„Za dużo poliestru”. Czy UE zabierze się za przemysł odzieżowy?

Sektor odzieżowy jest coraz bardziej uzależniony od tanich, syntetycznych materiałów. Ma to katastrofalny wpływ na środowisko. Europejskie organizacje pozarządowe apelują do KE o przyjęcie nowych, surowych przepisów.

Z najnowszego raportu Changing Markets Foundation oraz pięciu innych organizacji pozarządowych, w tym Plastic Soup Foundation i Clean Clothes Campaign, wynika, że na przestrzeni ostatnich 20 lat podwoił się udział syntetyków, zwłaszcza poliestru, w sektorze tekstylnym. A będzie jeszcze gorzej, bo eksperci szacują, że w 2030 r. materiały syntetyczne stanowić będą trzy czwarte całej produkcji tekstylnej, z czego 85 proc. stanowił będzie właśnie poliester.

Sprzedaż odzieży rośnie szybciej niż przyrost naturalny i PKB. Jeszcze w 2015 r. na świecie produkowano 62 mln ton odzieży rocznie, w 2030 r. ma być już 102 mln o łącznej wartości 3,3 tryliona dolarów. Przeciętny konsument kupuje 60 proc. więcej ubrań niż jeszcze 15 lat temu. Nosi je za to o połowę krócej, głównie z powodu pogarszającej się jakości – z raportu wynika, że część ubrań niszczy się już po 7-8 użyciach. Zmieniają się też strategie marek, które odchodzą od wypuszczania kolekcji sezonowych.
 

 Żeby napędzić konsumpcję marki modowe i sprzedawcy agresywnie tną koszty i wykorzystują jak najtańsze materiały. I jeszcze bardziej obniżają ceny.

Poliester jest tani, 1 kilogram kosztuje tyle, ile pół kilo bawełny. Zapewne dlatego ten syntetyczny materiał wykorzystywany jest dzisiaj w ponad połowie tekstyliów. Tymczasem jeszcze w 2015 r. produkcja samego poliestru odpowiedzialna była za emisję 700 mln ton CO2 – tyle emituje rocznie Meksyk lub 180 elektrowni węglowych razem wziętych. Zdaniem ekspertów, jeśli nic się nie zmieni, do 2030 r. liczby te wzrosną dwukrotnie i wyniosą tyle, ile gazów cieplarnianych wypuszcza do atmosfery cała Australia. 

Najwięcej poliestru pochodzi z Azji, głównie z Chin, które odpowiadają za 72 proc. światowej produkcji; w Europie powstaje 2 proc. tych włókien. Ale problemem jest nie tylko produkcja syntetyków, ale też rosnąca liczba odpadów odzieżowych i kiepskie metody ich utylizacji. Bo, jak zauważa Changing Market Foundation, dzisiaj tylko 1 proc. zużytej odzieży podlega recyklingowi i jest przetwarzana na nowe ubrania. Większość ubrań promowanych jako pochodzące z recyklingu zrobiona jest z materiałów wyprodukowanych z przetworzonych butelek, a nie znoszonej odzieży. Ta najczęściej trafia na wysypiska, gdzie jest składowana lub spalana. I tak np. w samej Unii Europejskiej mieszkańcy wyrzucają średnio 11 kg ubrań na osobę rocznie, co daje łącznie 16 mln ton odpadów odzieżowych o wartości 6,9 mld euro. Ponadto, w czasie noszenia, prania lub utylizacji syntetyczne ubrania uwalniają niewidzialne dla oka cząstki włókien, tzw. mikroplastiki. Te trafiają do wody pitnej (cząsteczki znaleziono w wodzie z kranów), oceanów i – jak alarmują od lat naukowcy – naszej żywności i organizmów.

Komisja Europejska jeszcze w tym roku przedstawi unijną strategię dotyczącą sektora tekstylnego. Zanim to nastąpi, aktywiści mają nadzieję, że uda im się przekonać unijnych urzędników do przyjęcia radykalnych rozwiązań.

Organizacje domagają się, żeby KE m.in. zobowiązała marki do poprawy jakości wykorzystywanych przez nie materiałów i nałożyła na nie odpowiedzialność za przetwarzanie i recykling odzieży, a także umożliwienie jej naprawy i ponownego wykorzystania. Producenci powinni również zainwestować w technologie umożliwiające odzyskiwanie włókien. Ponadto, w sytuacji pandemii COVID-19, Unia Europejska powinna upewnić się, że środki przekazane w ramach Funduszu Odbudowy Gospodarki zostaną przekazane warunkowo tylko tym markom, które zobowiążą się do zrównoważonej produkcji.

Światowy rynek modowy od dawna uważany jest za jedną z najbardziej zanieczyszczających środowisko branży. Produkcja odzieży zużywa tyle energii, ile przemysł morski i lotniczy łącznie.