Po szokującym początku roku, w drugim kwartale 2022 rynek fuzji i przejęć zaczął się odradzać. W okresie kwiecień – czerwiec w regionie Europy Środkowo-Wschodniej zawarto 524 transakcje na ponad 30 mld euro. Najbardziej aktywne były firmy w branży IT, gdzie doszło do 219 fuzji i przejęć. Wśród największych rynków CEE, to właśnie Polska najbardziej odczuła skutki wojny w Ukrainie. W pierwszej połowie roku liczba transakcji nad Wisłą spadła o 35,7% r/r do zaledwie 108, a ich łączna wartość zmniejszyła się prawie o połowę do 3,9 mld euro. Jedynie Polska spośród innych krajów w regionie, takich jak Czechy, Rumunia czy Turcja, doświadczyła tak znacznego pogorszenia wyników.
W raporcie „Emerging Europe M&A H1 2022” analitycy EMIS z ISI Emerging Markets Group prezentują krajobraz rynku fuzji i przejęć w krajach Europy Środkowo-Wschodniej, szczególnie w Polsce, Czechach, Rosji, Rumunii i Turcji, w pierwszym półroczu 2022 r. Łącznie w tym regionie sfinalizowano 1020 transakcji, co oznacza spadek o 2,6% r/r, czego przyczyny upatruje się głównie w rosyjskim ataku na Ukrainę. Co jednak istotne, łączna wartość fuzji i przejęć wzrosła w tym czasie o 16,1% do 52,9 mld euro, głównie przez ogromne transakcje związane z największym rosyjskim wydobywcą złota, firmą Polyus. Said Kerimov – syn miliardera, którego Stany Zjednoczone usankcjonowały po raz pierwszy już w 2018 roku – przekazał swoje 46,35% udziałów w Polyus, warte 12 mld euro, Funduszowi Wspierania Fundacji Islamskich w Rosji. Za kwotę 6,27 mld euro, 30% udziałów wydobywcy złota kupił z kolei prywatny inwestor Achmet Palankojew. To właśnie w sektorze wydobywczym w pierwszym półroczu 2022 r. firmy wydały najwięcej pieniędzy, bo aż 20,5 mld euro, doprowadzając do prawie 10-krotnego wzrostu w stosunku do analogicznego okresu w roku 2021. Natomiast największa liczba transakcji, bo aż 219, odbyła się po raz kolejny w sektorze IT. Następne miejsce, z małym spadkiem, zajmują nieruchomości – 139, a podium po niewielkim wzroście zamyka sprzedaż hurtowa i detaliczna z 91 transakcjami.
USA inwestują w Europie Środkowo-Wschodniej
Najczęstszym i największym inwestorem zagranicznym na rynkach Europy Środkowo-Wschodniej bezkonkurencyjnie były Stany Zjednoczone, które na 48 transakcji przeznaczyły 3,8 miliarda euro. Pod względem liczby inwestycji kolejne miejsce, z 20 fuzjami i przejęciami zajęły Niemcy, do czego przyczyniło się zwiększenie do 24% udziału Porsche Automobil Holding w chorwackim Rimac Automobili. Natomiast drugim najbardziej hojnym europejskim inwestorem okazała się Hiszpania, wydając 1,5 mld euro – w tym 1,37 mld na zakup 36,1% udziałów akcjonariuszy w Garanti Bankasi, tureckiej firmie świadczącej usługi finansowe, przez Banco Bilbao Vizcaya Argentaria (BBVA), drugi co do wielkości hiszpański bank i jeden z największych w strefie euro.
W Polsce odbyło się o ponad 1/3 transakcji mniej
W pierwszej połowie 2022 r. ogólna liczba transakcji w krajach Europy Środkowo-Wschodniej spadła. Mimo to w Turcji odbyło się 136 fuzji i przejęć (czyli o 15 więcej r/r), w Rosji 327 (czyli o 22 więcej r/r), a w Rumunii 112 (czyli o 24 więcej r/r). W Czechach nastąpił lekki spadek o 2 transakcje w porównaniu do 59 z zeszłego roku. Natomiast w Polsce było ich aż o 60 mniej, bo jedynie 108. Spadła też łączna wartość transakcji dokonanych nad Wisłą. W pierwszej połowie 2022 r. wyniosła 3,9 mld euro, czyli ponad połowę mniej niż w analogicznym okresie rok wcześniej. Eksperci EMIS nie mają wątpliwości, że na ten stan rzeczy wpływa bezpośrednie sąsiedztwo z pochłoniętą wojną Ukrainą.
W Polsce największy spadek wartości fuzji i przejęć dotknął sektor telekomunikacji. W pierwszym półroczu 2021 r. dokonano transakcji za 1,7 mld euro, a już rok później było to prawie czterokrotnie mniej, jedynie 429 mln euro. Najważniejszym wydarzeniem w polskiej branży telekomunikacyjnej było przejęcie Emitela, jednego z operatorów naziemnej infrastruktury radiowo-telewizyjnej w Polsce, przez brytyjski Cordiant Digital Infrastructure za kwotę 421,4 mln euro.
Analitycy EMIS zwracają uwagę na fakt, że trudno porównywać polski rynek M&A z początku 2021 i 2022 roku. Pierwszy kwartał zeszłego roku, kiedy to wartość transakcji w Polsce osiągnęła rekordowe 7,7 mld euro, był tak udany, że podniósł wyniki całego półrocza, co sprawiło, że oczekiwania na nadchodzący rok były bardzo duże. Wybuch wojny kompletnie zmienił krajobraz biznesowy nad Wisłą.
Google kupuje nieruchomości, Lotos sprzedaje stacje paliw
W Polsce, najwięcej fuzji i przejęć w pierwszym półroczu tego roku odbyło się w branży nieruchomości i budownictwa, gdzie odnotowano wzrost o 50% r/r. Transakcje wyniosły łącznie ponad 1,7 mld euro. Na drugim miejscu znalazła się sprzedaż hurtowa i detaliczna, gdzie wydano ponad pół miliarda euro.
Dwie największe polskie transakcje to:
- Zakup kolejnych 24,7% akcji w grupie Immofinanz, która jest właścicielem dużej liczby nieruchomości komercyjnych m.in. w Warsaw Spire, przez CPI Property Group. Dzięki temu firma z sektora nieruchomości komercyjnych i hotelowych w Europie Środkowo-Wschodniej i Niemczech stała się największym udziałowcem. Eksperci EMIS szacują, że łączna kwota transakcji to 638 mln euro.
- Inwestycja Google w kompleks wieżowców The Warsaw HUB. Dokładnie 582,7 mln euro kosztowało amerykańską spółkę całkowite przejęcie biurowców, których do tej pory była największym najemcą.
W przygotowanym przez analityków EMIS zestawieniu „Top 20 M&A Deals”, zakup firmy Google znalazł się na 15. miejscu i był najważniejszą przeprowadzoną w Polsce transakcją w pierwszej połowie 2022 r. Trzy pozycje dalej umieszczono przejęcie 417 stacji paliw sieci Lotos znajdujących się na terenie Polski przez węgierską spółkę MOL za kwotę 536,5 mln euro (szacowania rynkowe). MOL poinformował w komunikacie prasowym, że dzięki tej transakcji stanie się trzecim największym podmiotem na rynku detalicznej sprzedaży paliw w Polsce.
Europejski rynek M&A nie był przygotowany na to, co wydarzyło się w lutym w Ukrainie. Szczególnie wyniki z pierwszego kwartału bieżącego roku pokazują widoczne załamanie, jednak biznes szybko przystosował się do nowej sytuacji i już w kolejnych trzech miesiącach bilanse poszły w górę. Firmy, mimo niespokojnych okoliczności, starają się kontynuować rozwój napędzany przez fuzje i akwizycje, walcząc o pozycję na rynku w swoich sektorach. Jednak sytuacja może się w każdej chwili zmienić. Eksperci EMIS ostrzegają, że Polska, tak samo jak inne, sąsiadujące bezpośrednio z pogrążoną w wojnie Ukrainą kraje, musi być gotowa na spadek zainteresowania ze strony inwestorów i starać się stworzyć bezpieczne warunki do rozwoju gospodarczego i biznesowego.
