Polska w najnowszej edycji Nanny State Index z 2023 r. znajduje się na niechlubnym 9. miejscu pierwszej dziesiątki krajów z najwyższym poziomem obciążeń z tytułu podatków nakładanych na wyroby alkoholowe, tytoniowe, e-papierosy oraz wybrane produkty spożywcze (np. słodzone napoje) – poinformował Warsaw Enterprise Institute.
Według WEI Nanny State Index (NSI) to ranking najgorszych miejsc w UE do jedzenia, picia, palenia i używania e-papierosów. Inicjatywa została uruchomiona w marcu 2016 r. i była hitem medialnym w całej Europie. Jej twórcą jest Christopher Snowdon z Institute of Economic Affairs wraz z partnerami z całej Europy. Raport opublikowany został przez Epicenter.
Niemcy po raz kolejny zajęły pierwsze miejsce jako najbardziej wolnościowy kraj w Europie, z najmniejszą liczbą „niańczących” przepisów. Czechy i Włochy zajmują kolejno drugie i trzecie miejsce, jeśli chodzi o liberalne podejście do wyboru stylu życia przez obywateli. Nowy kraj w Indeksie, Turcja, jest obecnie najmniej wolnościowym krajem w Europie, jeśli chodzi o zakazywanie, opodatkowanie i regulowanie konsumpcji żywności i napojów bezalkoholowych, alkoholu, tytoniu i e-papierosów. Norwegia i Litwa zajęły drugie i trzecie najgorsze miejsce w tegorocznym Indeksie.
Oto główne wnioski płynące z raportu:
Większość krajów europejskich nadal rozszerza zakres i ilość paternalistycznych interwencji w codzienne życie swoich obywateli, poprzez zakazy, podwyżki „podatków od grzechu” (ang. sin tax) i szeroko zakrojoną biurokratyczną zgodność w sektorach uznanych za szkodliwe.
Liczba krajów, które obecnie nakładają podatki „od grzechu” na słodkie napoje, podwoiła się z pięciu w 2017 r. do dwunastu w 2023 r., a w większości krajów podatki od słodkich napojów obejmują również sztucznie słodzone napoje.
W niektórych krajach wprowadzono nowe utrudnienia w zakupie alkoholu. W Irlandii, Szkocji i Walii ustanowiono ceny minimalne, na Litwie podniesiono dopuszczalny wiek spożywania alkoholu, a w Irlandii wprowadzono bariery wizualne dla ekspozycji alkoholu.
Węgry pozostają najgorszym krajem pod względem opodatkowania żywności i napojów bezalkoholowych. Polska ma najwyższy podatek od napojów gazowanych po uwzględnieniu dochodu.
Litwa, Norwegia i Finlandia mają najwyższe podatki od alkoholu w stosunku do średnich dochodów. Z drugiej strony, Niemcy, Czechy i Włochy mają łagodniejsze przepisy dotyczące alkoholu, co pomaga im pozostać najbardziej leseferystycznymi krajami pod względem regulacji dotyczących stylu życia.
Pomimo stale rosnącego tempa paternalistycznych regulacji dotyczących stylu życia, istnieje niewiele dowodów na to, że taka polityka jest skuteczna. W raporcie nie znaleziono korelacji między surowszymi przepisami dotyczącymi picia, jedzenia, palenia i waporyzacji a oczekiwaną długością życia.
Zamiast mikroregulować zachowania konsumentów, decydenci powinni skupić się na wzroście gospodarczym i dobrobycie, aby osiągnąć deklarowany cel poprawy zdrowia swoich obywateli.
Nanny State Index (NSI) to zestawienie najlepszych i najgorszych krajów europejskich pod względem jedzenia, picia, palenia i waporyzacji, wykorzystujące system punktowy do uszeregowania 30 krajów w czterech kategoriach (żywność i napoje bezalkoholowe, alkohol, e-papierosy, tytoń). Indeks został uruchomiony przez Epicenter w marcu 2016 r. i jest redagowany przez Christophera Snowdona, szefa Lifestyle Economics w Institute of Economic Affairs. Epicenter, Europejskie Centrum Informacji Politycznej, jest niezależną inicjatywą dziesięciu wiodących ośrodków analitycznych z całej Europy. Ma na celu informowanie o europejskiej debacie politycznej i promowanie zasad wolnego społeczeństwa poprzez łączenie wiedzy specjalistycznej swoich członków.
