Prawo podatkowe nakłada na przedsiębiorców szereg obowiązków, których niewykonanie może wiązać się nie tylko z koniecznością zapłacenia wyższego podatku i odsetek od niego, ale również z odpowiedzialnością karno-skarbową. Według eksperta - Kingi Hanny Stachowiak – Wspólnika Zarządzającego w Kancelarii Prawnej Skarbiec - błędy popełnianie przez przedsiębiorców powtarzają się. Przedstawia 10 najczęstszych.
1. Uporczywe niewpłacanie podatku bądź zaliczki na podatek w terminie
Każdemu może zdarzyć się zapomnieć wpłacić podatek w terminie. Przyjmuje się jednak, że jeśli jest to zaniechanie powtarzające się, bądź też jednorazowe odsunięcie wpłacenia podatku w terminie ale na dłuższy okres, to takie zachowanie będzie miało znamię uporczywości. Czyn ten jest wykroczeniem, obwarowany jest karą grzywny, ale również odsetkami od niewpłaconej kwoty podatku. Jak tego uniknąć? W dobie powszechności urządzeń elektronicznych wystarczyłoby ustawić cykliczne przypomnienie w elektronicznym kalendarzu o obowiązku wpłacenia danego podatku.
2. Zaliczanie do kosztów uzyskania przychodów, wydatków o charakterze osobistym
Wiadomo, że każdy przedsiębiorca chciałby płacić podatku jak najmniej. Będąc na tzw. „etacie”, nie przejmujemy się tym, że z „zarobionych” środków musimy zapłacić podatek dochodowy. Przedsiębiorca natomiast co miesiąc widzi, ile wpłaca zaliczki na podatek dochodowy. Chcąc zmniejszyć to obciążenie, zalicza do kosztów uzyskania przychodów coraz to nowe wydatki. Pamiętać jednak trzeba, że nie każdy poniesiony wydatek może stanowić KUP. Kosztem uzyskania przychodu może być tylko wydatek poniesiony w celu uzyskania tego przychodu bądź jego zabezpieczenia. Gdy będziemy o tym pamiętać, unikniemy możliwości uznania przez organ podatkowy, że konieczna jest korekta i „wyrzucenie” wydatku z KUP, a zatem również wpłacenie zaległego podatku i odsetek od niego.
3. Niewystawienie faktury lub rachunku
Obowiązek wystawienia faktury bądź rachunku wprost wynika z przepisów ustawy o VAT. W przypadku więc dokonania transakcji sprzedaży bądź wykonania usługi, istnieje taki obowiązek. Fakturę wystawia się na rzecz podatnika VAT czynnego, rachunek natomiast – w przypadku transakcji dokonanej z osobą fizyczną nieprowadzącą działalności gospodarczej. Niewystawienie takiego dokumentu podlega karze grzywny.
4. Posługiwanie się nierzetelnymi fakturami VAT
Przedsiębiorca chcąc obniżyć VAT należny bądź też obniżyć zaliczkę na podatek dochodowy, musi ponieść koszt uzyskania przychodu. Często zdarza się, że przedsiębiorcy, wobec braku możliwości dokonania zakupów, „kupują” faktury VAT, które mają za zadanie udokumentować rzekomo poniesiony wydatek. Mało który przedsiębiorca zdaje sobie jednak sprawę, że za taki czyn grozi nie tylko widmo określenia przez organ nowej kwoty zobowiązania podatkowego, ale również kara grzywny, bądź nawet kara pozbawienia wolności.
5. Brak stosownej dokumentacji dotyczącej transakcji
Każda transakcja winna być prawidłowo udokumentowana, na wypadek wszczęcia przez organ podatkowy kontroli. Konieczne jest zatem posiadanie faktury VAT, umowy, zamówienia, dokumentu przewozu itp. Niektóre przywileje podatkowe są również obwarowane posiadaniem stosownych dokumentów (np. zastosowanie stawki VAT 0% w przypadku WDT). Nieposiadanie stosownych dokumentów, wyłącza możliwość skorzystania z takiego przywileju, więc podatnik, nie posiadając takowych, nie powinien takiej stawki zastosować. Zdarza się jednak, że stawka zostaje zastosowana pomimo braku tych dokumentów, co wiąże się z konsekwencjami zarówno w podatku VAT, jak i postępowaniu karnym skarbowym.
6. Odliczenie 100% VAT od paliwa/raty leasingowej itp. pomimo używania samochodu służbowego do celów prywatnych
Obecne przepisy przewidują, że w przypadku wydatków związanych z samochodem wykorzystywanym dla celów służbowych, 100% VAT można odliczyć wyłącznie wtedy, gdy samochód jest użytkowany tylko w celach służbowych. Dodatkowo jednak, należy prowadzić ewidencję przebiegu takiego pojazdu. Jeśli natomiast podatnik użytkuje go również w sposób prywatny, możliwe jest odliczenie VAT naliczonego w 50% jego wysokości. Przedsiębiorcy często jednak bagatelizują te regulacje i odliczają 100% VAT, np. od zakupionego paliwa, pomimo braku prowadzenia ewidencji i używania samochodu w trybie mieszanym, ale nie zdają sobie sprawy, że przecież w każdej chwili może do nich zapukać pracownik urzędu skarbowego i zweryfikować te rozliczenia. Bezpieczniej jest jednak, odliczać 50% VAT w przypadku faktur otrzymywanych w związku z samochodem wykorzystywanym dla celów służbowych.
7. Firmanctwo
W praktyce może zdarzyć się, że jakaś znajoma osoba bądź ktoś z rodziny, poprosi o założenie na siebie działalności gospodarczej po to, by ta osoba mogła tę działalność prowadzić. Często osoba ta obiecuje również jakiś udział w zysku takiej działalności. Należy zauważyć, że powyższe zachowanie nie tylko ma swoje konsekwencje w podatkach, ale również w prawie karnym skarbowym. Na gruncie prawa podatkowego odpowiedzialność obu stron tego procederu jest solidarna. Na gruncie prawa karnego skarbowego, choć odpowiedzialność za przestępstwo firmanctwa ponosi wyłącznie firmant, trudno jednak przyjąć całkowity brak odpowiedzialności drugiej osoby. Przyjmuje się, że może ponieść odpowiedzialność za tzw. firmanctwo bierne w formie współsprawstwa bądź pomocnictwa. Nie warto zatem ulegać mrzonkom o dużych zyskach przy zerowym nakładzie pracy.
8. Brak zgłoszenia rejestracyjnego bądź aktualizacji danych, w szczególności w zakresie adresu do korespondencji
Brak zgłoszenia rejestracyjnego bądź aktualizacji danych, zwłaszcza w zakresie adresu do doręczeń, może skutkować brakiem udziału w postępowaniu podatkowym i wydaniem wobec podatnika decyzji podatkowej, od której nawet nie będzie miał jak się odwołać. Co więcej, czyn taki jest również wykroczeniem skarbowym. Zabezpieczając zatem własne interesy, należy pamiętać, żeby aktualizować wszelkie zmieniane dane, które trzeba podawać stosownym organom władzy państwowej.
9. Brak weryfikacji kontrahenta i wplątanie się w oszustwo podatkowe
Od jakiegoś czasu sporo mówi się o należytej staranności w doborze kontrahenta, o tzw. „dobrej wierze”. Pomimo tego, przedsiębiorcy w dalszym ciągu, zauroczeni widmem szybkiego zysku i pewnej transakcji, dają się wplątać w oszustwo podatkowe. Oczywiście, wszystko wychodzi na jaw zazwyczaj dopiero w trakcie kontroli podatkowej/postępowania podatkowego, a wtedy następuje ogromne zdziwienie, że za chwilę może na podatnika zostać wydana decyzja podatkowa określająca zobowiązanie podatkowe. Zazwyczaj dotyczy to nadwyżki podatku naliczonego nad należnym i zadeklarowanego zwrotu VAT, których kwoty powodują zainteresowanie transakcjami, z którymi te zwroty są związane. Brak należytej staranności skutkuje nie tylko decyzją podatkową i walką z organem podatkowym, by udowodnić, że podatnik nie wiedział o żadnym oszustwie i dochował należytej staranności, ale również ewentualnym postępowaniem karnym skarbowym, które może zakończyć się pozbawieniem wolności. Dlatego najlepiej jest zapoznać się z instrukcją weryfikacji kontrahenta wydaną przez Ministerstwo Finansów oraz trzymać się z daleka od transakcji, które wywołują jakiekolwiek wątpliwości.
10. Wybór błędnego sposobu rozliczenia podatku dochodowego
Co do zasady, mamy dwie formy opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych: według skali (18% i 32%) oraz liniowo (19%). Jednakże, dla niektórych rodzajów działalności istnieje również możliwość zastosowania stawki tzw. zryczałtowanego podatku dochodowego od przychodów ewidencjonowanych. Stawki te są dużo niższe, np. 5,5% czy też 8,5%. Nie wszystkie rodzaje działalności mogą jednak z takich stawek skorzystać, a co więcej, nie każde wykonywane czynności podpadają akurat pod PKD, dla którego przewidziana została preferencyjna stawka. Co również istotne, niektóre rodzaje świadczonych usług wyłączają możliwość zastosowania stawek preferencyjnych, o czym tez nierzadko przedsiębiorcy zapominają. Dlatego tak ważne jest aby, dokonując wyboru opodatkowania zryczałtowanym podatkiem dochodowym, skonsultować swoją decyzję z profesjonalnym doradcą podatkowym, bądź uzyskać indywidualną interpretację przepisów prawa podatkowego.
Według eksperta, powyższe błędy w zakresie obowiązków uregulowanych w prawie podatkowym, nie są jedynymi, które popełniają przedsiębiorcy. Są za to jednymi z popełnianych najczęściej. Posiadając jakiekolwiek wątpliwości co do tego, czy nie ciąży na nas obowiązek, należy to zweryfikować, konsultując z profesjonalistą, zajmującym się prawem podatkowym na co dzień.
