Budowa silnego europejskiego przemysłu produkcji ogniw i baterii oraz wzmocnienie jego odporności poprzez zabezpieczenie dostaw surowców to główne tematy brukselskiego spotkania Europejskiego Sojuszu na rzecz Baterii (EBA), w którym brał udział minister rozwoju i technologii Piotr Nowak.
Środowe obrady Sojuszu na rzecz Baterii były już szóstym spotkaniem EBA na wysokim szczeblu. W rozmowach uczestniczyli wiceprzewodniczący Komisji Europejskiej Maroš Šefčovič, komisarz ds. rynku wewnętrznego Thierry Breton, komisarz ds. miejsc pracy i praw socjalnych Nicolas Schmit i ministrowie gospodarek państw UE, zaangażowanych w sojusz na rzecz baterii. Obecni byli także wiceprezes Europejskiego Banku Inwestycyjnego (EBI) Thomas Östros oraz wiceprezes Europejskiego Banku Odbudowy i Rozwoju (EBOR) Jürgen Rigterink.
Wzmocnienie odporności europejskiego przemysłu produkcji baterii
Uniezależnienie się przemysłu państw Unii od importu surowców niezbędnych do produkcji baterii z krajów spoza UE był jednym z kluczowych tematów obrad.
Baterie są dobrym przykładem dziedziny, w której zapotrzebowanie na aluminium, kobalt, żelazo, ołów, lit, magnez i nikiel wzrośnie do 2050 r. o ponad tysiąc procent. To wyzwanie dla całej wspólnoty europejskiej, jak poradzić sobie z problemem wzrostu zapotrzebowania na surowce w trakcie transformacji energetycznej – mówił podczas obrad EBA minister rozwoju i technologii Piotr Nowak.
Dywersyfikacja źródeł dostaw surowców potrzebnych do transformacji energetycznej to droga do osiągnięcia neutralności klimatycznej. Kluczowe jest wzmocnienie poszukiwania i eksploatacji złóż europejskich, zwłaszcza że Europa posiada ważne zasoby surowców niezbędnych do produkcji baterii – blisko 260 złóż, z czego około 20 jest obecnie w fazie zagospodarowania.
Niezwykle ważne jest stworzenie odpowiednich ram współpracy i partnerstwa surowcowego, przede wszystkim z krajami, które posiadają złoża. Współpraca międzynarodowa jest w tym przypadku kluczowa dla osiągnięcia efektu skali wykraczającego poza zdolności jednego państwa – zaznaczył polski minister.
Minister rozwoju i technologii podkreślał, że Polska będzie dążyła do uproszczenia procedur administracyjnych związanych z udzielaniem koncesji na działalność związaną z poszukiwaniem, rozpoznawaniem i wydobywaniem kopalin, które znajdują się w wykazie surowców krytycznych.
Minister Nowak zaznaczył również, że do osiągnięcia odporności przemysłu produkcji baterii i ograniczania zależności Unii od materiałów pochodzących z państw trzecich przyczyni się także recykling i odzyskiwanie surowców. W ten sposób wzmocni się zamknięty obieg i zwiększy oszczędność zasobów.
EBA – Europejski Sojusz na rzecz Baterii
Europejski Sojusz na rzecz Baterii (EBA – European Battery Alliance) został zainicjowany przez Komisję Europejską wraz z państwami członkowskimi i przedstawicielami przemysłu w 2017 r.
Celem porozumienia jest budowa silnego przemysłu produkcji ogniw i baterii przy współpracy państw Unii poprzez wsparcie oraz rozwój innowacyjnych i zrównoważonych technologii budowy akumulatorów litowo-jonowych. Baterie tego typu są trwalsze od dostępnych obecnie na rynku, mają krótszy czas ładowania, są bardziej bezpieczne i przyjazne dla środowiska.
Innowacje powinny dotyczyć dotyczyć zarówno wydobywania i przetwarzania surowców, wytwarzania zaawansowanych materiałów chemicznych, projektowania ogniw i modułów baterii oraz ich włączania do inteligentnych systemów. Szczególnie istotnym obszarem jest recykling i zmiana przeznaczenia zużytych baterii, które powinny doprowadzić do redukcji emisji dwutlenku węgla i odpadów wytwarzanych w różnych procesach produkcji. W efekcie powinny zostać opracowane przyjazne dla środowiska i zrównoważone procedury demontażu, recyklingu i rafinacji.
Budowę silnego europejskiego przemysłu produkcji ogniw i baterii wzmacnia projekt Komisji Europejskiej IPCEI baterries (ang. Important Projects of Common European Interests). Przewiduje on dofinansowanie projektów wpisujących się w łańcuch wartości pełnego cyklu życia baterii nowej generacji dla pojazdów oraz stacjonarnych systemów magazynowania energii.
Nasz kraj korzystając z mechanizmu IPCEI już od 2021 r. wspiera projekt poświęcony doskonaleniu technologii recyklingu baterii litowo-jonowych. Pozwala on odzyskać z zużytych baterii deficytowe metale o strategicznym znaczeniu. Dzięki realizacji projektu będzie można uzyskać rocznie recykling 10 000 ton odpadów baterii litowo-jonowych i katalizatorów.
Akademia EBA
Podczas spotkania oficjalnie uruchomiona została European Battery Academy, kórej celem ma być podnoszenie kompetencji pracowników zatrudnionych w przemyśle produkcji baterii. Akademia ma zapewnić ogólnoeuropejski system edukacyjny, który zmniejszy koszty podnoszenia i zmiany kwalifikacji pracowników.
We współpracy z lokalnymi specjalistami ds. szkoleń, EBA ma opracować i udostępnić programy nauczania i materiały szkoleniowe w tym zakresie. W ten sposób ma zwiększyć się efektywność i jakość szkoleń poprzez skrócenie czasu potrzebnego lokalnym organizatorom szkoleń na uruchomienie i przetestowanie nowych programów lub udoskonalenie istniejących.
Polska zamierza przyłączyć się do inicjatywy Europejskiej Akademii Baterii.
To szansa na zintensyfikowanie dostosowania umiejętności kadr do przyszłych potrzeb nowoczesnej gospodarki europejskiej – mówił podczas spotkania EBA w Brukseli minister Nowak.
Silna pozycja Polski w produkcji baterii do samochodów elektrycznych
Polska stała się w ostatnich latach jednym z największych eksporterów akumulatorów litowo-jonowych na świecie. Wartość eksportu wyniosła w 2020 r. blisko 4 mld euro, co stanowiło 1,7 proc. ogólnej wartości polskiego eksportu. W porównaniu z 2019 r. eksport ten zwiększył się o prawie 2 mld euro, co było największym rocznym wzrostem sprzedaży zagranicznej pojedynczej pozycji w statystyce polskiego handlu zagranicznego.
Polska ma szansę stać się europejskim centrum produkcji baterii litowo-jonowych do samochodów elektrycznych i komponentów do ich produkcji. Już dziś w naszym kraju realizowane są duże projekty inwestycyjne takich firm jak:
- koreańska LG Chem – firma rozbudowuje fabrykę baterii w Kobierzycach, która ma być jednym z największych takich zakładów na świecie, docelowa moc produkcyjna to 100 GWh rocznie, co pozwoli na pokrycie zapotrzebowania na baterie w UE, które w tym roku wyniesie 90 GWh;
- belgijska Umicore;
- szwedzka NorthVolt;
- niemiecka inwestycja Daimlera – zakład w Jaworznie od ponad roku produkuje już silniki do Mercedesów; akumulatory mają stać się kolejnym produktem tej marki z roczną produkcją ok. 100 tysięcy akumulatorów do hybryd typu plug-in oraz samochodów w pełni elektrycznych.
