Lepsze zabezpieczenie spadkobierców, głównie małoletnich i całkowicie ubezwłasnowolnionych oraz ograniczenie poszukiwania przez sądy dalekich krewnych spadkodawcy - ma na celu nowelizacja Kodeksu cywilnego, która w środę weszła w życie.
Zasadniczo nowelizacja ma na celu rozwiązanie problemów występujących w praktyce stosowania przepisów z zakresu prawa spadkowego skutkujących wzrostem liczby rozpatrywanych spraw. Założeniem zmian jest też skrócenie czasu trwania postępowań spadkowych.
Nowelizacja zmienia tzw. trzecią grupę spadkową - dziadków spadkodawcy, a także ich zstępnych, czyli potomków. Zgodnie z nowelą krąg spadkobiorców zostanie w tej grupie zawężony do dziadków, rodzeństwa rodziców spadkodawcy oraz ich zstępnych. W związku z tym wyłączeni od dziedziczenia zostaną dalsi zstępni dziadków spadkodawcy, czyli tzw. cioteczne lub stryjeczne wnuki i dalsze pokolenia, które - według autorów przepisów - często nie utrzymują relacji ze spadkodawcą. Zmiana dostosuje więc prawo spadkowe do istniejących wzorców relacji rodzinnych.
"Skróci to także czas trwania postępowań i ograniczy potrzebę poszukiwania z urzędu przez sąd i wzywania na rozprawę dalszych krewnych spadkodawcy. Nie będzie już potrzeby długotrwałego poszukiwania dalekich krewnych osoby zmarłej, którzy często nawet nie zdawali sobie sprawy z jej śmierci. Efektem nowych przepisów będą więc znacznie szybsze postępowania spadkowe"
- uzasadnili autorzy.
Ponadto nowelizacja umożliwia uznawanie za niegodne dziedziczenia osoby, które "uporczywie uchylały się od wykonywania wobec spadkodawcy obowiązku alimentacyjnego, określonego co do wysokości orzeczeniem sądowym, ugodą zawartą przed sądem albo innym organem albo inną umową". Dotyczy to także uporczywego uchylania się od wykonywania obowiązku pieczy nad spadkodawcą.
Inna ze zmian dotyczy oświadczeń o przyjęciu lub odrzucenia spadku. Przepisy przewidują, że spadkobiorca na złożenie takiego oświadczenia ma sześć miesięcy od dnia, w którym dowiedział się o śmierci spadkodawcy. Teraz termin ten będzie zawieszony w sytuacji, w której złożenie takiego oświadczenia będzie wymagać zezwolenia sądu opiekuńczego.
Przepisy przygotowane przez Ministerstwo Sprawiedliwości Sejm przyjął 16 czerwca br. Potem Senat wprowadził poprawki, które Sejm częściowo uwzględnił 28 lipca. Doprecyzowano wtedy na przykład, że składane przez rodzica w imieniu dziecka oświadczenie o odrzuceniu spadku, składane jest pod rygorem odpowiedzialności karnej za założenie fałszywego oświadczenia. Prezydent Andrzej Duda podpisał nowelizację 2 sierpnia br.
