W stale zmieniającym się krajobrazie globalnego lotnictwa największe europejskie węzły lotnicze są kluczowymi motorami wzrostu gospodarczego, ułatwiając nie tylko podróże pasażerskie, ale także służąc jako krytyczne huby w globalnej sieci cargo. Jaką rolę odgrywają europejskie odpowiedniki planowanego Centralnego Portu Komunikacyjnego, którego przyszłość - po przejęciu rządów przez Koalicję 13 Grudnia - stanęła pod znakiem zapytania? I ile możemy zarobić lub stracić, budując lub nie budując CPK?
W Europie, dzięki jej strategicznemu położeniu geograficznemu, znajdują się jedne z najważniejszych węzłów lotniczych na świecie. Huby te służą nie tylko jako ważne punkty dla podróży pasażerskich, ale także odgrywają kluczową rolę w transporcie ładunków, stanowiąc podstawę witalności gospodarczej poszczególnych krajów.
Przypomnijmy: Centralny Port Komunikacyjny (CPK) to ambitny projekt, który ma na nowo zdefiniować europejski krajobraz transportowy. CPK, którego ukończenie planowane jest etapami, z pierwszą fazą spodziewaną do 2028 r., ma na celu integrację transportu lotniczego, kolejowego i drogowego, tworząc multimodalny węzeł transportowy w sercu Europy. Położony między Warszawą a Łodzią CPK to nie tylko lotnisko; to kompleksowa brama transportowa i logistyczna zaprojektowana w celu znacznego zwiększenia łączności Polski z resztą świata.
Oczekuje się, że CPK, którego koszt szacuje się na około 150 miliardów złotych, będzie obsługiwał 40 milionów pasażerów rocznie w początkowej fazie, z planami zwiększenia przepustowości do 65 milionów do 2060 roku. Poza ruchem pasażerskim, CPK ma stać się kluczowym węzłem towarowym mającym na celu radykalne zwiększenie zdolności przeładunkowej Polski w stosunku do obecnego poziomu na Lotnisku Chopina w Warszawie. Projekt podkreśla wizję Polski jako centralnego węzła logistycznego w Europie Środkowo-Wschodniej, potencjalnie przenosząc przepływy towarowe z tradycyjnych tras przez niemieckie lotniska do CPK.
Europejskie odpowiedniki
Lotnisko we Frankfurcie (FRA): Jako jedno z najważniejszych europejskich lotnisk cargo port lotniczy we Frankfurcie jest filarem globalnej sieci frachtu lotniczego. Służy jako główny węzeł logistyczny dla Europy, obsługując ponad 2 miliony ton metrycznych ładunków rocznie. Strategiczna lokalizacja Frankfurtu w Niemczech, największej gospodarce Europy, oraz najnowocześniejsze zaplecze logistyczne sprawiają, że jest to kluczowy atut dla niemieckiego handlu międzynarodowego i wzrostu gospodarczego.
London Heathrow (LHR): Choć Heathrow jest znane przede wszystkim z ruchu pasażerskiego, odgrywa również znaczącą rolę w transporcie towarowym. Jest to największy port w Wielkiej Brytanii pod względem wartości towarów spoza UE i Szwajcarii, ułatwiający przepływ towarów o wysokiej wartości i wrażliwych na czas. Operacje towarowe Heathrow mają kluczowe znaczenie dla brytyjskiej gospodarki, wspierając łańcuchy dostaw i przepływy handlowe na całym świecie.
Lotnisko w Stambule (IST): Strategiczne położenie Stambułu na skrzyżowaniu Europy i Azji sprawia, że jest to kluczowy węzeł cargo. Lotnisko szybko zwiększyło swoją przepustowość i udogodnienia, dążąc do stania się jednym z największych na świecie węzłów towarowych. Jego lokalizacja umożliwia wydajne trasy towarowe między kontynentami, zwiększając rolę Turcji w globalnych sieciach handlowych.
Aéroport de Paris-Charles de Gaulle, Francja: Jako drugie najbardziej ruchliwe lotnisko cargo w Europie, Charles de Gaulle może pochwalić się solidną siecią transportu lotniczego z kluczowymi graczami, takimi jak Air France, FedEx i La Poste. Jego rozległe zaplecze towarowe zaspokaja szeroki zakres operacji logistycznych.
Amsterdam Airport Schiphol, Holandia: Schiphol, zajmujący trzecie miejsce w Europie pod względem ładunków, oferuje 400 tys, m² magazynów towarowych, z których 60% ma bezpośredni dostęp do lotniska. Łączy się z ponad 320 miejscami docelowymi w 98 krajach, ułatwiając globalne przepływy handlowe.
Flughafen Leipzig/Halle, Niemcy: Obsługujące zarówno Lipsk, jak i Halle, lotnisko Lipsk/Halle jest węzłem komunikacyjnym dla AeroLogic, Amazon Air, Antonov Airlines i DHL Aviation. Jego strategiczne znaczenie podkreśla jego rola we wspieraniu zarówno operacji komercyjnych, jak i towarowych.
Port lotniczy Liège, Belgia: Specjalizujące się w operacjach towarowych, lotnisko w Liège jest globalnym węzłem dla ASL Airlines Belgium i służy jako kluczowy węzeł dla CAL Cargo Air Lines, CMA CGM Air Cargo, El Al Cargo, Ethiopian Cargo, FedEx Express i Qatar Airways Cargo.
Implikacje ekonomiczne
Implikacje gospodarcze tych węzłów lotniskowych wykraczają zatem daleko poza ich bezpośrednie obszary geograficzne. Tak duże porty są katalizatorami handlu, umożliwiając krajom bardziej efektywny dostęp do rynków międzynarodowych. Ułatwiając szybki przepływ towarów, lotniska te wspierają globalne łańcuchy dostaw, zwiększają konkurencyjność eksportu i przyciągają inwestycje w logistykę i powiązane sektory.
Co więcej, węzły towarowe, takie jak Frankfurt, Heathrow i Stambuł, znacząco przyczyniają się do tworzenia miejsc pracy, zarówno bezpośrednio w ramach operacji lotniskowych, jak i pośrednio poprzez powiązane branże, takie jak logistyka, handel detaliczny i turystyka. Odgrywają one również kluczową rolę w rozwoju regionalnym, napędzając poprawę infrastruktury i postęp technologiczny. Dla Polski takim motorem napędowym miał być właśnie CPK.
Prognozy finansowe dla CPK sugerują, że może on stać się głównym katalizatorem gospodarczym dla Polski. Oto kilka kluczowych aspektów finansowych i potencjalnych zysków związanych z CPK:
Inwestycje i finansowanie: Całkowity koszt związany z budową CPK szacuje się na około 150 miliardów złotych, przy czym oczekuje się, że znaczna część tej inwestycji będzie pochodzić od inwestorów prywatnych i finansowania dłużnego. Przewiduje się, że państwo polskie będzie posiadać nie mniej niż 51% udziałów w projekcie.
Prognozy przychodów: Szacuje się, że CPK będzie odnotowywać zyski w wysokości od 360 do 450 milionów euro rocznie. Prognoza ta opiera się na wydajności operacyjnej lotniska, jego strategicznej lokalizacji jako głównego węzła transportowego i logistycznego oraz zdolności do przyciągnięcia znacznego ruchu pasażerskiego i towarowego.
Wpływ ekonomiczny: Badanie przeprowadzone przez Kearney wskazuje, że projekt CPK może zwiększyć PKB Polski o 4-5,5 mld USD rocznie. Ten znaczący wkład pochodziłby z różnych źródeł, w tym z bezpośrednich operacji, stymulacji usług pomocniczych oraz szerszego wpływu na handel i logistykę.
Tworzenie miejsc pracy: Oczekuje się, że CPK stworzy od 240 tys. do 290 tys. nowych miejsc pracy, obejmujących szeroki zakres sektorów, od bezpośredniej obsługi lotniska po turystykę, logistykę i powiązane branże usługowe.
Wpływy z podatków: Oczekuje się, że polski rząd odzyska środki zainwestowane w CPK dzięki dodatkowym przychodom z ceł i podatku VAT w ciągu około 12 lat działalności. Ramy czasowe mogą się różnić w zależności od rzeczywistego natężenia ruchu, wydajności operacyjnej i szerszych warunków ekonomicznych.
Znaczenie strategiczne: Poza bezpośrednimi korzyściami finansowymi, CPK może zwiększyć strategiczne znaczenie Polski jako centralnego węzła logistycznego w Europie Środkowo-Wschodniej. Może to prowadzić do zwiększenia aktywności gospodarczej, poprawy przepływów handlowych i zwiększenia konkurencyjności polskiego eksportu.
