W sierpniu 2014 r. zawód księgowego został zderegulowany. Od tego momentu można prowadzić księgi rachunkowe bez żadnych uprawnień.
Do sierpnia 2014 obowiązywały certyfikaty wydawane przez Ministerstwo Finansów na usługowe prowadzenie ksiąg rachunkowych. Czy ponowna regulacja zawodu jest potrzebna? - zastanawia się Piotr Juszczyk, Główny Doradca Podatkowy w firmie inFakt
Ekspert przypomina, że przed deregulacją certyfikat księgowy mogły uzyskać osoby, które posiadały co najmniej:
- trzyletnią praktykę w księgowości oraz wykształcenie wyższe magisterskie uzyskane na kierunku rachunkowość lub na innym kierunku ekonomicznym o specjalności rachunkowość lub innej, dla której plan studiów i program kształcenia odpowiadał wymogom określonym przez organy uczelni dla specjalności rachunkowość, w jednostkach organizacyjnych uprawnionych do nadawania stopnia naukowego doktora nauk ekonomicznych;
- 3-letnią praktykę w księgowości i wykształcenie wyższe magisterskie lub równorzędne oraz ukończyła studia podyplomowe z zakresu rachunkowości w jednostkach organizacyjnych uprawnionych do nadawania stopnia naukowego doktora nauk ekonomicznych;
- dwuletnią praktykę w księgowości i wykształcenie co najmniej średnie oraz zdały egzamin sprawdzający kwalifikacje osób ubiegających się o certyfikat księgowy.
Certyfikat można więc było uzyskać na dwa sposoby: dzięki wykształceniu i zdobytemu doświadczeniu, a także zdając egzamin w Ministerstwie Finansów.
Tymczasem obecnie, jak zaznacza Juszczyk, dostęp do zawodu księgowego jest wolny. Regulacji podlega jedynie usługowe prowadzenie ksiąg rachunkowych. Wymagania są minimalne - odnoszą się tylko do kwestii zdolności do czynności prawnych, braku wyroków i posiadania odpowiedniej polisy. Usługi z zakresu prowadzenia ksiąg rachunkowych może realizować każdy kto:
- ma pełną zdolność do czynności prawnych;
- nie była skazana prawomocnym wyrokiem sądu za określony katalog przestępstw, tj. za przestępstwo przeciwko wiarygodności dokumentów, mieniu, obrotowi gospodarczemu, obrotowi pieniędzmi i papierami wartościowymi, za przestępstwo skarbowe oraz za przestępstwa określone w rozdziale 9 ustawy o rachunkowości;
- posiada aktualną umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej za szkody wyrządzone w związku z prowadzoną działalnością.
Księgowi oraz stowarzyszenia wspierające księgowych domagają się regulacji zawodu księgowego. Problemem jest jednak brak spójnego stanowiska co do sposobu uregulowania zawodu.
- Kwestia ta jest ważna i w mojej ocenie do rozpatrzenia są trzy kluczowe kwestie: czy i w jaki sposób zawód powinien być regulowany, kto powinien sprawować nadzór oraz czy powinien być to zawód publicznego zaufania - pisze dalej ekspert. - W mojej ocenie uregulowanie zawodu księgowego jest uzasadnione. Takie ograniczenie mogłoby wpłynąć na zwiększenie poziomu bezpieczeństwa i interes publiczny. Powinien nastąpić powrót do certyfikacji obowiązującej do 2014 roku, z rozszerzeniem ograniczeń dla usługowego prowadzenia ksiąg na wszelką działalność usługową związaną z księgowością. Uznanie zawodu księgowego za zawód wolny, a tym bardziej za zawód zaufania publicznego nie jest jednak uzasadnione.
Według Juszczyka zawód księgowego ma charakter kontraktowy. Może być wykonywany na podstawie umowy o pracę, zlecenia czy w ramach działalności gospodarczej. Niezależność księgowego, czyli uznanie za wolny zawód, musiałaby być zagwarantowana w każdej z form jego wykonywania. Niestety trudno sobie wyobrazić realizację takich założeń. Jednocześnie wszelkie rozważania na temat powołania odrębnego samorządu dla osób zajmujących się księgowością jest niecelowe. W związku z tym nadzór i kontrolę nad certyfikacją oraz prawidłowością wykonywania zawodu księgowego powinno wykonywać Ministerstwo Finansów.
