Ceny pszenicy i kukurydzy na światowych rynkach towarowych wzrosły w poniedziałek po tym, jak Rosja wycofała się z kluczowej umowy zezwalającej na eksport zboża z Ukrainy. Upadek porozumienia grozi podniesieniem cen żywności dla konsumentów na całym świecie i spowodowaniem głodu milionów ludzi.
Biały Dom oznajmił, że umowa była „istotna” dla obniżenia cen żywności na całym świecie, które wzrosły po agresji Rosji na Ukrainę w lutym ubiegłego roku.
„Decyzja Rosji o zawieszeniu udziału w Inicjatywie Czarnomorskiej dla Zboża pogorszy sytuację dotyczącą bezpieczeństwa żywnościowego i negatywnie wpłynie na miliony bezbronnych ludzi na całym globie” - stwierdził Adam Hodge, rzecznik amerykańskiej Rady Bezpieczeństwa Narodowego, w oficjalnym komunikacie.
W odpowiedzi na ruch ze strony Kremla, kontrakty terminowe na pszenicę i kukurydzę zanotowały wzrost, ponieważ inwestorzy wyrażali obawy dotyczące nadchodzącego kryzysu podaży podstawowych artykułów spożywczych.
Umowa czarnomorska, pierwotnie negocjowana przez Turcję i ONZ rok temu, miała zapewnić bezpieczny przepływ statków transportujących zboże z ukraińskich portów. Według danych ONZ, umowa do tej pory umożliwiła eksport prawie 33 milionów ton żywności z ukraińskich portów. Chociaż umowa była trzykrotnie odnawiana, Rosja wielokrotnie groziła wycofaniem się, argumentując, że utrudnia jej własny eksport.
W poniedziałek Kreml oznajmił, że tego dnia przestała obowiązywać umowa o eksporcie zboża ukraińskiego przez Morze Czarne i że Rosja wstrzymała swój udział w porozumieniu.
Umowa zbożowa została zawarta w lipcu 2022 roku przez Ukrainę, Rosję, Turcję oraz ONZ i gwarantowała bezpieczny eksport zboża i nawozów z Ukrainy przez Morze Czarne.
Moskwa skarżyła się przede wszystkim na sankcje wobec Rosyjskiego Państwowego Banku Rolnego. Jak przekonuje Kreml, oznaczają one, że eksport rosyjskiego zboża i nawozów nie może być przetwarzany na pożądaną skalę.
Upadek umowy prawdopodobnie będzie miał dalekosiężne konsekwencje poza regionem. Przed wybuchem konfliktu Ukraina była piątym największym eksporterem pszenicy na świecie, odpowiadając za 10% światowego eksportu tego zboża.
Ukraina zajmuje miejsce w czołówce trzech największych światowych eksporterów jęczmienia, kukurydzy i oleju rzepakowego. Według danych ONZ, Ukraina jest również największym eksporterem oleju słonecznikowego, odpowiadając za 46% światowego eksportu tego produktu.
W minionym roku wstrząsy gospodarcze, wynikające zarówno z wojny na Ukrainie, jak i pandemii, były głównymi czynnikami powodującymi „poważny brak bezpieczeństwa żywnościowego” w 27 krajach, dotykającym niemal 84 miliony ludzi.
W ostatnim tygodniu Shashwat Saraf, regionalny dyrektor ds. sytuacji kryzysowych w Afryce Wschodniej w IRC, wezwał do długoterminowego przedłużenia umowy, aby zapewnić „przewidywalność i stabilność” dla regionu, który poniósł ogromne straty plonów z powodu suszy i powodzi.
Globalny indeks cen żywności przestrzegany przez Organizację Narodów Zjednoczonych ds. Wyżywienia i Rolnictwa osiągnął rekordowy poziom w marcu 2022 r., ale od tego czasu stale spada. Spadek eksportu żywności spowodowany wycofaniem się Rosji z umowy może odwrócić ten trend.
Według prasy branżowej w ostatnich miesiącach inflacja cen żywności wyprzedziła energię jako główny czynnik uporczywej ogólnej inflacji w Wielkiej Brytanii i 20 krajach, w których używa się euro, chociaż zaczęła słabnąć. W maju ceny żywności wzrosły o 18,4% w Wielkiej Brytanii i o 12,5% w strefie euro w porównaniu z majem 2022 r.
