Branża drzewna mierzy się obecnie z dużym spadkiem rentowności. W III kw. 2023 r. ujemną stopę zysku netto zanotowała branża tartaczna, spadła też rentowność producentów wyrobów z drewna, masy włóknistej i papieru oraz płyt drewnopodobnych – stwierdzono w raporcie PKO BP.
"Branża drzewna mierzy się obecnie z największym spadkiem rentowności – III kw. 2023 r. przyniósł ujemną stopę zysku netto w branży tartacznej, a rentowność sprzedaży grupy producentów wyrobów z drewna spadła do niewidzianego od dawna poziomu 3 proc. Silne spadki rentowności odnotowali producenci masy włóknistej i papieru (wskaźnik rentowności sprzedaży ROS wyniósł 2,6 proc. w III kw. 2023) oraz płyt drewnopochodnych (ROS 1,7 proc. w III kw. 2023 r.), co ma związek z wysoką energochłonnością produkcji" – stwierdzono w raporcie banku PKO BP poświęconym sytuacji branży drzewnej.
Wskazano w nim, że wzrosła za to rentowność producentów wyrobów z papieru (wskaźnik rentowności sprzedaży w III kw. 2023 r. wyniósł 10,7 proc.), poprawiła się również średnia zyskowność branży meblarskiej (ROS 5,9 proc. w III kw.).
"Niepokojący jest jednak malejący odsetek rentownych przedsiębiorstw we wszystkich analizowanych branżach. W branży tartacznej co trzecia firma była w III kw. 2023 r. na minusie – tak duży udział nierentownych jednostek notowano w tej branży ponad 10-lat temu (pomijając pandemiczny I kw. 2020). W przypadku branży meblarskiej wskaźnik ten spadł do 74,1 proc. w III kw. 2023 r. (-4,7 pp r/r), co oznacza, że co czwarty producent mebli odnotował w III kw. br. stratę netto" – wskazano w raporcie. Według autorów, to "pokazuje, w zestawieniu ze wzrostem średniej rentowności w branży, jak różna może być sytuacja poszczególnych firm przy niesprzyjającym otoczeniu rynkowym". "W gorszej sytuacji znalazły się firmy mniej wydajne lub mocno eksponowane na rynek niemiecki, który mierzy się obecnie z mocnym ograniczeniem aktywności gospodarczej" – dodano.
Autorzy raportu uważają, że marże firm, szczególnie z branży drzewnej i papierniczej, mogą znajdować się "pod presją przez kilka kolejnych kwartałów, co najmniej do II kw. 2024 r". Ich zdaniem, będzie to wynikiem spodziewanych dalszych spadków cen wyrobów gotowych w tych branżach, "przy ograniczonej możliwości redukcji kosztów, m.in. ze względu na wzrost płacy minimalnej od stycznia 2024 oraz nadal wysokich cen energii". Dodano także, że "mocno zorientowanym na eksport" producentom mebli oraz masy włóknistej i papieru nie sprzyja również umocnienie kursu złotego wobec euro.
Jednak – stwierdzono w raporcie – w branży meblarskiej i papierniczej widać już sygnały poprawy, na którą wskazują rosnące w ostatnich miesiącach wskaźniki wyprzedzające koniunktury, przewyższające średnie wartości w przetwórstwie przemysłowym.
"Odwróceniu negatywnych tendencji będzie sprzyjać spodziewany w 2024 wzrost konsumpcji prywatnej na rynku krajowym, a także, choć w mniejszej skali, na rynkach naszych głównych partnerów eksportowych. Natomiast sentyment w branży drzewnej nadal jest negatywy, co wynika w dużym stopniu z ograniczenia aktywności w budownictwie oraz mniejszego popytu na wyroby branży m.in. ze strony producentów mebli. W naszej ocenie powrót na ścieżkę wzrostu w branży drzewnej nastąpi najwcześniej w II poł. 2024 r." – oceniono w raporcie.
Wśród innych czynników, jakie mogą poprawić sytuację branży, w raporcie PKO BP wymieniono m.in. popyt na stolarkę otworową w związku z pracami termomodernizacyjnymi (Fala Renowacji), czy rosnąca popularność budownictwa drewnianego. Przetwórcom sprzyja również długofalowy trend zastępowania produktów o wysokim śladzie węglowym produktami pochodzenia naturalnego, na czym korzystają również producenci opakowań papierowych.
"Popyt na meble oraz wiele wyrobów z drewna w dużym stopniu zależy od sytuacji na rynku mieszkaniowym, która wspierana jest obecnie przez Bezpieczny Kredyt 2 proc. Ewentualne wygaszanie tego programu w połączeniu z niską liczbą rozpoczynanych budów nowych mieszkań w 2022 i 2023 może jednak odbić się negatywnie na krajowym popycie na meble i drewniane elementy wyposażenia mieszkań w perspektywie 2024-2025" – dodano.
Autorzy raportu powołali się na dane FAO, z których wynika, że Polska jest 5. producentem drewna w UE, po Niemczech, Szwecji, Finlandii i Francji. Pozyskanie drewna w Polsce od kilkudziesięciu lat rośnie, podobnie jak w większości europejskich państw będących czołowymi producentami tego surowca.
"Według FAO w Polsce w 2022 pozyskano 45,1 mln m sześc. drewna okrągłego (...), tj. o 4,6 proc. więcej niż w 2021 (wg GUS pozyskanie w 2022 wyniosło 44,6 mln m sześc.). Zdecydowana większość surowca pozyskiwanego w Polsce zasila potrzeby krajowych przetwórców. Według FAO eksport drewna okrągłego z Polski w 2022 wyniósł 3,8 mln m sześc. (-7,8 proc. r/r), co stanowiło 7,9 proc. krajowej podaży drewna (tj. pozyskania powiększonego o import)" – stwierdzono w raporcie.
Dodano, że relacja eksportu do podaży systematycznie obniża się od 2018. W tamtym roku znacząco wzrosła krajowa podaż, ale w jeszcze większym stopniu eksport, ze względu na dużą ilość drewna pozyskanego po wiatrołomach w 2017.
"Polska jest eksporterem netto drewna nieprzetworzonego. Eurostat podaje, że eksport drewna z Polski w okresie styczeń-sierpień 2023 wyniósł 2,7 mln m sześc. i był wyraźnie niższy niż w analogicznym okresie rok wcześniej (3,7 mln m sześc.) i w całym 2022 (5 mln m sześc.). W strukturze geograficznej eksportu dominują Niemcy z udziałem bliskim 40 proc. Do Czech i Słowacji trafiło łącznie 24 proc. drewna eksportowanego z Polski, a do Chin – 16 proc. (vs 45 proc. w 2020; od 2021 eksport drewna z Polski do Chin spada)" – czytamy w raporcie.
Autorzy raportu dodali, że branże związane z przetwórstwem drewna – meblarska, drzewna i papiernicza odpowiadały w 2022 za 11,8 proc. wartości dodanej brutto przetwórstwa przemysłowego. Wskazali, że znaczenie tych branż w polskim przemyśle w długim okresie umacnia się, co widać po rosnącej wartości tego wskaźnika na przestrzeni ostatnich lat (9,2 proc. wartości dodanej brutto w przetwórstwie w 2010; 11,3 proc. w 2015).
"Polska jest największym eksportem mebli w UE i drugim, po Niemczech, największym eksporterem wyrobów drzewnych. Rośnie również znaczenie Polski w unijnym eksporcie wyrobów branży papierniczej (6. miejsce w okresie I-III kw. 2023 r.), szczególnie w zakresie produkcji opakowań papierowych (3. miejsce)" – dodano.
