Jeżeli rok 2020 uznany został za "straszny" z powodu pandemii, zgonów i lockdownów, to z pewnością trudno będzie znaleźć odpowiedni przymiotnik, który ujmie wszystkie cierpienia przyniesione przez rok 2022. Rok, który przyniósł powrót wojny do Europy, a wraz z nią eskalację kryzysu energetycznego i inflacji, ale także zbliżającą się, według wszelkich prognoz, globalną recesję.
Kończący się dziś rok zmusił Europejczyków do odwrócenia się od swojego bogatego w źródła energii sąsiada oraz wieloletniego dostawcy gazu ziemnego i ropy naftowej, Rosji, i zmusił ich do oszczędzania energii, co odbiło się na produkcji przemysłowej i wygodzie gospodarstw domowych. Po kolejnych podwyżkach stóp procentowych banki centralne krajów Europy wciąż muszą mierzyć się z inflacją utrzymującą się na poziomie, znanym tylko z historii ekonomii.
Sytuacja ta doprowadziła przedsiębiorstwa energetyczne oraz przemysł w Niemczech i Francji na skraj bankructwa, zmuszając Berlin i Paryż do radykalnych interwencji na rynku.
Oto lista najważniejszych - według naszego portalu - wydarzeń gospodarczych 2022 roku na świecie i w Polsce (kolejność przypadkowa).
KRYPTOWALUTOWY KRACH
Dla branży kryptowalutowej był to rok może nie apokaliptyczny, ale z pewnością zły.
Prawdopodobnie stanowił on również początek fundamentalnych zmian, skutkujących albo regulacją branży, albo jej upadkiem lub ewolucją w coś innego.
Największa kryptowaluta, bitcoin, straciła w ciągu roku 60 proc. swojej wartości. Po serii bankructw w branży oscyluje wokół 16 000 dolarów, podczas gdy w listopadzie 2021 roku jej wartość wystrzeliła do 69 000 dolarów.
Napływy do funduszy nie przekroczyły w ciągu roku 498 mln USD, gdy w 2021 r. osiągnęły 9,1 mld USD, a ogólnie rynek kryptowalut skurczył się o 1,4 bln USD.
KRYZYS ENERGETYCZNY
W ciągu całego roku na pierwszych stronach gazet królował kryzys energetyczny i jego eskalacja po rosyjskiej inwazji na Ukrainę - ceny gazu ziemnego osiągnęły w pewnym momencie szczytowe poziomy, doprowadzając europejskie firmy energetyczne na skraj upadku.
Popchnęło to Stary Kontynent do systematycznego wysiłku w celu zapewnienia sobie alternatywnych dostawców energii z rynku globalnego oraz zgromadzenia wystarczających rezerw gazu, aby metodycznie uniezależnić się energetycznie od rosyjskich węglowodorów.
Thriller związany z zawieszeniem działania najważniejszego rosyjskiego gazociągu, Nord Stream, niepokoił Europę przez większą część lata.
TURECKA AKROBATYKA WALUTOWA
W 2022 roku Bank Centralny Republiki Turcji dokonywał cudów. Przy inflacji sięgającej 90 proc. (według często kwestionowanych oficjalnych danych) jego prezes Şahap Kavcioglu czterokrotnie w tym roku obniżył stopy procentowe liry tureckiej, sprowadzając koszt pożyczania do zaledwie 9 proc. Zadowolił Tayyipa Erdogana, ale doprowadził do dalszego spadku kursu liry tureckiej i poziomu życia Turków.
WYŚCIG PO LNG
Kraje europejskie, jak np. Niemcy, Holandia i Finlandia, w pośpiechu nabywały terminale LNG wyposażone w technologię regazyfikacji. Stanęły jednak w obliczu konkurencji ze strony energochłonnych gospodarek azjatyckich, która w nowym roku ma się nasilić. Wciąż też nie wiadomo, czy państwa europejskie zapewnią sobie niezbędne dostawy.
PĘDZĄCA INFLACJA
Dla prezesa Europejskiego Banku Centralnego i bankierów centralnych z całego świata 2022 był rokiem, który w sposób zdecydowany zaprzeczył ich uporczywym przewidywaniom, że inflacja będzie stopniowo ustępować wraz z rozluźnieniem łańcucha dostaw.
Christine Lagarde była zmuszona przyznać, że szacunki banków centralnych były błędne, i sama dokonała czterech podwyżek stóp procentowych w okresie od lipca do końca roku.
Początkowo Lagarde była nieco powściągliwa, a pierwsza podwyżka wyniosła pół punktu procentowego, dwie następne były jednak bardziej agresywne - o 75 punktów bazowych - ponieważ wzrost cen nadal przyspieszał do końca roku, kiedy to zaczęły pojawiać się pierwsze nadzieje na złagodzenie presji inflacyjnej; kolejną podwyżką wyniosła 50 pb.
Przy inflacji nadal wynoszącej 10,1 proc., nawet po lekkim złagodzeniu w listopadzie, Lagarde ostrzegła, że kolejne podwyżki stóp są w drodze, dopóki inflacja nie zbliży się do celu 2 proc.
Tej ostatniej podwyżce kosztów pożyczek towarzyszyła zapowiedź, że od marca nowego roku rozpocznie się kurczenie portfela Banku, który nie będzie już reinwestował dochodów z wygasających papierów wartościowych. Lagarde przewiduje też, że inflacja pozostanie wysoka w najbliższym czasie, a EBC prognozuje na nowy rok wzrost cen o 8,4 proc.
ZABLOKOWANE CHINY
To kraj, od którego zaczęła się pandemia. I była to jedyna duża gospodarka, która zdołała zamknąć pierwszy straszny rok pandemii, 2020, z dodatnią stopą wzrostu, gdy inne gospodarki pogrążały się w recesji.
A jednak w 2022 roku Pekin doświadczył bezprecedensowego spowolnienia gospodarki, która była wielokrotnie "zamrażana" przez kolejne ostre lockdowny. Polityka zerowej tolerancji prezydenta Xi wobec koronawirusa, osobisty pomysł komunisty, wstrzymała aktywność gospodarczą, uderzyła w chiński eksport, produkcję przemysłową i konsumpcję prywatną.
Surowość restrykcji wywołała zresztą protesty i masowe bunty, pierwsze takie od od 1989 r. i dramatycznych epizodów na placu Tian’anmen.
Wstrzymanie produkcji spowodowało również problemy dla zagranicznych przedsiębiorstw produkujących w Chinach, w tym dla firmy motoryzacyjnej Elona Muska, Tesli. Ostatecznie kontrowersyjna polityka zerowej tolerancji została niemal bezceremonialnie porzucona pod koniec roku.
PRZEJĘCIE TWITTERA
Od pierwszego miesiąca 2022 roku Elon Musk przyciąga uwagę bardziej niż kiedykolwiek. W styczniu zaczął inwestować w Twittera, a w kwietniu wyraził zamiar kupienia go za 44 mld dolarów. Aby sfinansować przejęcie, sprzedał warte 8,5 mld dolarów akcje swojej firmy samochodowej Tesla, dzięki której stał się sławny.
Nie był jednak w stanie zabezpieczyć funduszy potrzebnych do przejęcia i próbował anulować transakcję wśród załamania giełdowego i kryzysu w branży high-tech.
Nastąpił nieunikniony spór prawny z udziałowcami firmy, którzy domagali się realizacji rozmaitych uzgodnień, ale pod koniec października Musk dokonał ostatecznie przejęcia najpopularniejszego medium społecznościowego.
Potem Elon Musk rozpoczął nowy serial, która utrzymała jego osobę na newsowych paskach - zaczęło się od wyrzucenia kierownictwa Twittera, potem obserwowaliśmy masowe zwolnienia pracowników, wreszcie padła deklaracja o całkowitej wolności słowa i propozycja przywrócenia konta Donalda Trumpa.
POLSKA POD ZNAKIEM INWESTYCJI
Nie brakło też ważnych wydarzeń gospodarczych w Polsce. Nasz kraj trapiły podobne problemy jak resztę Europy, ale rok 2022 zapamiętamy też jako okres wielkich inwestycji. Doszło do połączenia PKN Orlen i Grupy Lotos - "Od dzisiaj razem z Grupą Lotos jesteśmy jedną firmą! Połączony koncern to optymalizacja kosztów zakupu i logistyki ropy oraz większa stabilności w czasie rynkowych wahań. Rozpoczynamy pracę, by pozytywne efekty połączenia były widoczne dla naszych klientów jak najszybciej" - mówił prezes Orlenu Daniel Obajtek. Uruchomiono też gazociąg Baltic Pipe - najważniejszego projektu energetycznego realizowanego w ramach rządowej strategii dywersyfikacji źródeł dostaw gazu do Polski.
Głośnym wydarzeniem była rządowa uchwała w sprawie budowy elektrowni jądrowych w Polsce. Nasz kraj jest gotowy do nawet trzech projektów jądrowych.
Otwarto wreszcie nową drogę wodną łączącą Zalew Wiślany z Zatoką Gdańską. Inwestycja ma wymiar gospodarczy i militarny - dzięki niej Polska zyskała niezależne od Rosji przejście z Zalewu na Bałtyk.
Niewątpliwie istotnym faktem też - oddziałującym na ekonomię Polski w wielu wymiarach - był również napływ do kraju kilku milionów uchodźców wojennych z Ukrainy.
