Stereotypowo ojcowie są w wielu kulturach postrzegani jako główni żywiciele rodziny. Z literatury wynika, że to właśnie ta kulturowa rola jest im przypisywana najpowszechniej. To z jednej strony może stanowić ograniczenie dla ojców do większego angażowania się w sferę domową i opiekuńczą, z drugiej – zwiększa ich wartość na rynku pracy. Jak sugerują bowiem badania, ojcowie jako pracownicy są zwykle lepiej oceniani niż matki i mężczyźni bezdzietni napisał Tygodnik Gospodarczy PIE, nr 25/2023.
Deklaratywnie ojcowie czerpią dużą satysfakcję z czynności związanych z opieką i obowiązkami domowymi. W przeprowadzonym przez nas badaniu ankietowym wśród rodziców dzieci w wieku do 9 lat, większość ojców odpowiedziała, że odczuwa satysfakcję ze spędzania czasu z najbliższymi (96 proc.), z przygotowywania posiłków dla rodziny (82 proc.), dbania o dom (85 proc.) oraz wychowywania dzieci (94 proc.).
Spędzanie czasu z najbliższymi i wychowywanie dzieci jest uznawane za tak samo satysfakcjonujące zarówno dla ojców, jak i dla matek. Nieco mniej kobiet niż mężczyzn deklaruje satysfakcję z przygotowywania posiłków (79 proc.) i dbania o dom (79 proc.). Częściowo może być to powiązane z tym, że kobiety w większym stopniu odpowiadają za realizację tych obowiązków. Można jednak przypuszczać, że funkcjonujący dotychczas układ płci prowadzi do nieefektywnej dystrybucji opieki i pracy.
Model partnerski jest uznawany za najlepszy sposób funkcjonowania rodziny, jednak w praktyce nie jest powszechnie stosowany. W przeprowadzonym przez nas badaniu 69 proc. kobiet i 56 proc. mężczyzn stwierdziło, że obowiązki domowe powinny być równo rozdzielone pomiędzy rodziców. W praktyce jedynie w 1/3 rodzin, w których obydwoje rodzice pracują, obowiązki są dzielone po równo. W ponad połowie gospodarstw domowych z dziećmi do 9. roku życia matki wykonują więcej obowiązków domowych i opiekuńczych. Jednocześnie ojcowie są bardziej zaangażowani w pracę zawodową niż ich partnerki. Zwykle to także mężczyźni zarabiają więcej. Zachowania te wpływają na utrwalanie funkcjonujących stereotypów.
Przełamywanie stereotypów płciowych to ważny aspekt, który może doprowadzić do bardziej efektywnego zaangażowania rodziców w opiekę i pracę. Przede wszystkim dzięki zachęcaniu mężczyzn do korzystania z urlopów rodzicielskich, wprowadzaniu odpowiednich zmian w prawie pracy i edukowaniu pracodawców. Zgodnie bowiem z przeprowadzonymi przez PIE badaniami, aż 60 proc. ojców spodziewa się nieprzyjaznej reakcji przełożonego na informację o planowanym urlopie rodzicielskim. Przełamywanie stereotypów dotyczących specjalizacji pracy może mieć pozytywny wpływ nie tylko na dobrostan kobiet, ale także mężczyzn i dzieci. Jak sugerują badania, ilość i jakość zaangażowania ojca w opiekę wpływa na rozwój dziecka.
