Rząd chce zmodernizować jedyny działający polski reaktor jądrowy MARIA znajdujący się w Narodowym Centrum Badań Jądrowych w Otwocku - Świerku. Modernizacja ma zapewnić wzmocnienie jego bezpiecznej eksploatacji po 2027 r. w perspektywie co najmniej roku 2050.
Zapowiedź projektu uchwały Rady Ministrów w tej sprawie opublikowano w wykazie prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów.
Projekt dotyczący programu modernizacji badawczego reaktora jądrowego "MARIA" umożliwiający jego eksploatację po 2027 r. został przygotowany przez Ministerstwo Klimatu i Środowiska.
W informacji wskazano, że badawczy reaktor jądrowy MARIA jest obecnie jedynym w Polsce działającym reaktorem jądrowym i unikatowym w kraju i na świecie urządzeniem badawczym o "istotnym znaczeniu dla zdrowia publicznego, gospodarki i nauki".
Znajduje się w Narodowym Centrum Badań Jądrowych w Otwocku - Świerku. Po ponad 40-letniej pracy modernizacji wymagają niemal wszystkie układy technologiczne reaktora.
Dodano, że alternatywnym rozwiązaniem byłaby budowa nowego reaktora badawczego, jednakże jej szacunkowy koszt wynosiłby ok. 2 mld zł, a koszty ewentualnej likwidacji reaktora przekroczyłyby wielokrotnie koszty jego modernizacji.
Możliwość sfinansowania w całości modernizacji polskiego reaktora badawczego z środków budżetowych, została zapisana w noweli ustawy o przygotowaniu i realizacji inwestycji w zakresie obiektów energetyki jądrowej oraz inwestycji towarzyszących oraz niektórych innych ustaw. Ustawa ta została w połowie marca tego roku podpisana przez Prezydenta Andrzeja Dudę i weszła w życie w piątek.
Badawczy reaktor jądrowy MARIA został nazwany na cześć polskiej noblistki Marii Skłodowskiej-Curie. Jego budowę rozpoczęto w czerwcu 1970 r., a uruchomiono go w grudniu 1974 r. w Instytucie Badań Jądrowych (obecnie Narodowe Centrum Badań Jądrowych) w Otwocku-Świerku pod Warszawą. Został on zaprojektowany i zbudowany przez polskich specjalistów.
Moc reaktora MARIA wynosi 30 MW. Powstający w trakcie reakcji rozszczepienia jąder uranu strumień neutronów wykorzystywany jest do modyfikacji umieszczonego w rdzeniu reaktora materiału. Efektem jego pracy są radioizotopy wykorzystywane w medycynie, przemyśle i nauce. Poza tym służy m.in. do celów szkoleniowych i badań fizycznych.
W zapowiedzi uchwały w wykazie prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów wskazano, że wydłużenie eksploatacji reaktora ma fundamentalne znaczenie przede wszystkim dla zdrowia i życia polskich pacjentów.
Z produktów opartych na radioizotopach produkowanych w reaktorze MARIA korzysta ok. 17 mln ludzi na całym świecie. Według szacunków konsultanta krajowego w dziedzinie medycyny nuklearnej w Polsce przeprowadzane jest 380 tys. procedur medycyny nuklearnej rocznie.
Dzięki modernizacji reaktora MARIA radiofarmaceutyki pozyskiwane w Ośrodku Radioizotopów NCBJ-POLATOM zapewnią Polakom dostęp do obrazowania guzów nowotworowych i do ich leczenia po cenach niższych niż alternatywne rozwiązania zagraniczne. Radioizotopy produkowane w reaktorze będą wykorzystywane do ukierunkowanej terapii alfa, brachyterapii, sterylizacji krwi i obrazowania krwotoków wewnętrznych, terapii zapalenia i bólu stawów, diagnostyki i terapii raka wątroby, brachyterapii prostaty i mózgu, terapii raka tarczycy, czerniaka, raka piersi i jajników, guzów endokrynnych, scyntygrafii, badań pulmonologicznych i badań płynu mózgowo-rdzeniowego i innych.
