Ponad 2,3 mld zł wydatków przewiduje budżet Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii na 2024 r., przyjęty w środę przez zgromadzenie Metropolii. Ponad 1,8 mld zł pochłonie komunikacja publiczna. Dochody budżetu zaplanowano na blisko 2,2 mld zł.
Kluczowe dochody - w łącznej sumie 2,187 mld zł - w przyszłym roku pochodzić będą z: części zmiennej składek rocznych gmin członkowskich (1,026 mld zł – przede wszystkim na finansowanie komunikacji), przewidzianych ustawą metropolitalną udziałów w podatku PIT w wysokości 5,75 proc. (522,7 mln zł) oraz wpływów z usług, przede wszystkim sprzedaży biletów komunikacji miejskiej (247,8 mln zł). Zwroty z VAT oszacowano łącznie na 73,5 mln zł.
W budżecie zaplanowano deficyt na poziomie 160 mln zł, który zostanie sfinansowany z nadwyżki z lat ubiegłych (ujętej jako przychody budżetu). Metropolia nie ma żadnego zadłużenia.
Kluczowy punkt wydatków – 1,847 mld zł - wiąże się z organizacją transportu publicznego, z czego 1,73 mld zł ma trafić na wydatki bieżące związane z organizacją komunikacji miejskiej na terenie Metropolii, a 117,6 mln zł na inwestycje – m.in. wkład do zakupu autobusów elektrycznych i wodorowych oraz wdrożenie i unowocześnienie systemów informatycznych (system Transport GZM i System Dynamicznej Informacji Pasażerskiej - SDIP).
Część kosztów komunikacji dla gmin złagodzono, uwzględniając w budżecie GZM dochody z rozliczenia części zmiennej składki rocznej za 2022 r., uwzględniającej faktycznie poniesione koszty oraz wpłaty odroczonych składek z tytułu przejęcia przez Metropolię zadania organizacji transportu publicznego – 168,5 mln zł. W przyszłym roku w ramach finansowania komunikacji przewidziano też wpłaty gmin spoza GZM - 17,5 mln zł.
W przyjętej również w środę wieloletniej prognozie finansowej 2024-35 uściślono m.in., że wśród wydatków na 2023 r. finansowanie realizacji przewozów tramwajowych mieści się w limicie kwoty 505,9 mln zł, trolejbusowych - w limicie 20,7 mln zł i autobusowych – w limicie 862,1 mln zł. Odrębna kwota 223,2 mln zł finansuje funkcjonowanie tzw. autobusowych linii metropolitalnych, oznaczanych literą M i liczbą.
31,3 mln zł ma wesprzeć woj. śląskie w uruchamianiu dodatkowych kursów pociągów w obrębie GZM, a 18,2 mln zł trafić na zamówiony w tym roku system Roweru Metropolitalnego.
W ramach infrastruktury kolejowej skierowano w budżecie 12,5 mln zł na pomoc dla gmin na dofinansowanie sześciu zadań wybranych do realizacji w programie Kolej Plus. 1,5 mln zł ma trafić na dotacje do gmin na zadania w zakresie usprawniania połączeń tramwajowych. 4 mln zł mają wesprzeć Siewierz i Mierzęcice w zakresie infrastruktury okołoprzystankowej i centrum przesiadkowego. 2 mln zł wesprą utrzymanie dworca w Tarnowskich Górach.
Wśród innych wydatków w budżecie GZM zaplanowano wsparcie dotacyjne gmin członkowskich do inwestycji i zadań inwestycyjnych w ramach Funduszu Odporności (łącznie 269 mln zł) i na realizację zadań rowerowych (2,2 mln zł). 1,8 mln zł dotacji dostaną gminy przygotowujące projekt budowy spalarni w ramach grupy zakupowej. 4,8 mln zł dostaną gminy realizujące metropolitalny projekt w ramach rządowego programu Stop Smog. Ruda Śląska dostanie 5,2 mln zł pomocy do budowy szkoły podstawowej nr 17.
Łącznie 8,4 mln zł Metropolia ma przeznaczyć na szkolnictwo wyższe i naukę. Mieszczą się w tym dotacje do zadań bieżących (w tym Fundusz Wspierania Nauki, zakładający ściąganie na wykłady wybitnych naukowców) oraz 5 mln zł dotacji dla konsorcjum akademickiego Katowice Miasto Nauki - na organizację obchodów Europejskiego Miasta Nauki Katowice 2024. 2 mln zł GZM skieruje na promocję aplikacji do konkursu Europejska Stolica Kultury 2029.
W zakresie wydatków związanych z bieżącą działalnością urzędu metropolitalnego zaplanowano 95,3 mln zł (w tym 91,8 mln zł na wydatki bieżące), na działania promocyjne (jeden z ustawowych obszarów działań Metropolii) – 12,9 mln zł, a na inną działalność (m.in. projekty społeczne i informatyczne, współpraca międzynarodowa i koordynacja wydarzeń gospodarczych) – 4,1 mln zł
Budżet Metropolii na 2024 r. oraz wieloletnią prognozę przyjęto jednogłośnie. Dziękując za to przewodniczący zarządu GZM Kazimierz Karolczak mówił, że dokumenty te na razie koncentrują się na kontynuacji dotychczasowych działań.
"Żadnych śmiałych zadań (w nich - PAP) nie ma, bo liczymy że sytuacja samorządów się poprawi i liczymy, że do tych śmiałych zadań, inwestycji, wspólnie będziemy mogli wrócić. Mam nadzieję, że ten budżet będziemy - mam nadzieję w miarę dobrych informacji z rządu - modyfikować, usprawniać i tworzyć bardziej ambitnie" - sygnalizował Karolczak.
GZM powstała 1 lipca 2017 r., a zaczęła działać od 1 stycznia 2018 r. Organizacja - mocą ustawy przygotowanej specjalnie dla tego regionu - skupia 41 miast i gmin centralnej części woj. śląskiego, zamieszkałych łącznie przez blisko 2,3 mln osób. Zgodnie z ustawą ma zajmować się m.in. transportem i planowaniem przestrzennym.
