Rosja pozostaje w tyle jako eksporter, Francja rośnie, a Stany Zjednoczone wciąż zwiększają swoją wiodącą rolę w handlu bronią. Takie wnioski płyną z najnowszego raportu Sztokholmskiego Instytutu Badań nad Pokojem (SIPRI).
Wojna w Ukrainie ma wyraźny wpływ na globalny handel bronią, i to na wiele sposobów. Sztokholmski Międzynarodowy Instytut Badań nad Pokojem (SIPRI) porównuje najnowszy okres od 2019 do 2023 roku z okresem od 2014 do 2018 roku i stwierdza wiele zmian, z których niektóre są dramatyczne.
Na przykład wielkość globalnego handlu bronią spadła o 3,3 procent w porównaniu z latami 2014-18. Jednak import broni do Europy wzrósł niemal dwukrotnie, głównie z powodu wojny na Ukrainie. Największa część dostaw broni do Europy, a mianowicie 55 procent, pochodziła z USA. To o 20 punktów procentowych więcej niż w latach 2014-18, co jest wyraźnym sygnałem, że Europa stała się pod tym względem jeszcze bardziej zależna od USA.
Głównie dzięki zwiększonemu eksportowi do Europy, Stany Zjednoczone były w stanie zwiększyć swój globalny eksport broni o 17 procent. Udział USA w międzynarodowym handlu bronią również znacznie wzrósł z 34 do 42 procent. Stany Zjednoczone dostarczyły sprzęt wojskowy do 107 krajów na całym świecie, więcej niż w jakimkolwiek poprzednim okresie pięcioletnim. Także pod tym względem są niekwestionowanym liderem.
„Stany Zjednoczone rozszerzyły swoją globalną rolę jako dostawca broni i jest to ważny aspekt ich polityki zagranicznej”
- pisze Mathew George z SIPRI, wskazując, że dzieje się to w czasie, gdy „gospodarcza i geopolityczna dominacja USA jest wystawiana na próbę przez niektóre gospodarki wschodzące”.
Nic dziwnego, że zwłaszcza Ukraina dramatycznie zwiększyła import broni wśród krajów europejskich. Podczas gdy w okresie sprawozdawczym 2014-18 zajmowała pod tym względem odległe miejsce, częściowo dlatego, że sama produkowała wiele broni i była w niewielkim stopniu zdana na jej importowanie, w okresie 2019-23 (rosyjska agresja rozpoczęła się w 2022 roku) stała się czwartym co do wielkości importerem broni na świecie po Indiach, Arabii Saudyjskiej i Katarze. Ukraina odnotowała wzrost importu broni o około 6600 procent.
Patrząc tylko na rok 2023, Ukraina była nawet największym importerem broni na świecie. Termin „importer” jest jednak nieco mylący, ponieważ dostawy broni na Ukrainę nie oznaczają głównie jej sprzedaży, tylko darowizny broni i innego sprzętu wojskowego.
Najważniejszymi dostawcami broni dla Ukrainy w latach 2019-23 były Stany Zjednoczone (39 procent), a następnie Niemcy (14 procent) i Polska (13 procent).
Tak jak poprzednio, pięciu najważniejszych eksporterów broni na świecie to: USA, Francja, Rosja, Chiny i Niemcy. Ich kolejność na tej liście uległa jednak zmianie w porównaniu z latami 2014-18, co jest również związane z wojną w Ukrainie.
Francja zastąpiła Rosję na drugim miejscu. Podczas gdy rosyjski eksport broni znacznie spadł o 53 procent, eksport francuski wzrósł o 47 procent. Liczba krajów otrzymujących rosyjski sprzęt wojskowy również drastycznie spadła.
Podczas gdy w 2019 roku 31 krajów otrzymywało broń od Moskwy, w roku 2023 było ich tylko dwanaście, przy czym Indie i Chiny były wśród nich zdecydowanie najważniejsze. Te dwa kraje są również tymi, które nie miały i nie mają nadal żadnych zahamowań w kontynuowaniu handlu z Rosją także w zakresie innych towarów, takich jak ropa naftowa i gaz.
