7 czerwca 2023 r. Anna Moskwa, minister klimatu i środowiska spotkała się z Steffi Lemke, federalną minister środowiska, ochrony przyrody, bezpieczeństwa jądrowego i ochrony konsumentów. Podczas spotkania podsumowano aktualne działania zapobiegawcze i naprawcze oraz odbudowujące bioróżnorodność Odry prowadzone na podstawie rekomendacji ekspertów.
Dodatkowym tematem była kwestia ogłoszonego wczoraj wyroku WSA w Warszawie, dotyczącego wydłużenia koncesji dla kopalni w Turowie na wydobycie węgla brunatnego do roku 2044. W 14. trwających obecnie postępowaniach w tej sprawie stroną jest niemieckie miasto Zittau.
- Odra jest na dzisiaj najlepiej przebadaną rzeką w Europie ze względu na stały monitoring online który zainstalowaliśmy, ale też zwiększenie punktów pomiarów manualnych i ilości monitorowanych parametrów – mówiła minister Anna Moskwa po spotkaniu. - Robimy wszystko co możliwe, aby ten szkodliwy, inwazyjny gatunek obcy jakim jest złota alga nie mógł się rozwijać w Odrze. Zasoby Odry się odbudowują. 14 mln zł z 5 wojewódzkich funduszy ochrony środowiska i gospodarki wodnej przeznaczyliśmy na program odbudowy bioróżnorodności Odry. Jest przewidziany do 2025 r., ale w razie potrzeby będzie wydłużany – dodała minister Anna Moskwa.
Jak poinformowała minister klimatu i środowiska zgodnie z zeszłorocznymi ustaleniami zespół ekspertów po obu stronach podjął aktywne prace nad wymianą informacji o sytuacji na rzece. Obie strony przekazały sobie raporty z wynikami badań przeprowadzonymi po obu stronach granicy.
- Ostatni czas to wymiana informacji między stronami także w formie warsztatów eksperckich. Współpracowaliśmy z ekspertami z państw, gdzie złota alga wyrzucała toksyny. Przeprowadzaliśmy działania, które mogłyby zablokować wyrzut toksyn – mówiła podczas spotkania minister Anna Moskwa.
Ministerstwo Klimatu i Środowiska wraz z podległymi jednostkami (Głównym Inspektoratem Ochrony Środowiska i Generalną Dyrekcją Ochrony Środowiska ), jak i inne właściwe polskie instytucje, nieprzerwanie od ubiegłego roku podejmują adekwatne działania zmierzające do opanowania skutków zjawiska wystąpienia złotej algi, intensyfikując jednocześnie dotychczasowe czynności monitoringowe oraz kontrolne.
- Chcę zapewnić, że dla rządu polskiego absolutnym priorytetem jest zapobieganie ewentualnym katastrofom w przyszłości oraz przywrócenie pierwotnego stanu Odry wraz z odnowieniem populacji ryb – zaznaczyła Anna Moskwa.
Polska minister podczas spotkania poruszyła również kwestię związaną z umową międzyrządową pomiędzy Polską a Niemcami dotyczącą wspólnego utrzymania rzeki Odry, która została podpisana w 2015 roku. Podkreśliła, że Polska zamierzą ją konsekwentnie realizować i tego samego oczekuje od niemieckiego partnera. Dodała, że umów międzynarodowych należy dotrzymywać. Umowa międzynarodowa dotyczy utrzymania i inwestycji na rzece Odrze. Strony zobowiązują się w niej do realizacji projektów infrastrukturalnych i utrzymaniowych, na rzecz ochrony środowiska naturalnego rzeki oraz polepszenia parametrów żeglowność tej międzynarodowej drogi wodnej.
Minister Anna Moskwa odniosła się także do kwestii wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego dotyczącego koncesji dla kopalni w Turowie na wydobycie węgla brunatnego do roku 2044. Przypomniała, że dla Polski elektrownia w Turowie, która wykorzystuje węgiel brunatny z kopalni, jest jednym z „głównych ośrodków energetycznych”, wytwarzających do 7 proc. produkcji po polskiej stronie. Poza tym zapewnia m.in. ciepłą wodę mieszkańcom regionu.
- W tym obszarze funkcjonuje 1 kopalnia po polskiej stronie, po niemieckiej jest ich 7, a po czeskiej – 5. W naszym postępowaniu szanujemy prawo każdego państwa do wyboru miksu, dlatego jesteśmy zaniepokojeni postępowaniem niemieckiego miasta. Nie ma innych postępowań, żebyśmy mieli taką aktywność niemieckiego miasta – stwierdziła minister Anna Moskwa.
Przypomniała, że miasto Zittau brało udział w postępowaniu odwoławczym, trwającym 2 lata i że podpisało porozumienie. - Będę wdzięczna za dobry dialog po niemieckiej stronie, żeby to się więcej nie zdarzyło – stwierdziła polska minister klimatu i środowiska.
****
Od 26 lipca 2022 r. do 15 maja 2023 r. w związku z działaniami na Odrze CLB GIOŚ wykonano blisko 57 tys. analiz. Próbki pobierane są dwa razy w tygodniu (poniedziałek i czwartek) w 27 punktach pomiarowo-kontrolnych na Odrze oraz 9 stacjach automatycznych. Od 30 maja 2023 r. na stronie gov.pl/odra udostępniamy dane monitoringu automatycznego Odry. Zakończył się pierwszy etap kalibracji systemu. Jest to system pilotażowy, gdzie testowane są różnego typu sondy – zarówno pływające jak i kotwiczone na urządzeniach hydrotechnicznych (dla wyboru optymalnego rozwiązania). System jest nadal rozbudowywany i kalibrowany.
Jednym działań interwencyjnych na Odrze jest neutralizacja zakwitu złotej algi lub co najmniej kontrolowanie jego rozwoju. Takie działania zostały przeprowadzone pod koniec maja 2023 r,. w Kanale Gliwickim, a wcześniej na starorzeczach pojawiły się siatki ochronne zapobiegające wpływaniu ryb w miejsca zakwitu złotej algi.
