Podatek od środków transportowych jest podatkiem lokalnym, odprowadzanym do właściwej gminy, o którym zdarza się, że przedsiębiorcy zapominają. Z pozoru proste regulacje, w wielu przypadkach są bardzo zawiłe oraz generują problemy podatnikom. W szczegółowej analizie omawia je radca prawny Robert Nogacki z Kancelarii Prawnej Skarbiec.
Przedmiot opodatkowania
Pierwszym wyzwaniem dla przedsiębiorców jest ustalenie, jaki rodzaj środków transportu podlega opodatkowaniu. Zgodnie z ustawą o podatkach i opłatach lokalnych opodatkowaniu podlegają samochody ciężarowe o dopuszczalnej masie całkowitej powyżej 3,5 tony, ciągniki siodłowe i balastowe o dopuszczalnej masie całkowitej większej niż 3,5 tony, przyczepy i naczepy, które łącznie z pojazdem silnikowym posiadają dopuszczalną masę całkowitą zespołu pojazdów większą niż 7 ton.
W tym zakresie warto dodać, że informacje o pojeździe znajdują się w dowodzie rejestracyjnym. Organy podatkowe nie mają uprawnień do określania danych technicznych pojazdu, takich jak na przykład dopuszczalna masa całkowita. Dodatkowe dokumenty, na których może opierać się urząd to przede wszystkim pozwolenie czasowe, świadectwo homologacji oraz karta pojazdu. Takie wnioski wynikają z orzeczenia WSA w Poznaniu z dnia 11 kwietnia 2017 r., sygn. I SA/Po 1276/16.
Kolejna kwestia zasługująca na uwagę, to opodatkowanie ciągników siodłowych. W tym przypadku istotna jest dopuszczalna masa całkowita zespołu pojazdów, a nie samego ciągnika. Jest to inna pozycja w dowodzie rejestracyjnym, która w wielu przypadkach ma znaczący wpływ na wartość płaconego podatku.
Podatnicy podatku
Kolejne wyzwanie przedsiębiorców w zakresie podatku od środków transportu, to ustalenie, kto jest podatnikiem tego podatku. O ile w przypadku właściciela (osoby fizycznej lub prawnej) nie ma problemu, ponieważ w takim przypadku jest on podatnikiem, o tyle w przypadku współwłaścicieli czy posiadaczy mogą powstać wątpliwości. W szczególności należy zwrócić uwagę na art. 9 ust. 1 zdanie 2 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych, zgodnie z którym jako właściciela uznaje się także jednostki nieposiadające osobowości prawnej, jeżeli środek transportu jest na nie zarejestrowany czy posiadaczy zarejestrowanych na terytorium Polski środków transportu powierzonych przez zagraniczną osobę fizyczną lub prawną.
W przypadku współwłaścicieli obowiązek podatkowy ciąży na nich solidarnie, co oznacza, że każdy jest zobowiązany do rozliczenia podatku, a zapłata przez jednego współwłaściciela zwalnia pozostałych z tego obowiązku. Należy jednak zaznaczyć, że nie ma tu znaczenia, który współwłaściciel faktycznie użytkuje dany pojazd.
Z kolei przy sprzedaży pojazdu na poprzednim właścicielu ciąży obowiązek podatkowy do końca miesiąca, w którym dokonano sprzedaży pojazdu. Przysługuje mu także prawo do skorygowania dotychczas zapłaconego podatku.
Data powstania i wygaśnięcia obowiązku podatkowego
Ustalenie daty powstania obowiązku podatkowego wymaga znajomości zasad podatku od środków transportowych oraz obowiązujących terminów. Prawidłowe ustalenie obowiązku podatkowego pozwala poprawnie rozpoznać podatek i ogranicza ryzyko w tym zakresie. Może być też okazją do oszczędności, ponieważ podatnik jest zobowiązany w niektórych przypadkach do zapłaty podatku w terminie 14 dni od dnia powstania obowiązku podatkowego, czyli zasadniczo od 1 dnia miesiąca następującego po miesiącu dokonania zakupu albo rejestracji (w przypadku 1 rejestracji na terytorium kraju), a nie od dnia zakupu. W przypadku wycofania pojazdu z ruchu obowiązek podatkowy powstaje dopiero od pierwszego dnia kolejnego miesiąca.
Z kolei obowiązek podatkowy wygasa z końcem miesiąca, w którym środek transportu został wyrejestrowany, lub wydana została decyzja o czasowym wycofaniu z ruchu. Podatnicy powinni mieć świadomość wygaśnięcia obowiązku podatkowego, ponieważ urzędy nie są zobowiązane same z siebie do zwrotu nadpłaconego podatku.
Termin płatności
Kolejnym zagadnieniem, które może przysporzyć wątpliwości, jest płatność podatku. Co do zasady podatek płatny jest w dwóch ratach do 15 lutego oraz do 15 września. Zasada ta nie dotyczy pojazdów nabywanych lub zbywanych w trakcie roku. W takim przypadku, jeżeli obowiązek podatkowy powstał po 1 lutego, a przed 1 września podatnik płaci podatek w dwóch ratach proporcjonalnie do czasu trwania obowiązku podatkowego, pierwszą ratę płaci w ciągu 14 dni od dnia powstania obowiązku podatkowego, a drugą do 15 września. Z kolei w przypadku powstania obowiązku podatkowego po 1 września (czyli pojazd nabyty/zarejestrowany w sierpniu), podatek należy rozliczyć jednorazowo w terminie 14 dni od daty powstania obowiązku podatkowego.
Stawki podatku są różne i zależą od uchwały rady gminy, ale nie mogą być wyższe od tych określonych w ustawie. Podatek należy uiścić do właściwego urzędu gminy zgodnie z położeniem siedziby podatnika/miejscem zamieszkania.
Zwrot podatku i zwolnienia
Ostatnia problematyczna kwestia dotyczy zwrotu podatku w przypadku tzw. transportu kombinowanego, czyli uwzględniającego trasy pokonane w ciągu roku koleją. Podatnikowi w zależności od liczby wykonanych jazd koleją z ładunkiem lub bez przysługuje zwrot podatku nawet w równowartości 100% (przy ponad 100 jazdach koleją). Podatnik powinien w tym zakresie złożyć wniosek do 31 marca kolejnego roku podatkowego oraz przedstawić odpowiednie dokumenty.
Zwolnień w podatku od środków transportu jest niedużo i dotyczą one zasady wzajemności, czyli honorowania zwolnień oficjeli z innych krajów, a także pojazdów specjalnych i zabytkowych. Ponadto Rada Gminy może ustalić własny katalog zwolnień.
