Unijni ambasadorowie wypracowali w piątek polityczne porozumienie w sprawie inicjatywy wsparcia zatrudnienia, dzięki której ma do nich trafić do 100 mld euro niskooprocentowanych pożyczek na ochronę miejsc pracy zagrożonych kryzysem wywołanym przez pandemię.
Komisja Europejska przedstawiła projekt w tej sprawie na początku kwietnia. Zakłada on utworzenie nowego instrumentu o nazwie SURE, który zapewni do 100 mld euro pożyczek dla krajów UE. Środki te mają dać pracownikom dochody i utrzymanie zatrudnienia w przedsiębiorstwach, które bez wsparcia publicznego byłyby zmuszone do przeprowadzania zwolnień lub redukcji wymiaru pracy.
"Pandemia Covid-19 to wyjątkowe wyzwanie dla Europy, ponieważ zagraża życiu i źródłom utrzymania wielu osób. (...) SURE będzie ważną siatką bezpieczeństwa do ochrony miejsc pracy i pracowników, ponieważ zapewni państwom członkowskim niezbędne środki na sfinansowanie działań służących zwalczaniu bezrobocia i utraty dochodów"
Pożyczki z SURE będą opierać się na gwarancjach udzielonych przez państwa członkowskie. W sumie gwarancje te mają opiewać na kwotę 25 mld euro. Każdy z krajów będzie obciążony w stopniu odpowiadającym jego udziale w Dochodzie Narodowym Brutto UE. W przypadku Polski to nieco ponad 4 proc.
Stolice nie będą musiały robić przelewów do Brukseli, a gwarancja zostanie uruchomiona tylko w przypadku, gdyby któryś z krajów, do których trafią środki, nie spłacił pożyczki. KE przekonuje, że to bardzo mało prawdopodobne, bo oznaczałoby de facto bankructwo kraju unijnego.
Wartością dodaną instrumentu ma być dostarczanie taniego pieniądza. Kraje UE, zwłaszcza te z gorszymi ratingami, mogą cały czas same pożyczać środki na rynkach finansowych, ale drożej, niż może to zrobić Komisja Europejska.
SURE umożliwi państwom członkowskim zwrócenie się o retrospektywne pokrycie wydatków publicznych poniesionych od 1 lutego 2020 r. Ze środków będą mogły być finansowane nie tylko dopłaty do miejsc pracy, ale też pomoc dla osób prowadzących działalność na własny rachunek oraz wydatki w służbie zdrowia (chodzi zwłaszcza o dodatkowe zatrudnienie w związku z kryzysem).
Inicjatywa jest jednym z trzech uzgodnionych przez eurogrupę zabezpieczeń przed kryzysem o łącznej wartości 540 mld euro. Środki z SURE mają być skierowane tam, gdzie będą najbardziej potrzebne. Nie ma wyliczeń, ile ma trafić do każdego z państw członkowskich. KE zapowiadała, że rozwiązanie to będzie miało szczególne znaczenie dla krajów najbardziej dotkniętych kryzysem. Formalnie konkretna pomoc finansowa zostanie przyznana decyzją przyjętą przez Radę UE na wniosek Komisji.
Regulacja musi zostać jeszcze formalnie zatwierdzona przez państwa UE w procedurze pisemnej. Ma to nastąpić we wtorek. Zgoda Parlamentu Europejskiego nie jest wymagana.
