Jak wynika z raportu Polskiego Instytutu Ekonomicznego, z rozwiązań Tarczy Antykryzysowej skorzystało 86 proc. firm. Najwyżej oceniono zwolnienie ze składek ZUS, po które sięgano najczęściej. - W Polsce pomoc ta była ponadprzeciętna na tle innych państw UE - oceniła Katarzyna Dębkowska z PIE.
Jak czytamy w raporcie PIE „Tarcza Antykryzysowa. Koło ratunkowe dla firm i gospodarki?”, z rozwiązań dostępnych w rządowym pakiecie pomocy dla firm, tzw. Tarczy Antykryzysowej skorzystało 86 proc. przedsiębiorców. Zwrócono uwagę, że za pośrednictwem PFR, BGK, ZUS, MRPiT oraz ARP rozdysponowano łącznie 162,9 mld zł.
Z raportu wynika, że większość przedsiębiorców (92 proc.) korzystała z więcej niż jednego instrumentu wsparcia. Firmy oceniły pomoc państwa średnio na 3,5 - w skali 1-5. Stwierdzono, że najwyżej ocenione przez przedsiębiorców i najczęściej wykorzystywane było zwolnienie ze składek ZUS.
Z opublikowanych w raporcie badań PIE wynika, że ze zwolnienia ze składek ZUS skorzystało 73 proc. firm; 66 proc. z obniżenia wymiaru czasu pracy lub pracy zdalnej; po 65 proc. z Tarczy Finansowej oraz z dofinansowania wynagrodzeń i składek na ubezpieczenie społeczne. Ponad połowa (52 proc.) przedsiębiorców sięgnęła po więcej niż 10 instrumentów Tarczy Antykryzysowej.
Jak przypomniano, aby "złagodzić gospodarcze skutki kryzysu pandemicznego w 2020 r., rząd przygotował i uchwalił pakiet pomocy składający się łącznie z sześciu Tarcz Antykryzysowych oraz Tarczy Finansowej 1.0.". Autorzy raportu zastrzegli, że nie jest on pełną ewaluacją Tarczy Antykryzysowej.
"Długofalowa efektywność poszczególnych instrumentów pomocowych dopiero się uwidoczni, a proces ratowania gospodarki i wychodzenie z recesji cały czas trwa" - podkreślono.
PIE koncentruje się na podsumowaniu działań państwa w okresie od wybuchu pandemii w marcu 2020 r. do końca 2020 r., kiedy ogłoszono Tarczę 6.0.
"Działania w ramach Tarczy Antykryzysowej analizujemy jedynie w perspektywie działań z 10 miesięcy 2020 r. oraz tych jej celów, które dotyczą rynku pracy i funkcjonowania przedsiębiorstw" - napisano.
Katarzyna Dębkowska, szefowa zespołu foresightu gospodarczego w Polskim Instytucie Ekonomicznym zwróciła uwagę, że Polska znalazła się w grupie państw, dla których rzeczywiste odczyty wskaźników makroekonomicznych za 2020 r. są powyżej przeciętnej dla UE-27.
- Biorąc pod uwagę skalę pomocy ze środków publicznych w proc. PKB, widzimy, że w Polsce pomoc ta była również ponadprzeciętna na tle innych państw UE. Możemy zatem wnioskować, że wydane pieniądze przełożyły się lepszą niż prognozowana sytuację gospodarczą w naszym kraju
Zdaniem autorów raportu Tarcza Antykryzysowa pomogła "skutecznie zamortyzować uderzenie kryzysowe, co pokazały dane makroekonomiczne za ubiegły rok". Przypomniano m.in., że deficyt finansów publicznych wynosił w 2020 r. -7,0 proc., czyli o 2,5 pkt. proc. mniej niż prognozowany na wiosnę 2020 r. przez Komisję Europejską, a dług publiczny 57,5 proc., czyli o 1 pkt. proc. mniej niż wskazywała prognoza KE. Z kolei bezrobocie sięgnęło 3,4 proc. - o 4,1 pkt. proc. mniej niż prognoza KE z wiosny 2020 r..
- Poprawił się też wskaźnik zatrudnienia, który po spadku na wiosnę 2020 r. rósł w kolejnych miesiącach i pod koniec roku przekroczył poziom sprzed pandemii - zaznaczono. Dodano, że liczba upadłości firm w 2020 r. (587) była porównywalna z liczbą z 2019 r. (586), "a nawet nieco mniejsza w stosunku do lat 2017-2018 (591-615)".
Stwierdzono, że pomoc udzielona w ramach Tarczy Antykryzysowej pozwoliła uniknąć istotnego wzrostu krótkookresowego zadłużenia firm, które średnio oscylowało od 1 pkt. proc. do 3 pkt. proc.
- W 2020 r. zmniejszył się też odsetek firm z brakiem płynności finansowej z 19 proc. na początku pandemii do 3-6 proc. w pozostałych kwartałach roku - zauważono.
W raporcie podkreślono, że Polska należy do grupy krajów (obok Włoch, Danii i Finlandii), charakteryzującej się relatywnie wysoką efektywnością wydatków pomocowych zarówno względem wsparcia pracowników, jak i przedsiębiorstw.
W ocenie ekspertów przy ewentualnym kolejnym kryzysie o charakterze podobnym do tego wywołanego pandemią, szczególnie pomocne dla wsparcia firm powinny być: świadczenie postojowe, dofinansowanie wynagrodzeń i składek na ubezpieczenie społeczne, zwolnienie ze składek ZUS, wydłużenie zasiłku opiekuńczego na dzieci, obniżenie wymiaru czasu pracy lub praca zdalna i Tarcza Finansowa.
"Kluczowe jest, aby rodzaj i intensywność pomocy były dostosowane do branży, w której działa przedsiębiorstwo" - podkreślono.
Zdaniem autorów raportu w przyszłości trzeba też unikać nadmiernego rozdrobnienia rodzajów wsparcia i rozciągnięcia w czasie ich uruchamiania, "gdyż utrudnia to firmom percepcję udzielanej pomocy, a także analizę jej skutków".
