W ciągu roku od rosyjskiej inwazji na Ukrainę Moskwa została dotknięta bezprecedensowymi zachodnimi sankcjami i odcięta od znacznej części światowej gospodarki. Jednak Chiny, które zadeklarowały „brak ograniczeń” dla przyjaźni z północnym sąsiadem, rzuciły Kremlowi ekonomiczną linę ratunkową, łagodząc skutki „wygnania” z globalnego systemu finansowego.
Oto trzy sposoby, w jakie Chiny, największy na świecie nabywca towarów oraz potęga finansowa i technologiczna, wspierają rosyjską gospodarkę:
Kupowanie energii
Embargo na sprzedaż ropy naftowej oraz ograniczenie cen ropy, odmowa dostępu do międzynarodowego systemu przesyłania wiadomości SWIFT a także zamrożenie aktywów banku centralnego przechowywanych za granicą to skutki zachodnich sankcji wobec Rosji. Ich celem było osłabienie zdolności finansowania wojny przez Rosję. Następstwem tych działań było wpadnięcie rosyjskiej gospodarki w recesję, co potwierdzają najnowsze szacunki Banku Światowego, według których w 2022 roku gospodarka Rosji skurczyła się o 4,5%.
Mimo to, rząd Rosji twierdzi, że dochody fiskalne kraju wzrosły. Zdaniem tamtejszych władz, wynika to głównie z wysokich cen energii oraz z wysiłków Rosji na rzecz przekierowania eksportu do innych krajów, takich jak Chiny i Indie.
Chiny zwiększyły swoją wymianę handlową z Rosją, co przyczyniło się do osłabienia wysiłków Zachodu zmierzających do sparaliżowania rosyjskiej machiny wojskowej. Wsparcie gospodarcze Chin dla Rosji umożliwiło Pekinowi wywieranie większego nacisku na Moskwę w celu uzyskania tańszej energii, zaawansowanej technologii wojskowej oraz wsparcia dyplomatycznego dla chińskich interesów międzynarodowych.
W 2022 roku całkowita wymiana handlowa między Chinami a Rosją osiągnęła nowy rekordowy poziom, zwiększając się o 30% do 190 miliardów dolarów. Szczególnie od początku wojny zwiększył się handel energią między tymi dwoma krajami.
Chiny od marca do grudnia kupiły od Rosji ropę naftową o wartości 50,6 mld USD, co stanowi wzrost o 45% w porównaniu z tym samym okresem poprzedniego roku. Import węgla wzrósł o 54% do 10 miliardów dolarów. Zakupy gazu ziemnego, w tym gazu rurociągowego i LNG, wzrosły o 155% do 9,6 mld USD.
To dobrodziejstwo dla obu stron. Rosja desperacko potrzebuje nowych klientów, ponieważ jej paliwa kopalne są odrzucane przez Zachód. Chiny, które obecnie koncentrują się na wyprowadzeniu gospodarki z kryzysu, potrzebują taniej energii do zasilania swojego ogromnego przemysłu wytwórczego.
Podmiana zachodnich dostawców
Raport Kongresu USA z maja ubiegłego roku wykazał, że Rosja wydaje miliardy dolarów na zakup maszyn, elektroniki, metali nieszlachetnych, pojazdów, statków i samolotów z Chin, aby zastąpić import z rynków zachodnich, w tym samochody i elektronikę.
Po wycofaniu się zachodnich firm, chińskie marki samochodowe, takie jak Haval, Chery i Geely, zwiększyły swój udział w rynku z 10% do 38% w ciągu roku. Przewiduje się, że ich udział będzie nadal rósł w tym roku.
W dziedzinie elektroniki użytkowej, na koniec 2021 roku chińskie marki stanowiły około 40% rynku smartfonów, a rok później praktycznie przejęły branżę z 95% udziałem w rynku.
Zapewnienie alternatywy dla dolara amerykańskiego
Po tym, jak niektóre rosyjskie banki zostały odcięte od SWIFT, Moskwa porzuciła dolara dla chińskiego juana.
Rosyjskie firmy używają więcej juanów, aby ułatwić zwiększenie handlu z Chinami. Rosyjskie banki przeprowadziły również więcej transakcji w juanie, aby chronić je przed ryzykiem sankcji.
Udział juana w rosyjskim rynku walutowym wzrósł do 48% do listopada 2022 r. z mniej niż 1% w styczniu.
Rosyjskie ministerstwo finansów podwoiło również udział rezerw juanów. Dzięki większym rezerwom juana Moskwa jest w stanie wykorzystać chińską walutę do stabilizacji rubla i rynków finansowych. Tymczasem rubel spadł o ponad 40% w stosunku do euro i dolara w ciągu ostatniego roku, a główny rosyjski indeks giełdowy spadł o ponad jedną trzecią.
