Spółka CPK przez dwa lata będzie miała prawo pierwokupu nieruchomości na obszarze kilkudziesięciu kilometrów kwadratowych, gdzie planowane jest powstanie portu lotniczego Solidarność - to jedno z rozwiązań jakie przewiduje tzw. rozporządzenie obszarowe, które od soboty weszło w życie.
W sobotę 31 lipca weszło w życie, tzw. rozporządzenie obszarowe, czyli rozporządzenie Rady Ministrów z 17 czerwca 2021 r. w sprawie gmin, na terenie których będą stosowane szczególne zasady gospodarowania nieruchomościami, planowania i zagospodarowania przestrzennego oraz realizacji inwestycji celu publicznego w zakresie Centralnego Portu Komunikacyjnego.
Spółka CPK podkreśliła, że rozporządzenie to bardzo ważny krok w kierunku jak najszybszego rozpoczęcie etapu projektowania i budowy portu.
Po pierwsze, rozporządzenie określa teren przygotowania inwestycji, czyli maksymalny przewidywany obszar, wewnątrz którego zostanie zlokalizowane nowe lotnisko przesiadkowe wraz z węzłem kolejowym, w którym zbiegną się linie kolejowe dużych prędkości tzw. szprychy CPK.
Teren z tzw. rozporządzenia obszarowego zajmuje powierzchnię 74 km kw. Jest on większy od obszaru przyszłego Lotniska Solidarność (ok. 30 km kw.) Znajduje się na terenie trzech gmin: Baranów (pow. grodziski), Teresin (pow. sochaczewski) i Wiskitki (pow. żyrardowski). Obszar ograniczony jest od południa autostradą A2, od zachodu - drogą krajową nr 50, od północy - wsią Szymanów i ul. Królewską w Kaskach, a od wschodu – wsią Basin i częściowo rzeką Pisia Tuczna. Dodatkowo rozporządzenie określa szerszy teren ok. 340 km kw. na potrzeby badań przygotowawczych do inwestycji, m.in. środowiskowych.
Zgodnie z rozporządzeniem, jeśli właściciel nieruchomości na tym terenie (74 km kw.) będzie chciał sprzedać nieruchomość to spółka CPK będzie miała prawo pierwokupu.
Oznacza to, że mieszkańcy nadal mogą sprzedawać nieruchomości (obrót gruntami jest utrzymany), lecz kupującego może zastąpić spółka CPK z zachowaniem przewidzianych prawem warunków sprzedaży
Jak wyjaśnił prawo pierwokupu nie dotyczy samodzielnych lokali mieszkalnych, czyli mieszkań w blokach, które podlegać będą swobodnemu obrotowi.
Szwarocki zapewnił, że mimo wejścia w życie rozporządzenia, to mieszkańcy i przedsiębiorcy z obszaru objętego tymi przepisami nie mają ograniczonego prawa do prowadzenia działalności gospodarczej, ubiegania się, uzyskiwania pozwoleń na budowę, czy warunków zabudowy na podstawie obowiązującego planu miejscowego.
Nowe przepisy nakładają też na samorządy określone obowiązki w zakresie planowania przestrzennego. Zostały one zobowiązane do uzgadniania z ministrem infrastruktury gminnych aktów planistycznych na wyznaczonym obszarze tj. studiów zagospodarowania i miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego.
Rozporządzenie pozwala więc na koordynację rozwoju przestrzennego obszaru nim objętego poprzez uzgadnianie aktów planistycznych samorządów. Dzięki temu uda się uniknąć kolizji, np. nowych osiedli z planowaną inwestycją
Nowe obowiązki będą mieli również zarządcy nieruchomości Skarbu Państwa. Będą oni musieli występować do pełnomocnika rządu ds. CPK o zgodę na obciążanie np. dzierżawę nieruchomości położonych na wskazanym obszarze.
Zgodnie z rozporządzeniem spółka CPK nawet jeśli mimo prowadzonych wcześniej negocjacji nie otrzyma zgody od właściciela nieruchomości na przeprowadzenie na jego terenie badań geodezyjnych i przyrodniczych, to po uzyskaniu specjalnej zgody wojewody, będzie mogła wejść na taką nieruchomość. Takie uprawnienie dla spółki CPK będzie obowiązywało na obszarze ok. 340 km kw., na którym prowadzone są badania i pomiary na potrzeby inwestycji lotniskowych i kolejowych CPK między Warszawą a Łodzią. Zgodnie z obowiązującym już przepisami, takie działania spółka CPK mogła prowadzić, chociaż niektórzy właściciele próbowali ten stan kwestionować.
Szwarocki podkreślił, że rozporządzenie było konsultowane m.in. z zainteresowanymi gminami, a także było przedmiotem trzech posiedzeń Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego, która wydała pozytywną opinię.
Spółka CPK podtrzymuje, że preferowana przez spółkę lokalizacja lotniska - tzw. wariant inwestorski - zostanie do końca tego roku określona bardziej precyzyjnie wewnątrz wyznaczonego w rozporządzeniu obszaru 74 km kw. – zgodnie z wcześniejszą deklaracją szefa spółki Mikołaja Wilda.
Na tym obszarze CPK prowadzi też od początku grudnia ub. roku Program Dobrowolnych Nabyć nieruchomości. Dotychczas wpłynęło prawie 200 zgłoszeń od mieszkańców zainteresowanych potencjalną sprzedażą nieruchomości i niebawem spółka złoży właścicielom propozycje nabycia.
Rozporządzenie będzie obowiązywało przez dwa lata - czyli do 31 lipca 2023 roku.
W tym tygodniu na stronach RCL opublikowano inny kluczowy pod budowę CPK dokument, czyli projekt ustawy o usprawnieniu procesu inwestycyjnego Centralnego Portu Komunikacyjnego. Wzmacnia on pozycję spółki, a także wprowadza przepisy umożliwiające relokacje miejscowości w związku z realizacją budowy portu.
Zgodnie z projektem spółka CPK ma otrzymać analogiczne uprawnienia, jakie posiada zarządca infrastruktury kolejowej, czyli PKP PLK. Chodzi o możliwość dokonywania wywłaszczeń na cele budowy linii kolejowych na rzecz SP wraz z ustanowieniem prawa użytkowania wieczystego.
Projektowane przepisy ustanawiają też ramy prawne dla przeprowadzenia programu dobrowolnych nabyć nieruchomości na obszarze przyszłej lokalizacji CPK i jej otoczenia, w związku z tworzeniem tzw. banku ziemi przez spółkę CPK. Projektowana ustawa modyfikuje też zasady pozyskiwania nieruchomości od właścicieli określając m.in. zasady określania cen nieruchomości, np. przewidywany bonus w wysokości 20 proc. do wartości rynkowej dla budynków, lokali, obiektów budowlanych znajdujących się na nieruchomości.
Centralny Port Komunikacyjny to planowany węzeł przesiadkowy między Warszawą a Łodzią, który zintegruje transport lotniczy, kolejowy i drogowy. Na tym terenie ma powstać Port Lotniczy Solidarność, który w pierwszym etapie będzie mógł obsługiwać 45 mln pasażerów rocznie. CPK ma być wybudowany do 2027 r. wraz z realizacją niezbędnych połączeń z komponentami sieci kolejowej i drogowej.
Program Kolejowy CPK zakłada budowę łącznie prawie 1800 km nowych linii, które mają powstać do końca 2034 r. Na te inwestycje składa się w sumie 12 tras kolejowych, w tym 10 "szprych" prowadzących z różnych regionów Polski do Warszawy i CPK.
