Wczoraj premier Mateusz Morawiecki wraz z ministrami zaprezentował główne kierunki, w jakich podążać będzie Krajowy Plan Odbudowy. Jest to pięć filarów, takich jak: zwiększenie konkurencyjności i wydajności polskiej gospodarki, cyfryzacja, sprawny sektor ochrony zdrowia, wsparcie niskoemisyjnego transportu oraz transformacja energetyczna. Zdaniem ekspertów, KPO jest krokiem w dobrym kierunku.
Zdaniem prof. Zbigniewa Krysiaka z SGH, wyznaczając te priorytety, rząd uchwycił istotny wniosek, jaki płynie z pandemii i wyzwań związanych z ochroną środowiska.
- Z pandemii wynika wniosek budowania gospodarki odpornej na kryzysy. Trzeba budować filary, w których tworzymy pewną niezależność od otoczenia w momencie gdy spodziewamy się, że cykle związane z wirusami będą się pojawiały być może co kilka lat. Będzie też rozwijana nowa nauka, pandenomia
Wskazał, że w obliczu nowych wyzwań kluczowe jest posiadanie filarów istotnych dla funkcjonowania gospodarki i zapobiegających jej destrukcji.
- To są te wymienione obszary, jak sprawny sektor ochrony zdrowia, w tym środki na profilaktykę, by oszczędzać na leczeniu, co jest ważne także w normalnych czasach, bez pandemii. To też zrównoważony transport, odbudowa transportu kolejowego, w tym takie inwestycje jak CPK. To jest preferowane z powodu niższych kosztów, mniej szkodliwego wpływu na środowisko - stwierdził.
Z kolei cyfryzacja - jak mówił Krysiak - daje nam poprawę produktywności, co jest nie tylko związane z procesami technologicznymi, ale też zmianą modelu relacji.
- W wielu przypadkach kontakt na odległość jest wystarczający. Nie musimy się przemieszczać, tracić na to czas i pieniądze - powiedział.
"Fundamentalne znaczenie w wychodzeniu z kryzysu"
Kierownik zespołu makroekonomii w Polskim Instytucie Ekonomicznym, Jakub Sawulski, zwrócił uwagę, że mechanizm KPO jest odmienny od dotychczasowej polityki UE.
- Zdecydowano, że w dobie pandemii zamiast oszczędzać, żeby obniżyć dług publiczny, to będziemy po kryzysie inwestować, wydawać więcej, po to żeby wrócić do szybkiego tempa wzrostu gospodarczego, a jak się już ono pojawi, to wtedy będzie nam łatwiej te długi które zaciągnęliśmy w kryzysie spłacać. Jest to odwrócenie dotychczasowego myślenia w UE - podkreślił.
Sawulski zwrócił uwagę, że KPO ma fundamentalne znacznie w kontekście wychodzenia z koronakryzysu, a przewidziane w tym planie inwestycje muszą być szybko realizowane.
- To bardzo ważne, aby te pieniądze wydać we właściwym momencie, nie tylko dobrze, ale żeby jak najszybciej trafiły we właściwy moment, czyli wtedy kiedy tego gospodarka tego najbardziej potrzebuje - w momencie wychodzenia z pandemii
Sawulski zwrócił uwagę, że UE wyznaczając główne cele dla KPO wskazała na środowisko i klimat oraz na inwestycje w cyfryzację. Trzecim elementem jest zdrowie.
- Mimo, że nie mamy możliwości zmiany priorytetów, to te wskazane przez UE idealnie wpisują się w potrzeby polskiej gospodarki. Środowisko i klimat oraz cyfryzacja to są dwa obszary, w których musimy nadgonić Europę. W tym pierwszym przypadku chodzi o dojście do neutralności klimatycznej z czym mamy duże problemy. W przypadku cyfryzacji to skupić się musimy m.in. na podnoszeniu kompetencji cyfrowych. Na przykład niska aktywność osób starszych na rynku pracy wynika właśnie z braku tych kompetencji - dodał.
Wydać 24 mld euro do 2026 r.
Jak wskazano w projekcie KPO, Polska planuje wydać całą pulę dostępnych bezzwrotnych środków z unijnego Funduszu Odbudowy, czyli 23,98 mld euro do sierpnia 2026 roku.
W sumie w ramach Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności Polska może skorzystać z 58,1 mld euro, z czego środki bezzwrotne to 23,9 mld euro, a pożyczki to 34,2 mld euro.
Cele szczegółowe KPO to jakościowy, innowacyjny rozwój gospodarki prowadzący do zwiększania jej produktywności, uwzględniający transformację cyfrową kraju i społeczeństw; zielona transformacja gospodarki oraz rozwój zielonej, inteligentnej mobilności oraz wzrost kapitału społecznego i jakości życia, w szczególności poprzez zapewnienie poprawy stanu zdrowia obywateli oraz wyższej jakości edukacji i kompetencji dostosowanych do potrzeb nowoczesnej gospodarki.
KPO składa się z pięciu komponentów, stanowiących obszary koncentracji reform i inwestycji: komponent A to Odporność i konkurencyjność gospodarki. Na jego realizację z puli środków bezzwrotnych przeznaczono 4,1 mld euro. Jego celem jest zapewnienie odporności gospodarki na kryzysy oraz tworzenia wysokiej jakości miejsc pracy.
Komponent B, czyli Zielona energia i zmniejszenie energochłonności ma do dyspozycji 6,4 mld euro. Jego celem jest ograniczenie negatywnego oddziaływania gospodarki na środowisko, przy jednoczesnym zapewnieniu konkurencyjności i bezpieczeństwa energetycznego oraz ekologicznego kraju.
Z kolei na komponent C - Transformacja cyfrowa przewiduje się do wydania kwotę 3,0 mld euro. Celem tego komponentu jest Wzmocnienie przemian cyfrowych w sektorze publicznym, społeczeństwie i gospodarce.
Na komponent D - Efektywność, dostępność i jakość systemu ochrony zdrowia zarezerwowano 4,3 mld euro. Jego cel to sprawne funkcjonowanie systemu ochrony zdrowia oraz poprawa efektywności, dostępności oraz jakości świadczeń zdrowotnych.
Poza tym na komponent E - Zielona, inteligentna mobilność ma być wydane 6,1 mld euro. Celem tego komponentu jest rozwój zrównoważonego, bezpiecznego i odpornego systemu transportowego, zapewniającego odpowiednią obsługę potrzeb gospodarki i społeczeństwa.
