Zdaniem Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD) Polska z powodzeniem poradziła sobie z dużym napływem uchodźców z Ukrainy, a prowadzona przez rząd polityka fiskalna pozytywnie wspiera gospodarkę w obliczu wyzwań związanych z wyższymi cenami energii.
27 lutego 2023 r. obyła się w Warszawie oficjalna prezentacja raportu z przeglądu gospodarczego Polski (Economic Survey Poland 2022) w ramach Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD). Gościem specjalnym uczestniczącym w wydarzeniu był Mathias Cormann, Sekretarz Generalny OECD.
Polska gospodarka została poddana przeglądowi na forum OECD już po raz siedemnasty. Raport zawiera pogłębioną ocenę stanu polskiej gospodarki w ostatnich dwóch latach, obejmując zarówno okres walki z pandemią COVID-19 i odbudowy gospodarki w 2021 r., jak czas kryzysu wywołanego agresją Rosji na Ukrainę oraz rosnącymi cenami energii i żywności.
Główne spostrzeżenia przedstawione w raporcie
Autorzy raportu zauważają, że Polska szybko wychodziła z kryzysu wywołanego pandemią COVID-19, ale wzrost gospodarczy spowolnił po agresji Rosji na Ukrainę. Wraz ze wzrostem cen energii i żywności oraz presją na krajowym rynku pracy gwałtownie wzrosła inflacja. Autorzy pozytywnie odnotowują, że chociaż sektor energii w Polsce pozostaje uzależniony od węgla, to zużycie gazu jest ograniczone, a Polsce udało mu się zastąpić dostawy surowców z Rosji. Podkreślają też, że powiązania handlowe z Rosją i Białorusią pozostają stosunkowo niewielkie. Jednak przedłużająca się wojna Rosji z Ukrainą może mieć dalszy negatywny wpływ na polską gospodarkę, zwłaszcza gdyby doszło do dalszych zakłóceń w dostawach energii.
OECD zauważa, że Polska z powodzeniem poradziła sobie z dużym napływem uchodźców z Ukrainy. Zmobilizowano znaczne zasoby publiczne i prywatne, a uchodźcom zapewniono odpowiednie wsparcie. Wielu z nich już zintegrowało się z polskim rynkiem pracy (ok. 60% już pracuje), a dzieci uczestniczą w polskim systemie edukacji.
Autorzy raportu pozytywnie odnotowują też, że polityka fiskalna nadal wspiera gospodarkę w związku z wyższymi cenami energii. Po kompleksowych pakietach w latach 2020-21 dedykowanych walce ze skutkami pandemii zapewniono również znaczne rządowe wsparcie w kryzysie wywołanym rosnącymi kosztami życia. W 2022 r. gospodarstwa domowe i przedsiębiorstwa skorzystały z czasowego obniżenia stawek VAT na energię i żywność oraz dopłat i rekompensat energetycznych. W tym roku obowiązują limity cen energii elektrycznej i gazu oraz zerowa stawka VAT na żywność. W ocenie OECD tymczasowe wsparcie ze strony rządu łagodzące skutki kryzysu energetycznego powinno być kontynuowane, jeśli zajdzie taka potrzeba.
Zdaniem analityków OECD polska gospodarka pozostanie osłabiona jeszcze w pierwszej połowie 2023 r. ze względu na utrzymujące się wysokie ceny energii, słaby popyt wewnętrzny i dużą niepewność w otoczeniu. Wzrost gospodarczy spowolni w tym roku do 0,9%, a następnie powróci do 2,4% w 2024 r. Inflacja w Polsce osiągnie szczyt na początku 2023 r. i spadnie do 3,5% na koniec 2024 r. Po niewielkim wzroście stopa bezrobocia powinna w 2024 roku ustabilizować się na poziomie 3,8%. W 2024 roku dynamika konsumpcji i inwestycji powinna się odbudować, ale wysoki poziom cen energii prawdopodobnie doprowadzi do trwalszego spowolnienia produkcji.
Zarówno system opieki zdrowotnej, jak i infrastruktura otrzymują znaczne nowe środki publiczne, więc w ocenie autorów raportu kluczowe znaczenie będzie miało w nadchodzących latach zapewnienie efektywnego wydatkowania środków z budżetu państwa. Autorzy proponują, by rozważyć poszerzenie podstawy dochodów budżetu państwa i poprawić efektywność niektórych wydatków, dokonując między innymi przeglądu obniżonych stawek VAT i ulg podatkowych.
