Rug Pull to forma scamu występującego najczęściej w środowisku platform DeFi, a przeprowadzanego przez samych twórców danego tokenu. Operacja polega na wyciągnięciu całej płynności z puli płynności dedykowanej projektowi. Skutkiem działania jest drastyczny spadek wartości tokenu w krótkim czasie i praktyczne wyzerowanie wartości projektu. Rug Pull najczęściej poprzedzony jest szeroko zakrojoną kampanią promocyjną, mającą na celu maksymalizację wolumenu inwestycyjnego.
Według Cointelegraph, tylko od stycznia do lipca 2021, inwestorzy zostali oszukani poprzez Rug Pull sposób na łączną kwotę 113 milionów USD. Szczególnie na platformach DeFi co jakiś czas pojawiają się różnego rodzaju projekty - najczęściej mocno promowane w social mediach - będące tak naprawdę pułapką zastawioną na nieuważnych. Odzyskanie środków utraconych w wyniku Rug Pull jest zazwyczaj niemożliwe - dlatego w tym przypadku kluczowe są wszelkie działania zapobiegawcze
1. Sprawdzaj pulę płynności
Pula płynności to zbiór wszystkich środków zablokowanych w jednym smart kontrakcie. Składają się na nią wszystkie coiny docelowe typu ERC-20 oraz coiny bazowe, budujące ich wartość (coiny ETH lub tokeny ERC-20 WETH).
Sprawdzenie puli płynności to klucz do skutecznego wykrycia scamu typu Rug Pull. Przede wszystkim należy się upewnić czy dana pula posiada tzw. “liquidity locker” uniemożliwiający jej twórcom wyciągnięcie środków
- Aby projekt budził zaufanie, powinien posiadać zablokowane przynajmniej 80% środków na okres minimum roku, chociaż optymalny czas to nawet kilka lat
Do sprawdzania puli płynności projektów można używać darmowych narzędzi analitycznych, tj. Mudra Research czy Poocoin.
2. Uważaj na projekty odnotowujące szybkie, nienaturalne skoki wartości w relatywnie krótkim czasie
Zbyt dynamiczny wzrost wartości tokenu na przestrzeni krótkiego okresu powinien wzbudzić podejrzliwość potencjalnych inwestorów. Jest to jedna z charakterystyk projektów, które w przeszłości kończyły się Rug Pullem. Mowa o tzw. smart kontraktach typu “honeypot”.
W takich przypadkach, oszuści grają na rozgrzanych emocjach, wywierając presję pod tytułem “inwestuj teraz albo będzie za późno”. Część mniej doświadczonych inwestorów tej presji ulega i traci włożone w projekt środki. Oczywiście, uderzając w alarmistyczne tony, nie mówię o zrównoważonych wzrostach, ale o sytuacjach kiedy mamy do czynienia np. z 50-krotnym przebiciem w stosunku do wartości wyjściowej w przeciągu doby
3. Sprawdź Social Media projektu
Należy podchodzić z ostrożnością do projektów przesadnie promowanych. Szczególnie, gdy autorzy projektu obiecują wysokie zwroty, podczas gdy narracja ta nie ma żadnego merytorycznego uzasadnienia. Jeśli twórcy brzmią na zbyt pewnych siebie oraz nie informują o potencjalnych ryzykach - powinniśmy zachować szczególną ostrożność.
Warto sprawdzić też community budowane wokół projektu i jego relacje z twórcami. W tym celu możemy zajrzeć na kanały czatowe czy wątki na Twitterze. Dyskusja tam prowadzona powinna być otwarta i sprawiać wrażenie organicznej. Jeśli znajdują się tam tylko wypowiedzi twórców tokenu lub osób przesadnie chwalących pomysł - jest to dla nas pewien sygnał ostrzegawczy. Jeśli jakikolwiek komentarz poddający projekt w wątpliwość został usunięty - zdecydowanie powinniśmy trzymać od takiego projektu się z dala
4. Sprawdź background twórców
Przede wszystkim, podejrzliwość inwestorów powinny wzbudzać projekty, których twórcy są anonimowi. Jeśli udostępnione są dane developerów tokenu - należy sprawdzić ich wiarygodność, odwiedzając ich prywatne profile Social Media czy szukając zaopiniowanego track recordu dotychczasowych projektów.
Dobrą praktyką jest również inwestowanie w projekty audytowane przez stronę trzecią. Niestety, przeprowadzenie takiego działania jest kosztowne i może zdarzyć się sytuacja, w której części uczciwych twórców nie będzie na nie stać. W tym kontekście nie sposób również nie wspomnieć jak ważne jest zagłębienie się w treść audytu. Może bowiem zdarzyć się sytuacja, w której twórca tokenu będzie chwalił się przeprowadzeniem weryfikacji, ale przemilczy fakt, że jej wynik był negatywny
5. Masz małe doświadczenie? Ufaj tylko sprawdzonym protokołom
To chyba najlepsza rada dla osób dopiero wchodzących w świat kryptowalut. Inwestowanie w pewne i sprawdzone aktywa takie jak Bitcoin, Ethereum czy BNB niesie ze sobą zerowe ryzyko padnięcia ofiarą scamu. Jeśli masz małe doświadczenie i nie jesteś obyty/a z kryptowalutowymi technikaliami - nie wchodź w ryzykowne projekty. Na dywersyfikację portfela przyjdzie czas, gdy nabędziesz więcej doświadczenia.
