Gotówka w czasach epidemii. Jak zapewnić jej bezpieczny obieg?
Rozprzestrzeniająca się pandemia COVID-19 wywołała serię komentarzy na temat zanieczyszczenia banknotów i zaleceń związanych z ograniczeniem tradycyjnych metod płatności na rzecz systemów bezstykowych. Pomimo doniesień, że podobne rekomendacje wydała Światowa Organizacja Zdrowia /WHO/, rzecznik tej instytucji zapewnił, że „ WHO nie twierdzi, że gotówka roznosi wirusa”. Zaprzeczył także jakoby instytucja ostrzegała przed używaniem banknotów. Natomiast stwierdził, że po kontakcie z gotówką należy dokładnie umyć ręce.
Sugestie te wydają się szczególnie zasadne biorąc pod uwagę ostatnie długie kolejki do sklepowych kas w wielu europejskich krajach. Jak podaje instytut analityczny Nielsena, rośnie także koszyk zakupów Polaków. I choć jego dynamika nie jest już tak duża, jak chociażby w dziewiątym tygodniu bieżącego roku (spadek z 17 proc. do 13 proc. tydzień do tygodnia), to gotówka cały czas jest w obiegu.
Gotówka jest ustawowo określonym podstawowym środkiem płatniczym w Polsce. Jest też wciąż najpopularniejszą formą płatności. Według Narodowego Banku Polskiego udział tego rodzaju transakcji w rynku płatności detalicznych wynosi 57 proc. Polskie firmy nie chcą i nie mogą zatem zrezygnować z obrotu gotówką.
Tradycyjne formy płatności stanowią podstawę naszej gospodarki. Na gotówce w głównej mierze opiera się działalność zarówno sektora średnich i małych przedsiębiorstw, jak i handlu. Dziś większość podmiotów rynkowych i instytucji finansowych jest zgodna co do konieczności utrzymania banknotów w obiegu. W obecnej sytuacji zagrożenia koronawirusem należy jedynie zadbać o ich bezpieczny obrót i odpowiednią dezynfekcję
Już w połowie lutego proces odkażania pieniędzy podjęły Chiny. Polegał on na poddawaniu banknotów działaniu wysokiej temperatury bądź ultrafioletu. Po takich zabiegach gotówka była przechowywana od 7 do 14 dni. Dopiero po tym czasie trafiała do ponownego obiegu. Także w Polsce wdrożono działania mające na celu odkazić pieniądze zanim dotrą do banków i klientów. Narodowy Bank Polski poinformował, że „polskie banknoty są poddawane kwarantannie i można realizować transakcje przy ich pomocy”.
Wycofywanie z obrotu pieniędzy i ich dostarczanie przez banki komercyjne do NBP w celu dezynfekcji to działanie prewencyjne, zwiększające bezpieczeństwo. W obecnej sytuacji banknoty, podobnie jak inne przedmioty codziennego użytku, powinny być odkażane. W Polsce okres ich kwarantanny wynosi dwa tygodnie, a pieniądze sterylizowane są w wysokiej temperaturze
