Tylko 31% młodych Polaków do 30. r.ż. oszczędza na emeryturę, przy czym jedynie 21% inwestuje w PPK. Najważniejszym kryterium, które może skłonić młodych ludzi do inwestowania w IKE/IKZE/PPK, jest przekonanie ich, że ich pieniądze będą tam bezpieczne i że nikt ich im nie zabierze. Zdaniem 70% młodych Polaków emerytalne instrumenty finansowe powinny przede wszystkim chronić kapitał, pozostali uważają, że powinny one raczej starać się go pomnażać - takie wnioski płyną z badania świadomości emerytalnej i postaw wobec systemu emerytalnego Polaków do 30. roku życia przeprowadzonego na zlecenie Izby Gospodarczej Towarzystw Emerytalnych.
Tylko co czwarty młody mężczyzna i co piąta młoda kobieta uznają aktualną ofertę produktów długoterminowego oszczędzania jako dobrze dopasowaną do ich potrzeb. Co ciekawe, zdaniem 19% kobiet i 24% mężczyzn oferta ta jest zbyt rozbudowana, a 15-16% dorosłych chciałoby ją rozbudować. Najbardziej niepokojący jest jednak wynik dotyczący braku zdania w tym zakresie, który oddaje niski poziom zainteresowania tematem i trudność w zrozumieniu ofert. Brak zdania w tym temacie wyraża 44% kobiet i 36% mężczyzn.
Większość młodych dorosłych ma przekonanie, że dostępne produkty emerytalne nie pozwalają im realnie zabezpieczyć się na czas emerytury, jedynie co czwarty młody Polak uważa, że korzystając z dostępnych instrumentów finansowych, może naprawdę zabezpieczyć swoją przyszłość. Warto również zauważyć, że co piąty młody dorosły nie ma zdania na ten temat.
Jednocześnie 70% młodych dorosłych wskazuje, że ich zdaniem emerytalne instrumenty finansowe powinny przede wszystkim chronić kapitał, a pozostałe 30% uważa, że powinny przede wszystkim dawać szansę dużych zysków.
Temat bezpieczeństwa środków ulokowanych w instrumentach emerytalnych jest odzwierciedlony również w innych przekonaniach młodych Polaków. Prawie 70% Polaków nie jest pewne, czy ich pieniądze są bezpieczne w IKE/IKZE/PPK. Obawiają się oni z jednej strony, że zostaną one źle zainwestowane (66%), z drugiej zaś, że zostaną pozbawieni swoich środków na skutek zmian w prawie, które mogą wprowadzić politycy (68%) lub z dowolnego powodu (67%).
Większość młodych Polaków uważa, że instrumenty finansowe długoterminowego oszczędzania są skomplikowane a mechanizmy ich działania nie są jasne. Takie przekonanie w obu przypadkach dotyczy około 60% badanych. Jedynie co piąty Polak i Polka uważa, że instrumenty finansowe są proste, a ich działanie przejrzyste. Jednocześnie niemal połowa młodych dorosłych przyznaje, że nie rozumie, jak działają instrumenty emerytalne, a kolejne 22% deklaruje, że nie ma na ten temat zdania.
„Wyniki badania w obszarze oceny produktowej długoterminowego oszczędzania i preferencji związanych z ryzykiem wskazują na dwie istotne kwestie. Po pierwsze wyraźną potrzebę informacji i edukacji w zakresie zarządzania finansami osobistymi oraz przygotowania emerytalnego. Po drugie niechęć młodego pokolenia do podejmowania ryzyka przy inwestycjach finansowych. Przy skali wyzwań emerytalnych tych osób, obie kwestie wydają się szczególnie niepokojące”
- zauważa dr Katarzyna Sekścińska, autorka badania z Uniwersytetu Warszawskiego.
Wyzwania systemu emerytalnego
Tylko 31% młodych Polaków oszczędza na emeryturę, przy czym 21% inwestuje w PPK, po 11% w IKE i OFE oraz niespełna 9% w IKZE. W przypadku PPK liczba ta może być niedoszacowana, bowiem 15% deklaruje, że nie wie, czy jest w programie, czy też nie, a z uwagi na autozapis należy założyć, że jeśli się z programu świadomie nie wypisali, to w nim są.
Znakomita większość młodych dorosłych nie odkłada środków w emerytalnych instrumentach finansowych. Spójnie z postawami i przekonaniami wobec IKE/IKZE, wyrażonymi m.in. przez 70% osób niebędących pewnymi, czy ich pieniądze w IKE/IKZE są bezpieczne, zagwarantowanie poczucia bezpieczeństwa jest tym, co młodzi Polacy najczęściej wskazują jako warunek konieczny do zainwestowania w te instrumenty finansowe.
Aby zainwestować w IKE/IKZE, 41% kobiet i 34% mężczyzn potrzebuje gwarancji, że nikt im nie zabierze pieniędzy ulokowanych w IKE/IKZE, a ok. 33% kobiet i mężczyzn chce swoistej gwarancji bezpieczeństwa swoich środków w tych instrumentach. Połączona z tym wynikiem jest z pewnością deklaracja mniej więcej co czwartego Polaka, że dla podjęcia takiej decyzji inwestycyjnej potrzebuje on zwiększyć swoje zaufanie do polityków.
27% badanych uznaje, że konieczny byłby w ich przypadku wzrost zarobków. Co piąty młody człowiek potrzebuje większej przejrzystości i ułatwienia zasad działania IKE/IKZE i lepszego zrozumienia, czym te instrumenty są. Co piąty młody Polak jako kryterium przystąpienia do IKE/IKZE wskazuje zwiększenie ich opłacalności - lepsze warunki, wyższe stopy zwrotu. Niezależnie od możliwych zmian wciąż 22% Polaków, 23% kobiet i 21% mężczyzn, deklaruje, że nieważne, co się zmieni, oni w IKE/IKZE nie zainwestują.
Podobnie jak w przypadku IKE/IKZE, młodzi Polacy wśród najczęściej wymienianych kryteriów, które musiałyby zostać spełnione, by pozostali/wrócili do PPK, są kwestie związane z bezpieczeństwem ich pieniędzy, a więc zagwarantowanie, że pieniądze są bezpieczne i że nikt ich nigdy konsumentowi nie zabierze, choć odsetek osób wskazujących na te kryteria jest nieco niższy niż w przypadku IKE/IKZE i wynosi odpowiednio 26% i 30%.
Co piąty młody Polak wskazuje również na konieczność swojego wzrostu zaufania do polityków, co niewątpliwie wiąże się ze wspominanym poczuciem bezpieczeństwa. Podobnie jak w przypadku IKE/IKZE, mniej więcej co czwarty młody Polak uzależnia swój powrót do PPK od wysokości swoich zarobków, które musiałyby wzrosnąć, by zdecydował się na pozostanie w programie. Na lepsze zrozumienie, czym jest PPK, i jego bardziej przejrzyste zasady wskazuje kilkanaście procent badanych, zaś 16% chciałoby wyższej stopy zwrotu z PPK, a 17% młodych dorosłych generalnie korzystniejszych warunków programu. W porównaniu z IKE/IKZE o 6% więcej młodych dorosłych nie wróciłoby do PPK niezależnie od tego, jakie zmiany by nastąpiły, przy czym dotyczy to 27% mężczyzn i 30% kobiet.
„Po raz kolejny okazuje się, jak istotna jest kwestia zaufania, doinformowania i poczucia bezpieczeństwa w świecie finansów. Deklaracje młodych osób pokazują dużą liczbę obaw związanych z oszczędzaniem w produktach długoterminowego oszczędzania. Branża OFE, którą reprezentuje IGTE, prowadzi liczne inicjatywy edukacyjne wspierające młode osoby w rozwoju sprawności finansowej i przygotowaniu do emerytury” - podsumowuje Małgorzata Rusewicz, prezes IGTE.
