Polska branża wodociągowa stoi w obliczu narastającego kryzysu finansowego i infrastrukturalnego. 77% przedsiębiorstw w 2023 r. odnotowało straty, a 40% sygnalizowało utratę płynności finansowej. Utrzymujące się wysokie koszty energii oraz rosnące ceny materiałów eksploatacyjnych sprawiają, że około 90% firm nadal nie realizuje inwestycji. Tylko w 2024 r. odnotowano ponad 100 tys. awarii, a będzie jeszcze gorzej – alarmuje Komitet ds. Wody Federacji Przedsiębiorców Polskich (FPP).
- Od kilku lat obserwujemy rosnące zadłużenie jednostek samorządu terytorialnego, co przy ograniczonych budżetach skutkuje wstrzymaniem kluczowych inwestycji infrastrukturalnych. Sytuację pogarsza fakt, że znaczna część systemów wodno-kanalizacyjnych powstała jeszcze w XX wieku, a ich dalsza eksploatacja bez kompleksowej modernizacji grozi eskalacją problemu. Bez stabilnego finansowania i odpowiednich regulacji ryzykujemy pogłębienie kryzysu wodociągowego – ocenia Tomasz Wojtczak, prezes firmy Amiblu Poland.
– Konieczna jest alokacja środków. Aktualnie znaczna część funduszy przeznaczone jest na projekty retencyjne. Komitet postuluje o równomierne rozłożenie środków na różne aspekty gospodarki wodnej, w tym modernizację sieci wodociągowych, rozwój infrastruktury kanalizacyjnej, a także alternatywne źródła wody, takie jak woda pierwotna – dodaje Wojtczak.
Marek Kowalski, przewodniczący FPP zwraca także uwagę na konieczność reformy systemu taryfowego.
- Obecny model nie odzwierciedla rzeczywistych kosztów funkcjonowania przedsiębiorstw wodociągowych. Jeśli nie nastąpią zmiany, firmy będą zmuszone do dalszego ograniczania inwestycji, co odbije się na jakości usług i bezpieczeństwie dostaw wody
- ocenia i dodaje, że przykładem szybkich działań do podjęcia to Reforma Programu FEnIKS.
Obecne kryteria programu Fundusze Europejskie na Infrastrukturę, Klimat, Środowisko (FEnIKS) ograniczają możliwość ubiegania się o środki przez gminy poniżej 15 tys. mieszkańców. W tej sytuacji Komitet zaproponował przesunięcie środków oraz zwiększenie limitów, aby wszystkie gminy, niezależnie od wielkości, mogły korzystać z dofinansowania na projekty wodno-kanalizacyjne.
Komitet ds. Wody FPP wskazał na konieczność dostosowania krajowych standardów jakości wody pitnej w kontekście wprowadzenia Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2020/2184, która nakłada obowiązek regularnego monitorowania jakości wody i wprowadza surowsze normy dotyczące wody przeznaczonej do spożycia. Wdrożenie dyrektywy wymaga odpowiednich inwestycji w infrastrukturę wodociągową oraz dostosowania krajowych przepisów.
Komitet zapowiada dalsze działania na rzecz stabilizacji finansowej branży i wdrożenia mechanizmów wspierających modernizację infrastruktury wodno-kanalizacyjnej.
