Federacja Przedsiębiorców Polskich (FPP) rekomenduje utworzenie programu pomocowego dla przedsiębiorstw prowadzących skup i osuszanie ziarna kukurydzy od polskich rolników. Od końca 2022 r. na polski rynek napłynęła znaczna ilość suchego ziarna z Ukrainy, co spowodowało brak możliwości sprzedaży polskiego ziarna – szczególnie tego przechowywanego w rękawach. Obecnie cena suchego ziarna kukurydzy to ok. 800 zł za tonę netto. Z tych powodów firmy skupujące mokrą kukurydzę zalegają 100-150 mln zł płatności na rzecz polskich rolników.
Kryteria programu powinny być następujące:
- środek pomocowy: rekompensata do wysuszonego ziarna kukurydzy ok. 350 zł./t. (wg. obecnych notowań), które musiało być przechowywane ze względu na brak możliwości szybkiego zbycia (czyli ziarna nabytego po wyższych cenach)
- beneficjenci: przedsiębiorstwa skupujące i osuszające ziarno kukurydzy (tzn. polskie ziarno i z wyłączeniem pośredników handlowych)
- czas obowiązywania: do rozwiązania problemu z nadwyżką kukurydzy na rynku krajowym
szacowana suma programu: ok. 350-500 mln. zł (ok. 80-110 mln euro)
- Zanim ziarno kukurydzy trafi do odbiorców musi być osuszone. Skupem i osuszaniem zajmują się głównie polskie firmy rodzinne. Zakłady osuszania skupują ziarno lokalnie, z gospodarstw w promieniu do 100 km. Uprawą kukurydzy zajmuje się ok. 200 tys. rolników. Zbiory kukurydzy odbywają się od września do nawet końca stycznia. Firmy skupujące kukurydzę sprzedają suche ziarno przez cały rok. Natomiast suszenie mokrej kukurydzy trwa nawet do czerwca. Ważną funkcją większych zakładów jest przechowywanie ziarna przez wiele miesięcy. Teraz w magazynach przechowywane jest ziarno z ubiegłorocznych zbiorów. Ze sprzedaży osuszonego ziarna przedsiębiorstwa finansują skup ziarna z kolejnych zbiorów. Dlatego obecna sytuacja może doprowadzić do bankructw polskich przedsiębiorców i rolników, a w dalszej kolejności do przejęcia polskich firm rodzinnych przez inwestorów zagranicznych. Wdrożenie programu naprawczego jest niezbędne natychmiast – podkreśla Teresa Hernik, ekspert ds. społecznych FPP.
W 2022 r. cena skupu ziarna kukurydzy mokrej od rolnika wynosiła ok. 1000 zł./tonę netto. Uwzględniając zmniejszenie masy ziarna po osuszeniu (20%) i m.in. koszty osuszania/energii (ok. 100 zł./t.), na zrównoważonym rynku cena suchego ziarna wyniosłaby ok. 1350 zł./t.
Niekontrolowany napływ suchej kukurydzy z Ukrainy i obniżka cen skutkuje i będzie skutkować:
- brakiem możliwości sprzedaż suchego polskiego ziarna kukurydzy
- generowaniem strat na sprzedaży suchego ziarna kukurydzy (500zł na tonę )
- brakiem środków u polskich firm na skup kukurydzy i zbóż ze zbiorów 2023 r.
- stratami znacznej części polskich rolników, którzy nie już nie mogą sprzedać zbiorów (część zakładów już wstrzymała skup).
