Dochody ze sprzedaży broni w 2023 roku wzrosły na całym świecie. Według Sztokholmskiego Międzynarodowego Instytutu Badań Pokojowych SIPRI największy wzrost odnotowali producenci z Rosji i Bliskiego Wschodu.
Popyt na broń i sprzęt wojskowy napędzają przede wszystkim wojna w Ukrainie i Strefie Gazy, ale także rosnące napięcia w Azji Wschodniej. Z najnowszego raportu instytutu SIPRI, który przeanalizował dane biznesowe 100 największych firm zbrojeniowych, w 2023 roku ich dochody wzrosły łącznie do 632 mld dolarów, co stanowi wzrost o 4,2 procent w porównaniu z rokiem 2022.
„Najważniejszym wydarzeniem w 2023 roku było to, że zwłaszcza firmy europejskie i amerykańskie były w stanie przełożyć rosnący popyt na broń spowodowany wojną w Ukrainie na wzrost ich dochodów” – wyjaśnia Xiao Liang, jeden z autorów raportu, w wywiadzie dla DW.
W 2023 roku największy wzrost dochodów odnotowały rosyjskie firmy zbrojeniowe. Z badań SIPRI wynika, że ich dochody wzrosły o 40 procent. Po tym, jak początkowo oczekiwano szybkiego zwycięstwa Rosji nad Ukrainą, produkcja tych firm została zwiększona dzięki zamówieniom państwowym. SIPRI podaje, że pociski rakietowe, myśliwce i drony są produkowane na wiele zmian, aby zrekompensować znaczne straty materialne na linii frontu.
Jest powód, dla którego tylko dwie rosyjskie firmy znajdują się w pierwszej setce producentów broni na świecie.
„Większość rosyjskich firm przestała publikować dane dotyczące sprzedaży w 2022 roku” – wyjaśnia Xiao Liang. Ale nie wszystkie. Dane z firmy Rostec, zajmującej siódme miejsce na świecie na liście największych koncernów zbrojeniowych, zapewniły sztokholmskim badaczom ważny wgląd w obecną sytuację.
„W rzeczywistości jest to holding złożony z siedmiu lub ośmiu różnych rosyjskich firm, które mieliśmy w naszej bazie danych. Nadal mamy więc całkiem dobry obraz tego, jak rozwijały się te firmy” – podkreśla ekspert. Jedyną ukraińską spółką w pierwszej setce jest Ukroboronprom, czyli Ukraiński Przemysł Obronny, który zwiększył swoje przychody o 69 procent.
Wojna w Ukrainie miała różny wpływ na europejskie firmy zbrojeniowe (z wyłączeniem Rosji). Niektóre kraje, takie jak Francja i Włochy, odnotowały znaczne spadki dochodów. Dla kontrastu, dochody niemieckich firm wzrosły o 7,5 procent.
Ogólnie rzecz biorąc, czterech niemieckich producentów broni znajduje się wśród 100 największych producentów na świecie: Rheinmetall, Thyssen Krupp, Hensoldt i Diehl. Rheinmetall jest największym niemieckim koncernem zbrojeniowym zajmującym 26. miejsce w rankingu, któremu udało się zwiększyć swoje dochody o 10 procent. Rheinmetall produkuje między innymi amunicję artyleryjską kalibru 155 mm, samobieżne haubice i pojazdy opancerzone, czyli uzbrojenie, na które jest duże zapotrzebowanie ze względu na wojnę w Ukrainie.
Jeszcze wyższy wzrost uzyskała firma Diehl, która produkuje pociski kierowane i systemy obrony powietrznej. Diehl w 2023 roku odnotował wzrost o 30 procent.
Amerykańscy giganci, tacy jak Lockheed Martin i RTX, dawniej Raytheon, nadal znajdują się na szczycie listy. Obie firmy odnotowały niewielkie spadki dochodów w 2023 roku. Zdaniem analityków SIPRI ma to związek z ograniczoną dostępnością do specjalnych komponentów lub surowców wykorzystywanych w lotnictwie i produkcji pocisków rakietowych.
Największym problemem nie jest zatem popyt, ale łańcuchy dostaw. Ogólnie rzecz biorąc, mniejsi producenci uzbrojenia byli w stanie zwiększyć produkcję szybciej niż duże korporacje w 2023 roku.
W Azji firmy zbrojeniowe z Korei Południowej i Japonii w największym stopniu zwiększyły swoje dochody - była to reakcja na zwiększone napięcia w tym regionie. Od 2022 roku Japonia zbroi się bardziej niż kiedykolwiek od zakończenia II wojny światowej. Południowokoreańskim producentom broni udało się zdobyć przyczółek na rynku europejskim.
W Chinach, gdzie wzrost gospodarczy ogólnie spowolnił, dochody firm zbrojeniowych wzrosły w 2023 roku tylko o 0,7 procent. Jak mówi Xiao Liang, chiński przemysł obronny pozostanie jednak na ścieżce wzrostu. Modernizacja chińskiego wojska jest „priorytetem dla chińskiego rządu i osobiście dla prezydenta Xi”, wyjaśnia.
Sześciu ze stu największych producentów broni ma siedzibę na Bliskim Wschodzie. Ich obroty wzrosły o 18 procent do 19,6 mld dolarów w 2023 roku. Po rozpoczęciu wojny w Strefie Gazy dochody trzech izraelskich firm z sektora obronnego osiągnęły rekordową sumę 13,6 mld dolarów.
Był to najlepszy wynik odnotowany kiedykolwiek przez izraelskich producentów broni z pierwszej setki w rankingu. Firmy te produkują m.in. elementy tarczy obronnej „Żelazna Kopuła”, która odpiera ataki rakietowe na Izrael.
