Blackout, który miał miejsce w Hiszpanii i Portugalii w dniu 28 kwietnia 2025 r. spowodował 12-godzinną przerwę w dostawie prądu na tych obszarach i dotknął 55 mln osób.
Jak napisali Marianna Sobkiewicz i Kamil Lipiński w Tygodniku Gospodarczym Polskiego Instytutu Ekonomicznego, nr 18/2025, w wyniku awarii sieci w ciągu 5 sekund z hiszpańskiego systemu elektroenergetycznego wypadło ponad 15 GW mocy.
Ponadto awaria zasilania chwilowo dotknęła również francuski Kraj Basków. Według RTE, francuskiego operatora systemu przesyłowego, domy w tym regionie doświadczyły w dniu 28 kwietnia kilkuminutowej przerwy w dostawie prądu. Takie wielkoskalowe awarie zasilania zdarzały się dotąd w Unii Europejskiej niezwykle rzadko, a skalę większą niż ostatnia awaria na Półwyspie Iberyjskim miała dotychczas w Europie jedynie awaria we Włoszech w 2003 r. Jest to również największy tego typu blackout na świecie od 2012 r., gdy w Indiach 700 mln osób zostało pozbawionych prądu na ponad 13 godzin.
Według ekspertów PIE wstępne szacunki kosztów blackoutu dla gospodarek Hiszpanii i Portugalii charakteryzują się znaczną rozbieżnością. Awaria mogła kosztować te kraje od 0,49 mld euro do 4,5 mld euro. Blackout był szczególnie dotkliwy m.in. dla branży mięsnej, którą mógł kosztować 190 mln euro.
Ponadto Hiszpańskie Centrum Badań Socjologicznych zbadało opinie Hiszpanów na temat działań i komunikacji rządu w czasie awarii. Niemal 60 proc. respondentów oceniło informacje przekazywane przez rząd w czasie przerwy w dostawie prądu za niewystarczające. W zakresie działań zapobiegawczych – 44,2 proc. za priorytet uważa modernizację sieci elektroenergetycznej, 41,7 proc. wskazuje na inwestowanie w infrastrukturę krytyczną, a 32,6 proc. uważa za potrzebne zwiększenie liczby generatorów w usługach publicznych.
- Europejska Sieć Operatorów Systemów Przesyłowych (ENTSO-E) powoła panel ekspercki w celu zbadania przyczyn awarii – piszą dalej eksperci. - Sprawę bada także hiszpańska komisja rządowa. Potwierdzono, że awaria rozpoczęła się w Hiszpanii i w następstwie dotknęła graniczącą z nią Portugalię. REE, hiszpański operator systemu przesyłowego, zawęził źródło awarii do dwóch incydentów utraty generacji w podstacjach w południowo-zachodniej Hiszpanii.
Wiceprzewodnicząca Komisji Europejskiej Teresa Ribera zadeklarowała, że w związku z blackoutem „Europa wyciągnie wnioski na temat potrzeby magazynowania energii i inwestycji w sieci energetyczne”, jednocześnie przestrzegając przed wyciąganiem pochopnych wniosków na temat dokładnych przyczyn.
W opinii Marianny Sobkiewicz i Kamila Lipińskiego, awaria, której doświadczyły Hiszpania i Portugalia prawdopodobnie nasili dyskusję wokół bezpieczeństwa sieci, którego nieodłącznym elementem jest elastyczność i stabilność systemu. - Wraz z rosnącą rolą odnawialnych źródeł energii w europejskich miksach energetycznych, zwiększa się potrzeba stabilizacji poprzez magazyny energii lub sterowalne źródło niskoemisyjne o większej inercji, jakim jest energia jądrowa – stwierdzają na zakończenie eksperci.
