Polska największym beneficjentem unijnej polityki spójności

Dzięki wynegocjowanej przez polski rząd z Komisją Europejską Umowie Partnerstwa Polska jest największym beneficjentem polityki spójności na lata 2021-2027, mamy zatwierdzone przez Komisję Europejską programy krajowe i regionalne na realizację tej polityki; otrzymaliśmy już także pierwsze zaliczki na uruchamianie programów – podsumowuje mijający 2022 rok, z perspektywy pracy Ministerstwa Funduszy i Polityki Regionalnej, minister Grzegorz Puda.

30 czerwca 2022 r. polski rząd oficjalnie zakończył negocjacje z Komisją Europejską w sprawie Umowy Partnerstwa. MFiPR było wiodącym resortem, które uczestniczyło w dyskusji z KE w celu wypracowania umowy.

- To były trudne, wielomiesięczne rozmowy, ale zakończyliśmy je wielkim sukcesem. Polska jest największym beneficjentem polityki spójności na lata 2021-2027, otrzymamy na ten cel ponad 76 mld euro – mówi minister funduszy i polityki regionalnej Grzegorz Puda.

Minister podkreśla, że środki z polityki spójności zostały rozdzielane na programy krajowe oraz regionalne. Będą przeznaczone na wyrównanie szans rozwojowych między Polską a innymi państwami UE, a także rozwój regionów naszego kraju.

Szef MFiPR zaznaczył, że wsparcie przedsiębiorczości, inwestycje w rozwój cyfrowy, infrastrukturę energetyczną, ochronę środowiska naturalnego i niskoemisyjny transport to jedne z głównych celów, jakie stawiamy sobie w nowej perspektywie finansowej wydatkowania środków europejskich.

- Beneficjenci będą mogli ubiegać się o środki na działalność innowacyjną. To jest klucz do rozwoju polskich firm. Fundusze europejskie ułatwią też wprowadzanie na rynek nowych, ulepszonych produktów i usług – powiedział szef MFiPR.

Do 28 grudnia 2022 r. do Polski z KE wpłynęły zaliczki (w ramach perspektywy finansowej na lata 2021-2027) na łączną kwotę 1066 mln euro (ponad 5 mld zł). Z tego:

- w ramach Funduszy Europejskich dla ‘kontynuatorów’ programów krajowych: 606 mln euro (ponad 2,85 mld zł),

- w ramach Funduszy Europejskich dla 16 Regionów: 460 mln euro (2,15 mld zł).
Pierwsze konkursy z programów FEnIKS i FEPW ministerstwo planuje uruchomić w II kwartale 2023 r. Z kolei pierwsze konkursy z programu FENG MFiPR zamierza ogłosić już w lutym 2023 r. W ramach tych konkursów firmy będą mogły uzyskać dofinansowanie na zakup lub realizację prac B+R, wdrożenie nowych rozwiązań technologicznych, rozwój kompetencji pracowników przedsiębiorcy, cyfryzację i wprowadzanie zielonych rozwiązań technologicznych.

Pierwsze nabory z programu FERC są zaplanowane w I półroczu 2023 r. W pierwszej kolejności wystartuje konkurs na projekty przedsiębiorców telekomunikacyjnych, aby zwiększyć dostęp do ultraszybkiego internetu szerokopasmowego. Z kolei pierwsze działania finansowane z Europejskiego Funduszu Społecznego Plus w programie FERS będą uruchomione już w I kwartale 2023 r. i będą przeznaczone na tworzenie nowych miejsc opieki nad dziećmi do lat 3 oraz udzielanie pożyczek na zakładanie działalności gospodarczej.

16 programów regionalnych zaakceptowanych przez KE

Minister Puda podkreślił, że 2022 rok kończymy akceptacją Komisji Europejskiej dla 16 Programów Regionalnych dla Polski w perspektywie finansowej na lata 2021-2027.

- To łącznie ok. 33,5 mld euro, które w najbliższych latach będą wdrażane w poszczególnych województwach – mówi minister.

Komisja Europejska przyjęła programy regionalne wraz z budżetami:

• Fundusze Europejskie dla Kujaw i Pomorza 2021-2027 –1,84 mld euro;
• Fundusze Europejskie dla Lubuskiego 2021-2027 – 0,91 mld euro;
• Fundusze Europejskie dla Podlaskiego 2021-2027 – 1,3 mld euro;
• Fundusze Europejskie dla Pomorza 2021-2027 – 1,8 mld euro;
• Fundusze Europejskie dla Świętokrzyskiego 2021-2027 –1,5 mld euro;
• Fundusze Europejskie dla Pomorza Zachodniego 2021-2027 – 1,7 mld euro;
• Fundusze Europejskie dla Dolnego Śląska 2021-2027 – 2,31 mld euro;
• Fundusze Europejskie dla Łódzkiego 2021-2027 – 2,75 mld euro;
• Fundusze Europejskie dla Małopolski 2021-2027 – 2,7 mld euro;
• Fundusze Europejskie dla Śląskiego 2021-2027 – 5,14 mld euro;
• Fundusze Europejskie dla Wielkopolski 2021-2027 – 2,15 mld euro;
• Fundusze Europejskie dla Warmii i Mazur 2021-2027 – 1,8 mld euro;
• Fundusze Europejskie dla Lubelskiego 2021-2027 – 2,43 mld euro;
• Fundusze Europejskie dla Mazowsza 2021-2027 – 2,1 mld euro;
• Fundusze Europejskie dla Podkarpacia 2021-2027 – 2,27 mld euro;
• Fundusze Europejskie dla Opolskiego 2021-2027 – 1 mld euro.

Minister Puda zaznaczył, że dużym sukcesem negocjacyjnym okazało się także objęcie w nowej perspektywie finansowej UE Funduszem na rzecz Sprawiedliwej Transformacji dwóch dodatkowych regionów (małopolskiego i łódzkiego), oprócz wcześniej zaproponowanych przez KE trzech: śląskiego, dolnośląskiego i wielkopolskiego.

Fundusz ma łagodzić negatywne skutki transformacji energetycznej w regionach, których gospodarka opiera się na przemyśle wydobywczym (szczególnie paliw kopalnych).

- Możliwość kontynuowania programu dedykowanego Polce Wschodniej w perspektywie 2021-2027 to nasz duży sukces negocjacyjny – mówi szef MFiPR.

odkreślił, że Komisja Europejska przez długi czas nie była do tego przekonana (w Umowie Partnerstwa 2014-2020 zapisano, że program dla Polski Wschodniej nie będzie realizowany w kolejnej perspektywie).

Dodatkowo zwiększono alokację programu do 2,6 mld euro. Objęto wsparciem również obszar województwa mazowieckiego (obwarzanek bez Warszawy). Wcześniej do programu wchodziły lubelskie, podkarpackie, podlaskie, warmińsko-mazurskie i świętokrzyskie.

W ramach trzeciej edycji funduszy norweskich i EOG Polska korzysta z budżetu w łącznej kwocie ok. 800 mln euro, który przeznaczony jest  na finansowanie projektów w takich obszarach jak przedsiębiorczość, rozwój regionalny, środowisko, badania naukowe, zdrowie, kultura, edukacja, sprawiedliwość.

Polska jest na etapie realizacji projektów. Do tej pory zapewniono finansowanie ponad 860 projektów wybranych z ponad 3 600 wniosków w ramach 42 otwartych naborów. W 2022 r. zakończyły się nabory wniosków. Okres kwalifikowalności wydatków w projektach upływa 30 kwietnia 2024 r.

W grudniu 2022 r. MFiPR podpisało umowę ze szwajcarskimi partnerami na drugą edycję Szwajcarsko-Polskiego Programu Współpracy.

- To kolejny program, który będziemy mogli wykorzystać do inwestycji wspierających rozwój gospodarczy i społeczny Polski – mówi minister Puda.  

Z drugiej edycji programu do Polski trafi 320,1 mln franków szwajcarskich.

Przeznaczymy je na wsparcie średnich miast, które tracą funkcje społeczno-gospodarcze oraz rozwój  innowacji i badań naukowych.

Polska od lat jest liderem w wykorzystywaniu funduszy unijnych, będąc największym beneficjentem przekazywanych środków.

Według danych Komisji Europejskiej z 21 grudnia 2022 r. UE przekazała do Polski najwyższe płatności – w wysokości 64,3 mld euro, co stanowi równowartość 81 proc. polskiej alokacji. Daje to naszemu krajowi 3. miejsce spośród 28 państw członkowskich UE. Ustępujemy krajom z dużo niższą alokacją i liczbą programów operacyjnych.
Przekazane Polsce fundusze stanowią prawie jedną czwartą środków oferowanych przez UE 28 państwom członkowskim i blisko 1700 euro na każdego mieszkańca Polski.

Beneficjenci programów współpracy transgranicznej Polska-(Rosja) i Polska-(Białoruś)-Ukraina realizują działania na rzecz Ukrainy i ukraińskich uchodźców w Polsce o wartości ponad 1 mln euro. Pracujemy nad uruchomieniem kolejnej transzy pomocowej o wartości ok. 5 mln euro, która obejmie zarówno rozszerzenie realizowanych już projektów, jak i wspieranie nowych inicjatyw. Za te środki kupowany jest najpotrzebniejszy sprzęt, który polskie podmioty przekazują partnerom z Ukrainy oraz doposażane i wspierane są placówki udzielające pomocy uchodźcom.