Komitet Stabilności Finansowej ocenił, że polski system bankowy jest odporny na ryzyko geopolityczne związane z napaścią Rosji na Ukrainę – podał Narodowy Bank Polski w dzisiejszym komunikacie.
Narodowy Bank Polski w poniedziałkowym komunikacie poinformował o posiedzeniu Komitetu Stabilności Finansowej (KSF), dotyczącym nadzoru makroostrożnościowego nad systemem finansowym, które odbyło się w ostatni piątek. Z komunikatu wynika, że członkowie KSF omówili źródła ryzyka w polskim systemie finansowym oraz jego otoczeniu.
„W ocenie Komitetu nastąpiła materializacja nowego ryzyka systemowego, tj. ryzyka geopolitycznego, będącego wynikiem agresji zbrojnej Federacji Rosyjskiej na Ukrainę. Szok związany z tą sytuacją może materializować się wieloma kanałami, jednakże polski system bankowy jest odporny ze względu na posiadane zasoby kapitału oraz bufory płynności. Komitet docenia działania banków nakierowane na wsparcie uchodźców i umożliwienie im korzystania z usług finansowych i zachęca do dalszej intensyfikacji tych działań. Komitet ocenił jednocześnie, że niska rentowność i straty kredytowe związane bezpośrednio z pandemią covid-19 przestały być istotnym źródłem ryzyka dla banków”
Dodano, że nadal najistotniejszym źródłem zagrożeń dla stabilności systemu finansowego identyfikowanym przez Komitet pozostaje ryzyko prawne mieszkaniowych kredytów walutowych. Komitet z niepokojem odnotował, że liczba spraw sądowych dotyczących tych kredytów nadal rośnie, a istotna część tych spraw kończy się unieważnieniem umów kredytowych.
„W opinii Komitetu rozstrzygnięcia prowadzące do unieważnienia umowy, a tym bardziej godzące w ekonomiczną logikę rozliczeń między stronami po takim unieważnieniu, nie są proporcjonalne w stosunku do skutków najczęściej kwestionowanych postanowień umownych, zakłócają funkcjonowanie podstawowych mechanizmów rynkowych oraz generują bardzo istotne obciążenia dla sektora bankowego. Może to w efekcie doprowadzić do istotnego osłabienia jego odporności, niosąc negatywne skutki dla deponentów i zdolności banków do dalszego finansowania rozwoju polskiej gospodarki” – podano w komunikacie banku centralnego.
W ocenie KSF, system prawny nie powinien abstrahować od zasad ekonomii i sprawiedliwości społecznej i w sposób nieuzasadniony prowadzić do uprzywilejowania kredytobiorców walutowych względem osób, które w tym samym czasie zdecydowały się na kredyt złotowy, np. chcąc uniknąć ryzyka walutowego. Podnoszona przez kredytobiorców abuzywność postanowień umownych nie może być wykorzystywana instrumentalnie dla unikania niekorzystnych skutków zawartej umowy, związanych z materializacją ryzyka kursowego. Zgodnie z zasadami gospodarki rynkowej, w tym zasadami odpłatności i ekwiwalentności świadczeń, udostępnieniu kapitału finansowego powinien odpowiadać obowiązek jego zwrotu oraz wynagrodzenie ze strony korzystającego z tego kapitału, przynajmniej w wysokości pokrywającej poniesione koszty.
NBP podał także, że KSF zapoznał się z wdrażaniem przez niektóre banki ugód z klientami i uznaje, że rozwiązania polubowne pozostają wartościową alternatywą dla sądowej drogi rozstrzygania sporów.
„Komitet omówił bieżące tendencje na krajowym rynku nieruchomości mieszkaniowych. Komitet ocenił, że na obecnym etapie ścierają się różne zjawiska oddziałujące na ten rynek, a dodatkowym źródłem niepewności jest sytuacja związana z wojną w Ukrainie. Czynnikiem ograniczającym presję cenową jest spowolnienie dynamiki akcji kredytowej, będące efektem wzrostu stóp procentowych oraz zaostrzania przez banki polityki kredytowej. Z kolei po stronie podażowej utrzymują się ograniczenia związane z niedoborem odpowiednich gruntów i siły roboczej oraz z rosnącymi kosztami materiałów budowalnych” – wyjaśniono w komunikacie NBP.
KSF ocenił, że dotychczasowy wzrost kosztów obsługi kredytów mieszkaniowych nie powinien stanowić zagrożenia dla terminowego regulowania zobowiązań przez kredytobiorców. Wynika to ze stosowania przez banki konserwatywnych wymogów dotyczących oceny zdolności kredytowej, korzystnej sytuacji na rynku pracy oraz systematycznego wzrostu wynagrodzeń. Ponadto udział kredytów udzielonych przy historycznie niskich stopach procentowych jest relatywnie mały - wskazano.
Komitet zwrócił uwagę, że kredytobiorcy, dla których wzrost rat stanowiłby nadmierne obciążenie dochodów, mogą korzystać z pomocy Funduszu Wsparcia Kredytobiorców (FWK). Komitet ocenił, że dotychczasowe wykorzystanie Funduszu jest nieznaczne, co może potwierdzać brak problemów ze spłatą zobowiązań lub świadczyć o niskiej świadomości istnienia takiej formy pomocy. Komitet uznał, że należy rozważyć zobowiązanie banków do odpowiedniego informowania klientów o możliwości skorzystania z FWK.
