Wiceminister klimatu Anita Sowińska zapowiedziała, że podejmie inicjatywę, aby włączyć jednorazowe opakowania ze szkła do systemu kaucyjnego. Takich butelek nie dodano do systemu na etapie prac nad nowelą ustawy, która przesunęła jego start na 1 października br. Przeciwko takiemu rozwiązaniu protestują organizacje zrzeszone w Polskiej Izbie Handlu.
Zgodnie z obecnymi przepisami 1 października w Polsce ruszy system kaucyjny. Duże sklepy, o powierzchni powyżej 200 m kw., będą musiały odbierać puste opakowania i oddawać klientom kaucję. Natomiast mniejsze sklepy będą pobierać kaucję, ale przystąpienie do systemu odbioru opakowań w ich przypadku będzie dobrowolne. System obejmie trzy rodzaje opakowań: butelki plastikowe do 3 litrów, metalowe puszki do 1 litra, a także – od 1 stycznia 2026 r. – szklane butelki wielorazowego użytku do 1,5 litra.
Systemem kaucyjnym nie będą więc objęte szklane butelki jednorazowego użytku i nie będzie za nie pobierana kaucja. To, czy dana butelka jest jednorazowego, czy wielorazowego użytku, ustala sam producent napoju.
– Nie jest wykluczone, że w przyszłości włączymy szkło jednorazowego użytku i taką inicjatywę na pewno podejmę. Natomiast to nie znaczy, że ona będzie przyjęta, bo ona musi być poddana konsultacjom
– poinformowała Sowińska.
Jak przypomniała wiceszefowa resortu klimatu i środowiska, podczas prac nad ustawą o systemie kaucyjnym, jeszcze przed jej podpisaniem przez prezydenta w 2023 r., pojawiały się głosy – przede wszystkim małych sklepów – aby jednorazowego szkła nie włączać do systemu. Sklepy tłumaczyły wówczas, że nie będą w stanie logistycznie poradzić sobie ze zbiórką takich opakowań w systemie kaucyjnym. Stąd brak tych butelek w systemie kaucji.
Wiceminister pytana, czy dodanie szkła jednorazowego do systemu kaucji wiąże się z koniecznością przeprocedowania kolejnej nowelizacji ustawy o opakowaniach i odpadach opakowaniowych, stwierdziła, że temat ten jest obecnie analizowany. – Nie jest wykluczone, że po prostu operatorzy (systemu kaucyjnego) mogą to zrobić – dodała.
Jednorazowych butelek ze szkła nie dodano do ustawy o systemie kaucji również na etapie prac nad jej nowelizacją w 2024 r., już po zmianie władzy. Jak wyjaśnił PAP Paweł Marciniak z Departamentu Edukacji i Komunikacji w MKiŚ, podczas prac nad nowelą temat był podnoszony, ale spotkał się z taką samą opinią sklepów.
– Na pewno to, co chciałabym zrobić, to jest wzmocnienie szkła wielokrotnego użytku i dążenie do standaryzacji opakowań – wskazała Anita Sowińska.
Handel ostro przeciw
Przeciwko wprowadzeniu do systemu kaucyjnego szklanych opakowań jednorazowych protestują organizacje zrzeszone w Polskiej Izbie Handlu (PIH).
– Składanie tego typu propozycji w chwili, kiedy tyle apeli branży dotyczących niedociągnięć systemu kaucyjnego jest systemowo ignorowanych przez ministerstwo, oceniamy jako skrajnie nieodpowiedzialne
– mówi prezes Polskiej Izby Handlu Maciej Ptaszyński.
Zwrócono uwagę, że handlowcy "od początku bieżącego roku w apelach i stanowiskach podnoszą liczne niedociągnięcia legislacyjne systemu sprawiające, że z punktu widzenia handlu jego wprowadzenie w obecnej formie może stać się poważnym czynnikiem destabilizującym i kosztotwórczym dla przedsiębiorców oraz uciążliwym dla konsumentów". Dodano, że MKiŚ nie pochyliło się nad żadnym z postulatów zawartych w apelach PIH.
– Handel w licznych petycjach nie może doprosić się wsparcia ministerstwa w zakresie działań pomocniczych jak np. zabezpieczenie wysokości handling fee na poziomie pokrywającym koszty sklepów czy okres przejściowy dla sklepów. Tymczasem bezrefleksyjnie mówi się o otwarciu ustawy w zakresie wymagającym zapewne notyfikacji w Komisji Europejskiej. W chwili kiedy podstawowy system kaucyjny ma tyle nierozwiązanych problemów – stawia to pytania o oderwanie od rzeczywistości Ministerstwa Klimatu i Środowiska, które w ostatnich miesiącach bez uprzedniej weryfikacji faktów powtarza, że sklepy są gotowe do uruchomienia systemu pomimo przekazywanych przez branżę informacji i danych – podkreśla Ptaszyński. Dodaje, że branża handlowa od 2019 r. niezmiennie stoi na stanowisku, że szkoło jednorazowe nie powinno być włączane do systemu kaucyjnego.
