Dywersyfikacja to pojęcie, które w biznesie najczęściej odnosi się do rodzaju produkcji, dostawców i odbiorców, rynków zbytu. W przypadku działalności inwestycyjnej przejawia się w postaci portfela inwestycyjnego, dzięki któremu różnicuje się aktywa i minimalizuje ryzyko inwestycji. Dywersyfikować można również źródła finansowania biznesu. Dlaczego jest to korzystne dla firmy?
Kryzys wywołany pandemią koronawirusa pokazał wyraźnie, jak szybko mogą zmienić się warunki makroekonomiczne, co bezpośrednio przekłada się na sytuację na rynku kredytowym. Publikowany co kwartał raport NBP kolejny raz wspomina o zaostrzających się kryteriach kredytowych banków oraz spadającym popycie na kredyty ze strony firm. W czasie koniunktury kredyt może być dobrym i stosunkowo tanim źródłem kapitału, ale gdy gospodarka słabnie, robi się relatywnie coraz droższy i trudniej dostępny. Dobrze jest więc posiadać alternatywne opcje.
Uzależnienie od jednego źródła finansowania może być ryzykowne
Podstawową funkcją dywersyfikacji jest minimalizacja ryzyka i zwiększanie bezpieczeństwa biznesu. W przypadku źródeł finansowania często pojawia się jednak dylemat – bezpieczeństwo czy cena. Tanie kredyty krótkoterminowe mogą wyglądać atrakcyjnie, ale nie gwarantują stabilności, zwłaszcza, że ich dostępność bywa mocno zmienna. Z kolei kapitał własny choć bezpieczny, rzadko kiedy pozwala na rozwinięcie biznesu na większa skalę. Bezpieczeństwo, a jednocześnie środki na rozwój może zapewnić jedynie odpowiednia struktura finansowania. Dywersyfikacja jego źródeł pozwala zmniejszyć ryzyko i obniżyć koszty.
Korzystając z finansowania wyłącznie z jednego źródła narażamy się na ryzyko konieczności zwrotu wszystkich środków w krótkim czasie np. ze względu na pogorszenie się wyników finansowych, zmianę polityki instytucji finansującej czy zmianę otoczenia biznesowego. Oczywiście trzeba mieć na uwadze, aby nie dopuszczać do nadmiernego zadłużania się co może doprowadzić do problemów z płynnością, a nawet niewypłacalności. Zyski firmy powinny być stale reinwestowane w dalszy rozwój. Przy każdym większym wydatku inwestycyjnym warto jednak przynajmniej częściowo posiłkować się finansowaniem zewnętrznym, tak aby gotówka stanowiąca bufor bezpieczeństwa zawsze pozostawała w firmie
Jak podzielić swój „koszyk finansowania”?
Podobnie, jak w przypadku inwestowania „nie wkłada się wszystkich jajek do jednego koszyka”, tak w przypadku finansowania biznesu dobrze jest zdywersyfikować źródła kapitału. Czy można jednak określić jaki procent całości finansowania ma stanowić to lub inne źródło? Wszystko zależy od charakteru działalności firmy, dlatego podział ten wygląda bardzo indywidualnie. Powinien być przede wszystkim zbilansowany pod kątem kosztów i korzyści, które firma dzięki temu uzyskuje. Rozkład źródeł finansowania można ustalić ze względu na przeznaczenie danych środków oraz tego, jaka forma będzie najkorzystniejsza do sfinansowania określonego obszaru działalności.
- Kredyt bankowy – finansowanie celów inwestycyjnych oraz bieżących potrzeb obrotowych
- Leasing – finansowanie środków trwałych firmy, w tym środków transportu, maszyn i urządzeń, sprzętu komputerowego
- Faktoring – finansowanie należności z odroczonym terminem płatności
- Private debt – finansowanie na okres przyspieszonego rozwoju firmy, w tym kosztów związanych z zatrudnieniem dodatkowych pracowników, rozwojem nowych kanałów dystrybucji, wejściem na nowe rynki
- Inne formy finansowania – venture capital / private equity – dalszy rozwój firmy, w tym poprzez fuzje i przejęcia innych podmiotów działających w danej branży
Dywersyfikacja finansowania dobra na gorsze, jak i lepsze czasy
Mając dostęp do zróżnicowanych form finansowania, firma jest lepiej przygotowana na różnego rodzaju sytuacje rynkowe, zarówno te pozytywne, jak i negatywne.
Ważne jest przede wszystkim to, aby spółka dysponowała odpowiednio wysokim kapitałem obrotowym netto, zapewniającym płynność i bezpieczeństwo działania. Często popełnianym błędem jest finansowanie inwestycji ze środków obrotowych, co na dłuższą metę może zaburzać stabilność działania
Odpowiednio wysoki kapitał obrotowy netto oraz zdywersyfikowane źródła finansowania stanowią dla firmy bufor bezpieczeństwa, który pozwala sprostać rozmaitym sytuacjom i zachować płynność finansową. Pozyskanie klienta czy zdobycie kontraktu jest niewątpliwie czymś pozytywnym, zwykle wymaga jednak konieczności zainwestowania dodatkowych środków, aby transakcja mogła dojść do skutku. Nie mając dostępu do finansowania wiele firm staje w takiej sytuacji przed poważnym problemem. Z drugiej strony firmę mogą spotkać negatywne zdarzenia, takie jak np. opóźniająca się płatność od dużego klienta. W takiej sytuacji brak finansowania, może zaburzyć płynność działania firmy i negatywnie wpłynąć na jej relacje z kontrahentami. Odpowiednia struktura źródeł kapitału pozwala na efektywną realizację celów biznesowych, zapewniając przedsiębiorstwu bezpieczeństwo i stabilny rozwój.
