wydarzą się wkrótce, choć nie wiadomo, jaka będzie ich kolejność. Zaliczył do nich dywergencję sektora, czyli podział na banki, które sobie radzą oraz na te, które sobie nie radzą m.in. przez to, że zostały porzucone przez inwestora wiodącego.

"Druga rzecz, która jest ważna, to kwestia kontynuacji polskiej sagi z kredytami hipotecznymi denominowanymi w walutach obcych, czyli głównie frankowymi. (…) Trzecia rzecz dotyczy regulacji, specyficznych regulacji dotyczących emisji obligacji w formacie MREL" – ocenił Jagiełło.

Prezes ING Banku Śląskiego S.A. Brunon Bartkiewicz na pytanie, co szczególnie zaskoczyło go od momentu zeszłorocznej debaty prezesów, odpowiedział, że tempo konieczności dostosowania się do zmian i uczenia się.

Odnosząc się do kwestii cyberbezpieczeństwa w sektorze, Bartkiewicz zaznaczył, że doszedł jeszcze jeden element, którym jest spora ingerencja władz regulacyjnych. Natomiast w zakresie zmiany przepisów – według prezesa ING Banku Śląskiego - mamy jeszcze większą nieprzewidywalność niż rok temu.

"Bardzo istotny element MREL, który jest faktycznie ciężki, a poza tym mimo pewnych prób ze strony BFG on jednak skupia się w stosunkowo krótkim horyzoncie czasowym i niestety zbiega się z tym, co najprawdopodobniej nas czeka, czyli pewne ochłodzenie relacji podmiotów udzielających sobie wzajemnie kredytów, które nas pewnie spotka w okolicach 2023 roku" – ocenił Bartkiewicz.

Prezes Banku Pekao S.A. Michał Krupiński zwrócił uwagę przede wszystkim na fakt, że poziom rentowności w sektorze nie jest wystarczający. "Biorąc pod uwagę naszą geografię, poziom wzrostu gospodarczego, fakt, że rośniemy bardzo szybko jako gospodarka, powinniśmy mieć banki o wyższym poziomie rentowności i co za tym idzie także o wyższym poziomie wycen" – podkreślił Krupiński.

Jak wyliczył prezes Pekao, poziom obciążeń regulacyjnych i podatkowych w Polsce jest średnio o 50 proc. wyższy niż w krajach Zachodniej Europy, jednak wciąż około dwa razy niższy niż w przypadku banków amerykańskich.

"Gdyby te obciążenia były mniejsze, moglibyśmy być beneficjentem faktu, iż sektor w Zachodniej Europie przeżywa poważne wyzwania, być może jest to pewien kryzys" – mówił szef Pekao.

Według Krupińskiego wysoki poziom obciążeń sprawia, że banki mają większą skłonność do angażowania się w bardziej ryzykowne segmenty, a ponadto nie są w stanie inwestować w technologie przyszłości tyle, ile powinny. Stanowi to również, zdaniem prezesa Pekao, ograniczenie dla potencjalnej ekspansji zagranicznej.

"Jeśli chodzi na wyznania, pod kątem produktowym, w coraz większym stopniu kluczowa będzie zaawansowana analityka danych. Przechodzimy z segmentowania klientów do +segment of one+. (…) Mamy też sporo wyzwań po stronie konieczności jeszcze większej automatyzacji i robotyzacji procesów" – wyliczył Krupiński.

Prezes Santander Bank Polska S.A. Michał Gajewski przyznał, że ochrona konsumentów powinna być wpisana w działalność banków, a co za tym idzie, banki powinny podlegać właściwym regulacjom, natomiast musi istnieć równowaga tych rozwiązań.

"Wszyscy, którzy działają w tym samym obszarze, powinni podlegać tym samym regulacjom i temu samemu regulatorowi, powinni płacić te same podatki. (…) Obciążenia sektora finansowego, banków są ogromne i ciągle rosną, również ze względu na sprawy regulacyjne" – zaznaczył Gajewski.

Wskazując wyzwania, które stoją przed sektorem, zwrócił uwagę również na cyberbezpieczeństwo. "Każdy z nas jest dzisiaj twierdzą ceberbezpieczeństwa, przecież odnotowujemy tych ataków coraz więcej. Nie tylko na nas, na naszych klientów również. (…) To obszar, który wymaga ogromnych inwestycji i zaangażowania technologicznego" – podkreślił Gajewski.

Zabierający głos jako ostatni prezes BNP Paribas Bank Polska S.A. Przemek Gdański powiedział, że "podpisuje się oburącz" pod oceną sytuacji, jaką zaprezentowali prezesi pozostałych banków. Dodał, że jedno z wyzwań stojących przez sektorem nazwałby złożonością regulacji i niepewnością związaną z rozstrzygnięciami prawnymi.

"Znaleźliśmy się w nowej rzeczywistości po dwóch wyrokach Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w fundamentalnie istotnych i potencjalnie kosztownych sprawach, (…) nawet jak się za to zabierają prawnicy, to trudno znaleźć jednoznaczną wykładnię" – zauważył.

Zdaniem Gdańskiego wyroki sądów powszechnych w Polsce z jednej strony powinny kierować się wskazówkami zawartymi w wyrokach TSUE, a z drugiej strony w tych wyrokach bardzo trudno te wskazówki znaleźć. Stąd czynnik niepewności, jeśli chodzi o rozstrzygnięcia prawne, które będą w istotny sposób wpływały na bilanse banków.

Kongres Bankowości Detalicznej jest wspólnym przedsięwzięciem Gdańskiej Akademii Bankowej i PKO Banku Polskiego. Kongres skupia się na aktualnych wyzwaniach sektora, identyfikuje problemy oraz proponuje rozwiązania stymulujące rozwój i zwiększające jego bezpieczeństwo. XII Kongres Bankowości Detalicznej, który odbywa się w Centrum Giełdowym w Warszawie, zakończy się w czwartek 21 listopada 2019 roku.