Komisja Europejska wprowadziła w środę zasady wzajemności i proporcjonalności jako nowe kryteria, które należy wziąć pod uwagę przy wydawaniu zezwolenia na eksport szczepionek poza UE. To wzmocnienie unijnego mechanizmu, który umożliwia blokadę wywozu szczepionek.
Specjalny mechanizm umożliwia zablokowanie eksportu z Unii Europejskiej do krajów spoza UE. KE podkreśla, że chociaż działa on od kilku tygodni, to jednak cel, jakim jest zapewnienie szybkiego dostępu do szczepionek COVID-19 obywatelom UE, nadal nie został osiągnięty.
„Podczas gdy nasze państwa członkowskie stoją w obliczu trzeciej fali pandemii i nie każda firma realizuje swoje kontrakty, UE jest jedynym dużym producentem z OECD, który nadal eksportuje szczepionki na dużą skalę do kilkudziesięciu krajów. Ale otwarte drogi powinny przebiegać w obu kierunkach. Dlatego Komisja Europejska wprowadzi zasady wzajemności i proporcjonalności do istniejącego mechanizmu autoryzacji UE”
„Musimy zapewnić terminowe i wystarczające dostawy szczepionek obywatelom UE. Liczy się każdy dzień”
Wzmocnienie mechanizmu zakłada, że w ramach decyzji dotyczącej zezwolenia na eksport państwa UE i KE powinny rozważyć, czy kraj docelowy ogranicza swój własny eksport szczepionek na mocy prawa lub w inny sposób. Drugie kryterium to odpowiedź na pytanie, czy warunki epidemiczne panujące w kraju, do którego mają trafić szczepionki z UE, są lepsze czy gorsze niż w UE.
Główne kierunki eksportu szczepionek z UE to Wielka Brytania (około 10,9 mln dawek), Kanada (6,6 mln), Japonia (5,4 mln), Meksyk (4,4 mln), Arabia Saudyjska (1,5 mln), Singapur (1,5 mln), Chile (1,5 mln), Hongkong (1,3 mln), Korea Płd. (1,0 mln) i Australia (1,0 mln).
Wiceprzewodniczący KE Valdis Dombrovskis poinformował w środę na konferencji prasowej, że firma AstraZeneca zrealizowała tylko niewielką część uzgodnionych dostaw szczepionek do UE.
"Wykorzystaliśmy ten mechanizm w sposób wyważony. Zezwalaliśmy na eksport na podstawie tego, że nie zagroził on zobowiązaniom podjętym przez firmy farmaceutyczne w ramach ich wcześniejszych umów sprzedaży. Spośród 381 wniosków zatwierdzono 380. Nie zatwierdzono tylko jednego wniosku o zezwolenie na wywóz, ponieważ naruszyłoby to zobowiązania firmy AstraZeneca. Przypominam, że AstraZeneca zrealizowała tylko niewielką część swoich uzgodnionych zobowiązań"
KE zapewniła, że UE jest zdecydowana nadal dbać o solidarność międzynarodową, dlatego zamierza w dalszym ciągu wyłączać z tego mechanizmu dostawy szczepionek na potrzeby pomocy humanitarnej lub przeznaczone dla 92 krajów o niskich i średnich dochodach, znajdujące się na liście w ramach programu COVAX.
Dotychczas KE podpisała umowy zakupu z wyprzedzeniem z sześcioma firmami (AstraZeneca, Sanofi-GSK, Janssen Pharmaceutica NV, BioNTech-Pfizer, CureVac i Moderna), zapewniając dostęp do nawet 2,6 mld dawek. Zaawansowane są negocjacje z dwoma kolejnymi przedsiębiorstwami. Cztery umowy z firmami, których szczepionkom udzielono warunkowego pozwolenia na dopuszczenie do obrotu, dotyczą ponad 1,6 mld dawek.
