Dary lasu mają swoją cenę. Szacunkowa wartość rocznych zbiorów w Polsce to ponad 1 mld euro

Grzyby, jagody, orzechy czy zioła lecznicze zbiera w europejskich lasach co czwarte gospodarstwo domowe. Wartość rynkowa zbiorów sięga rocznie ok. 23,3 mld euro, z czego ponad 1 mld euro w Polsce - wynika z badań Europejskiego Instytutu Leśnego.

Europejski Instytut Leśny (ang. European Forest Institute - EFI) zwraca uwagę, że w Europie zbiór leśnych produktów, takich jak np. grzyby, jagody, zioła lecznicze, orzechy, soki, żywice - nie licząc drewna - stanowi ważną cześć dziedzictwa kulturowego i jest ściśle związany z rekreacyjną funkcją lasów. Takie produkty są również ważne z ekonomicznego punktu widzenia dla wielu małych i średnich przedsiębiorstw utrzymujących się z lasów.

Przez ostatnie dziesięciolecia zbiory pozyskane z lasów były uważane za marginalne, a ich znaczenie ekonomiczne uznawano za niewielkie. Zdaniem Instytutu, wynikało to głównie z braku danych na ten temat oraz z faktu, że zbiory leśne wykorzystywane są przez różne sektory gospodarki (żywność, przemysł farmaceutyczny, dekoracyjny) i nie ma jednego, który zwiększałby ich znaczenie. Ponadto, większość grzybów, jagód czy ziół jest zbierana, konsumowana i sprzedawana przez gospodarstwa domowe.

Instytut wskazuje, że pozyskanych z lasów produktów nie można już traktować jako marginalnych, ponieważ ich szacunkowa wartość jest zaledwie o 30 proc. niższa od pozyskiwanego z lasu drewna i blisko 11 razy większa, niż wcześniej przypuszczano. Według EFI zbiory leśne powinny mieć też większe znaczenie przy definiowaniu strategii i polityk dla różnych sektorów - m.in. dotyczących rozwoju obszarów wiejskich i turystyki.

Eksperci EFI przeprowadzili pierwsze takie badanie, sprawdzając m.in. nawyki dotyczące zbierania, ilości zbieranych i konsumowanych produktów leśnych. Wzięło w nim udział ponad 17,6 tys. respondentów z 28 krajów Starego Kontynentu.

Wyniki badań pokazały, że co czwarte (26 proc.) europejskie gospodarstwo domowe deklaruje, że zbiera niektóre produkty leśne, takie jak np. grzyby czy jagody. Wartość zbiorów ogółem wynosi ok. 23,3 mld euro rocznie, a w Polsce ponad 1 mld euro.

Najmniej zainteresowani zbieraniem runa leśnego są Holendrzy (deklaruje to 5 proc. gospodarstw domowych) i Brytyjczycy (8 proc.). Najchętniej grzyby czy jagody zbierane są na Łotwie (68 proc.), w Czechach (58 proc.) i na Słowenii (54 proc.).

Przywołując polskie badania EFI wskazał, że w naszym kraju 50 proc. gospodarstw domowych zbiera dary lasu - głównie grzyby (37,8), jagody (36,6 proc.) czy zioła (15,9 proc.).

Największa liczba gospodarstw, która deklaruje, że osiąga dodatkowe wpływy ze zbieractwa leśnego, znajduje się na Łotwie (27,7 proc.). W Rosji czy na Słowenii ten odsetek przekracza nieco 10 proc., a w Polsce to 9,4 proc. gospodarstw domowych. Najmniej takich gospodarstw jest w Belgii (2 proc.), Danii (1,6 proc.), Holandii (1 proc.).

W lasach najczęściej zbieramy jagody, grzyby, orzechy leśne, dzikie zioła - lecznicze i aromatyczne - czy runo służące do dekoracji. 86 proc. takich produktów jest konsumowana przez zbieraczy oraz ich rodziny. Runo leśne jest zbierane zdecydowanie częściej w krajach Europy Wschodniej, gdzie stanowi dodatkowy przychód dla gospodarstw domowych. W Europie Zachodniej zbieractwo ma związek z rekreacją.