Celowana terapia dla polskich firm. Kolejne działania w związku z COVID-19 na rzecz pomocy przedsiębiorcom

Wśród wielu działań podejmowanych przez władze w celu pomocy polskim przedsiębiorcom podczas obecnej pandemii koronawirusa zwracają uwagę m.in. te podejmowane i realizowane przez Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej.

Realizowane przy pomocy funduszy unijnych dotyczą m.in. ułatwień dla firm korzystających z finansowania z Europejskiego Funduszu Społecznego (EFS), czy – wspólnie z Bankiem Gospodarstwa Krajowego – pożyczek z unijnego Programu Operacyjnego Inteligentny Rozwój (POIR) na rzecz utrzymania płynności firm z sektora MŚP.

Działania na rzecz projektów z finansowaniem z EFS
Antykryzysowe działania opracowane przez resort funduszy i polityki regionalnej obejmują cały pakiet rekomendacji, które pomogą zarówno firmom, jak i osobom oraz organizacjom pozarządowym realizującym projekty współfinansowane z Europejskiego Funduszu Społecznego, w tym:

• finansowanie z funduszy unijnych kosztów odwołanych szkoleń, wyjazdów, konferencji, jeśli pieniądze są nie do odzyskania i nie można było zrealizować planowanych działań;
• wydłużenie terminów składania wniosków o płatność i zmiany terminów zakończenia projektów;
• zmiany treści wniosków i umów o dofinansowanie, np. w odniesieniu do okresu realizacji projektu, terminu jego zakończenia albo finansowania dodatkowych kosztów zapewnienia bezpieczeństwa lub zmiany formy wsparcia na zdalne;
• czasowe zawieszenie prowadzonej działalności gospodarczej w przypadku dotacji lub pożyczek na założenie firmy.

W opinii szefowej resortu funduszy i polityki regionalnej min. Małgorzaty Jarosińskiej-Jedynak, projekty finansowane z EFS są „szczególnie narażone na utrudnienia związane z pandemią koronawirusa”. Nic dziwnego, EFS jest bowiem jednym z pięciu głównych funduszy, poprzez które UE wspiera rozwój społeczno-gospodarczy wszystkich krajów członkowskich. Jego zaś zasoby finansowe inwestuje się w ludzi. Zwłaszcza tych, którzy mają trudności ze znalezieniem pracy. EFS wspiera zatrudnienie w państwach członkowskich UE (w tym rzecz jasna w Polsce). Fundusze EFS nakierowane są na zwiększenie stopy zatrudnienia, polepszenie jakości miejsc pracy oraz na poprawę integracji na rynku pracy. Ponadto na rzecz poprawy aktywności i zdrowia starzejącego się społeczeństwa, zwalczanie dyskryminacji na rynku pracy; poprawy jakości, skuteczności i dostępności szkolnictwa wyższego oraz kształcenia zrównoważonego; inwestowania i efektywnego wykorzystania administracji publicznej jak również – na szczeblu regionalnym – samozatrudnienia,
integrowania społeczności marginalizowanej, zwiększenia dostępności technologii informacyjno-komunikacyjnych i ich wykorzystania oraz inwestowania w e-integrację.
Pismo z rekomendacjami min. Jarosińskiej-Jedynak na rzecz ułatwień dla firm i instytucji realizujących projekty finansowane przez EFS zostało skierowane do instytucji, które czuwają nad wdrażaniem projektów finansowanych i decydują o sposobie ich rozliczania. Otrzymali je m.in. ministrowie, marszałkowie województw, wojewódzkie urzędy pracy czy Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości.

Wśród konkretnych rozwiązań MFiPR znalazła się m.in. możliwość:

• finansowania z funduszy unijnych kosztów odwołanych szkoleń, wyjazdów, konferencji, jeśli pieniądze są nie do odzyskania i nie można było zrealizować planowanych działań (np. kraj, do którego planowany był wyjazd, zamknął granice);
• finansowania z funduszy unijnych kosztów funkcjonowania placówek, które powstały ze wsparciem unijnym (np. przedszkoli, które muszą zapłacić opiekunkom);
• wydłużenia terminów składania wniosków o płatność i zmiany terminów zakończenia projektów,
• zmiany treści wniosków i umów o dofinansowanie, na przykład w zakresie okresu realizacji projektu, terminu jego zakończenia albo finansowania dodatkowych kosztów zapewnienia bezpieczeństwa lub zmiany formy wsparcia na zdalne.
• czasowego zawieszenia prowadzonej działalności gospodarczej w przypadku dotacji lub pożyczek na założenie firmy,
• uznawania oświadczeń uczestników w przypadku stypendiów stażowych (takie oświadczenia mogą dotyczyć na przykład opieki nad dzieckiem do lat 8, zawieszenia działalności firmy, konieczności odbywania kwarantanny).

– Działania wskazane w piśmie nie są lekarstwem, które aplikujemy wszystkim bez wyjątku. To precyzyjnie celowana terapia, którą można zastosować po analizie każdego przypadku. Konieczne jest działanie siły wyższej, a za taką uznajemy pandemię koronawirusa – wyjaśnia minister.

W swoim piśmie z zaleceniami dotyczącymi „działań możliwych do podjęcia w celu łagodzenia wpływu pandemii koronawirusa na realizację projektów współfinansowanych z EFS” min. Małgorzata Jarosińska-Jedynak zaznaczyła m.in., że w obecnej sytuacji „ze względu na fakt, że sytuacja poszczególnych podmiotów może być różna i wynikać zarówno ze specyfiki danego projektu, stadium jego realizacji, jak i obszaru działalności beneficjenta, zasadność podjęcia proponowanych dodatkowych działań powinna być rozstrzygana indywidualnie case by case”.
Minister poinformowała także o planowanych w obecnej sytuacji kolejnych działaniach na rzecz pomocy dla podmiotów wykorzystujących fundusze UE. Bowiem „na forum europejskim, przy aktywnym udziale strony polskiej prowadzone są prace nad dodatkowym pakietem działań mających na celu zapewnienie elastyczności w wykorzystaniu środków europejskich na walkę ze skutkami koronawirusa. Realizacja programów operacyjnych jest na bieżąco monitorowana. Wraz z rozwojem sytuacji będą wprowadzane kolejne mechanizmy mające na celu zapobieganie negatywnym skutkom kryzysu wywołanego przez pandemię koranowirusa”.  

Funduszowy Pakiet Antywirusowy
Dzięki przyjętej przez Sejm z inicjatywy Ministerstwa Funduszy i Polityki Regionalnej tzw. specustawie funduszowej beneficjenci kilkudziesięciu tysięcy przedsięwzięć finansowanych z funduszy europejskich, którzy ze względu na pandemię COVID-19, mają ograniczone możliwości realizacji tych projektów, będą mogli je łatwiej realizować i rozliczać w nowej rzeczywistości. Nowe rozwiązania pozwolą na skierowanie pieniędzy unijnych na walkę z koronawirusem.
Zapisy takie znalazły się w ustawie o szczególnych rozwiązaniach wspierających realizację programów operacyjnych w związku z wystąpieniem COVID-19 w 2020 roku.
Jak tłumaczy MFiPR cele tej ustawy są dwa:

• większa elastyczność dla beneficjentów, którzy będą mogli dokończyć rozpoczęte projekty z maksymalną możliwą efektywnością i bez strat finansowych;
• dostępne fundusze zostaną ukierunkowane na zwalczanie koronawirusa i ograniczanie jego niepożądanych skutków dla gospodarki.

– Chcemy, aby nowa ustawa okazała się skuteczną szczepionką dla polskich firm, samorządów, organizacji pozarządowych, uczelni i innych podmiotów korzystających z funduszy, zwiększającą ich odporność na turbulencje wywołane przez pandemię – wyjaśnia szefowa resortu MFiPR, Małgorzata Jarosińska-Jedynak.

Ustawa przewiduje m.in. możliwość uznania za kwalifikowane wydatków na cele niezrealizowane z powodu pandemii oraz wydłużenia terminów składania wniosków w konkursach oraz terminów uzupełniania i wprowadzania poprawek we wnioskach. Jednocześnie pozwala na wydłużanie terminu przekazania wniosków o płatność. Umożliwia również wprowadzanie nadzwyczajnego trybu wyboru projektów czy udzielanie ulg w spłacie należności.
Co więcej, przepisy ustawy dają także możliwość pracy zdalnej komisji oceniających projekty, komitetów monitorujących, a nawet kontroli i audytów. Gdy uniemożliwione będzie przeprowadzenie ich „zza biurka”, będzie można je zawiesić. Ustawa przewiduje także możliwość przedłużenia terminów w postępowaniach administracyjnych lub ich zawieszenia i wstrzymania wykonania decyzji.

– Uzasadnione niedotrzymanie warunków umowy o dofinansowanie nie będzie skutkować wykluczeniem z możliwości otrzymania środków europejskich w kolejnych konkursach – podkreśla min. Jarosińska-Jedynak.

I wyjaśnia:

–Specustawa będzie miała zastosowanie przede wszystkim do programów operacyjnych perspektywy finansowej 2014–2020, tj. kilkudziesięciu tysięcy projektów, zwłaszcza tych, których wdrożenie jest zagrożone ze względu na COVID-19. Dotąd podpisano ponad 60 tys. umów. Ich łączna wartość wynosi 454 mld zł, w tym wkład unijny 276 mld zł. Zdecydowana większość z nich jest w realizacji, nikt, kto jej potrzebuje, nie zostanie bez pomocy – dodaje minister.

Nowe przepisy będą mogły być stosowane również do środków podlegających ponownemu użyciu z programów perspektywy 2007–2013.

– W instrumentach zwrotnych mamy ponad 3 mld zł, w dużej części w dyspozycji regionów. Włączamy te pieniądze w pakiet rozwiązań antykryzysowych i tworzymy warunki umożliwiające zarządom województw uruchamianie wsparcia dla firm z ich udziałem – podkreśla szefowa MFiPR.

Ponadto przepisy specustawy funduszowej będą miały zastosowanie do realizacji i rozliczania Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego, Norweskiego Mechanizmu Finansowego oraz Szwajcarsko-Polskiego Programu Współpracy

Instalujemy nowe aplikacje
Specustawa funduszowa pozwoli wesprzeć biznes i działania z zakresu ochrony zdrowia.
Ponadto, jak tłumaczy dalej minister: – Już teraz, w ramach tarczy antykryzysowej, uruchamiamy specjalne działania dofinansowane z funduszy UE, m.in. 1,5 mld zł na dopłaty do pensji pracowników i składki na ubezpieczenie społeczne, 350 mln zł w ramach tzw. kredytu technologicznego – to pieniądze, które ułatwią wielu przedsiębiorstwom podejmować decyzje inwestycyjne, utrzymać produkcję i miejsca pracy, wreszcie 180 mln zł przeznaczamy na zakup sprzętu do nauki zdalnej dla szkół.
Szczegółowe rozwiązania specustawy mają obowiązywać z mocą wsteczną od 1 lutego 2020 roku, jej przepisy będą zaś stosowane do końca bieżącego roku. Według MFiPR ustawa będzie kompatybilna i uzupełniająca z rozwiązaniami, które przygotowuje w tym zakresie UE, zarówno pod względem treści rozwiązań, jak i daty, od której mają być one stosowane.

400 mln zł pożyczek z POIR na płynność firm z sektora MŚP
Nowy fundusz pożyczkowy, Fundusz Pożyczkowy Wsparcia Płynności MSP, stanowi kolejne działanie przygotowywane wspólnie przez MFiPR oraz Bank Gospodarstwa Krajowego, mające na celu zwalczanie skutków pandemii COVID-19 w gospodarce. Na ten cel resort funduszy przeznaczy 400 mln zł z unijnego programu Inteligentny Rozwój (POIR).
Według zapewnień MFiPR nabór wniosków ruszy pod koniec kwietnia. Takie pożyczki, wspierające płynność firm z sektora MŚP, mają pozwolić im na pokrycie bieżących potrzeb finansowych czy ochronę miejsc pracy. Co więcej, w razie spłacenia kontrahentów korzyść z pożyczki będzie podwójna: przedsiębiorca nie tylko nie popadnie w długi, ale i jego partnerzy otrzymają należne im pieniądze.
Wysokość pożyczki będzie określona indywidualnie dla każdego przedsiębiorcy według jednego z trzech poniższych kryteriów:

• dwukrotność wartości rocznego zestawienia płac za 2019 r. lub za ostatni dostępny rok (dla firm istniejących krócej – prognozowana wysokość płac),
• 25 proc. wartości całkowitego obrotu w 2019 r.;
• zadeklarowana i zweryfikowana przez pośrednika kwota wystarczająca na zabezpieczenie płynności na kolejne 18 miesięcy.

Maksymalny okres spłaty pożyczki wynosić będzie do sześciu lat.
– Tworzymy zupełnie nowe produkty, które mają postawić na nogi przedsiębiorców doświadczających problemów finansowych. Pożyczka płynnościowa to odpowiedź na te potrzeby i jednocześnie wzmocnienie tarczy antykryzysowej. Oferta jest skierowana do sektora MŚP. Zakładamy, że pierwsi przedsiębiorcy będą mogli zawnioskować o preferencyjną pożyczkę jeszcze w kwietniu – mówi Beata Daszyńska-Muzyczka, prezes Banku Gospodarstwa Krajowego.