Polska jest zadowolona z zaproponowanych przez instytucje europejskie zmian w Transeuropejskiej Sieci Transportowej. Nowy korytarz Morze Bałtyckie - Morze Czarne – Morze Egejskie, którego częścią jest budowana w Polsce Via Carpatia, uzupełniono o odcinek Lublin – Białystok – Ełk, aż do Tallina i Helsinek.
5 grudnia 2022 r. w Brukseli odbyło się posiedzenie Rady ds. Transportu (TTE), dotyczące rozwoju transeuropejskiej sieci transportowej TEN-T. W posiedzeniu podsumowującym prace Prezydencji czeskiej w Radzie UE, wzięli udział ministrowie ds. transportu państw członkowskich UE oraz komisarz ds. transportu Adina Vălean.
Jednym z najważniejszych tematów spotkania była debata nad projektem nowelizacji rozporządzenia w sprawie rozwoju transeuropejskiej sieci transportowej (TEN-T). Priorytetem unijnej polityki TEN-T jest zapewnienie zrównoważonego i efektywnego transportu w całej UE przy jednoczesnym wzmocnieniu spójności społecznej, gospodarczej i terytorialnej. Projekt zmian rozporządzenia ws. TEN-T zakłada zbudowanie do 2050 r. niezawodnej, płynnej i wysokiej jakości transeuropejskiej sieci transportowej, która zapewni zrównoważoną łączność w całej Unii, bez fizycznych przerw, wąskich gardeł i brakujących połączeń. Efektem spotkania ministrów ds. transportu było przyjęcie podejścia ogólnego w sprawie zmienionego rozporządzenia TEN-T, w którym Rada przedstawiła Parlamentowi Europejskiemu swoje stanowisko wobec wniosku ustawodawczego Komisji.
– Wypracowane zapisy stanowią dobrą podstawę do dalszych prac w ramach trilogów z Parlamentem Europejskim. Z zadowoleniem przyjmujemy zaproponowane podejście ogólne, które jest bliskie naszym oczekiwaniom i stanowi wyważone, kompromisowe podejście do realizacji ambitnych celów uwzględniając dostępne środki finansowe. Cieszę się, że dzisiaj finalizujemy prace nad rozporządzeniem TEN-T na poziomie Rady, bo to daje szansę, aby dokument, już po wypracowaniu kompromisu z Parlamentem Europejskim, został przyjęty już w 2023 r. – powiedział minister infrastruktury Andrzej Adamczyk.
Polska od dawna zabiegała o przyspieszenie procesu rewizji, by móc zrealizować sieć TEN-T w przyjętych ramach czasowych oraz opowiadała się za szerszym ujęciem wymiaru geopolitycznego sieci TEN-T i rozwojem połączeń transportowych na osi północ-południe. Dzięki tej aktywności utworzony został nowy korytarz łączący Morze Bałtyckie, Morze Czarne i Morze Egejskie, obejmujący szlak Via Carpatia.
– W toku negocjacji, na wniosek Polski, ten nowy korytarz trójmorski został uzupełniony o odcinek Lublin – Białystok – Ełk, aż do Tallinna i Helsinek. W efekcie cały polski odcinek szlaku Via Carpatia został ujęty w sieci bazowej lub bazowej rozszerzonej TEN-T, w przebiegu nowego korytarza – podkreślił minister infrastruktury Andrzej Adamczyk.
Ponadto zmieniono przebieg sieci TEN-T w zakresie innych elementów infrastruktury drogowej, kolejowej, lotniczej oraz terminali intermodalnych, tak, aby odzwierciedlał aktualne założenia polityki transportowej.
Podczas prac nad dokumentem rząd RP opowiadał się za sformułowaniem jasnych i realnych celów dla sieci TEN-T. W toku negocjacji, w ocenie Polski, ustanowiono takie wymogi dla infrastruktury transportowej, które zapewniając interoperacyjność są możliwe do wdrożenia w określonych ramach czasowych i przy występujących ograniczeniach finansowych.
Szef resortu Infrastruktury Andrzej Adamczyk dodał, że obecnie kluczowe znaczenie ma również poszerzenie sieci TEN-T na Ukrainę, co podczas trwającej wojny stanowi jasny sygnał o braku zgody na naruszenie integralności terytorialnej naszego wschodniego sąsiada.
Podczas posiedzenia Rady TTE poruszona została także kwestia finansowania budowy sieci TEN-T. Polska wyraziła oczekiwania kontynuowania polityki wsparcia z instrumentów finansowych przeznaczonych na rozwój infrastruktury transportowej, w tym ze środków Instrumentu CEF „Łącząc Europę”.
Ta decyzja umożliwi otrzymanie dofinansowania realizacji budowy szlaku Via Carpatia ze środków unijnych. Stanowi także potwierdzenie, że korytarze komunikacyjne północ-południe wzdłuż wschodniej granicy Unii Europejskiej stają się priorytetowymi inwestycjami z punktu widzenia interesów wspólnoty.
