Z sondaży wynika, że truskawki należą do ulubionych owoców Polaków. Na szczęście rodzimi amatorzy truskawek mają w czym wybierać, bo na naszym rynku ich oferta jest bardzo bogata. W tym kontekście warto wiedzieć, że wśród różnych polskich truskawek na szczególną uwagę zasługuje „truskawka kaszubska”, znana też jako „kaszëbskô malëna”, która posiada zarejestrowaną w Unii Europejskiej nazwę – jako Chronione Oznaczenie Geograficzne.
„Truskawka kaszubska” lub „kaszëbskô malëna”, jak wskazuje nazwa, produkowana jest na obszarze Pojezierza Kaszubskiego (a konkretnie powiatów: kartuskiego, kościerskiego i bytowskiego oraz gmin: Przywidz, Wejherowo, Luzino, Szemud, Linia, Łęczyce oraz Cewice). Historia truskawki kaszubskiej sięga lat 20. i 30. XX wieku. Specyficzne walory i rosnąca popularność spowodowały dynamiczny rozwój jej lokalnych upraw, które z czasem stały się nieodłączną częścią kaszubskiego krajobrazu.
O jakie konkretnie walory chodzi i skąd one się biorą? Znawcy tematu wskazują, że walorem truskawki kaszubskiej jest bardzo silny, intensywny i przyjemny aromat oraz zapach, a także ponadprzeciętnie słodki smak. Wpływa na to m.in. specyficzny mikroklimat Pojezierza Kaszubskiego, w szczególności występujące tu chłodne noce i upalne dni (znaczne dobowe wahania temperatury). Ponadto, truskawki te charakteryzuje ciemnoczerwona, wyrównana na całej powierzchni, lekko błyszcząca barwa. Owoce są jędrne, lekko twardawe, a zarazem soczyste. Skórka jest cienka i jedwabista oraz są na niej widoczne i wyczuwalne pestki.
Jak już wcześniej zostało wspomniane, truskawka z Pojezierza Kaszubskiego wyróżnia się spośród innych polskich truskawek również tym, że jej nazwa została zastrzeżona w UE i dzięki temu podlega prawnej ochronie. Konkretnie, nazwy „truskawka kaszubska” i „kaszëbskô malëna” zostały zarejestrowane w UE jako chronione oznaczenie geograficzne (ChOG), co oznacza, że można je stosować wyłącznie w przypadku truskawek uprawianych przez producentów, którzy posiadają certyfikat lub świadectwo jakości potwierdzające spełnienie szczegółowych wymagań zgodnych ze specyfikacją.
Truskawka kaszubska jest tak ważna dla mieszkańców tego regionu, że od 1971 r. w pierwszą niedzielę lipca na Złotej Górze nieopodal Brodnicy Górnej, z okazji truskawkowych żniw, gospodarze powiatu kartuskiego organizują wielki festyn ludowy zwany truskawkobraniem. Nazwa oraz przebieg tej imprezy są więc nierozerwalnie związane z tradycją truskawkowych dożynek, a uprawiane w regionie truskawki według wielu stanowią największe bogactwo naturalne Kaszub. Nie powinno więc dziwić, że wspomniane wyżej święto regularnie obejmują swym patronatem lokalne i regionalne władze samorządowe, w tym także wojewódzkie, a na przestrzeni lat powstały liczne opracowania dotyczące zasad uprawy truskawek na tym obszarze z uwzględnieniem występujących tu warunków klimatycznych i glebowych.
Proces certyfikacji produktów spożywczych wyróżnionych znakiem chronione oznaczenie geograficzne (ChOG), chroniona nazwa pochodzenia (ChNP) lub gwarantowana tradycyjna specjalność (GTS), a także produktów rolnictwa ekologicznego w Polsce nadzoruje Inspekcja Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych (IJHARS). Oprócz tego, Inspekcja sprawuje szeroki nadzór nad jakością handlową żywności – „od pola do stołu” – a więc począwszy od etapu produkcji, poprzez obrót w handlu i gastronomii, aż po kontrolę graniczną. Za pomocą prowadzonych kontroli oraz działań edukacyjnych Inspekcja przeciwdziała zafałszowaniom żywności i innym możliwym nadużyciom rynkowym, z jednej strony chroni więc interesy polskich konsumentów, a z drugiej strony wspiera też rodzimych producentów, stojąc na straży wysokiej jakości i uczciwej konkurencji w branży rolno-spożywczej.
Aktualny wykaz producentów truskawki kaszubskiej, posiadających ważny certyfikat zgodności lub ważne świadectwo jakości, można zatem znaleźć na stronie Inspekcji Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych. Na stronie IJHARS można też znaleźć informacje o innych polskich produktach tradycyjnych i regionalnych posiadających zastrzeżone (chronione) nazwy – w zakładce „Produkty tradycyjne i regionalne”.
Informacje o wszystkich unijnych produktach chronionych i ich specyfikacjach są dostępne z kolei na platformie eAmbrosia. Ponadto, szczegółowe informacje dotyczące unijnego systemu ochrony nazw produktów tradycyjnych i regionalnych są dostępne na stronie Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi.
Dodatkowe informacje na temat samej truskawki kaszubskiej można uzyskać na stronach internetowych MRiRW, „Polska smakuje”, „Polskie super owoce”:
https://www.gov.pl/web/rolnictwo/truskawka-kaszubska-lub-kaszebsko-malena
https://www.polskasmakuje.pl/europejski-system-oznaczen/chog/truskawka-kaszubska/
https://polskiesuperowoce.pl/60267-truskawka-kaszubska-kaszebsko-malena
