Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy regulującej pomoc obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa. To kompleksowy pakiet działań nastawionych na pomoc ofiarom skutków działań wojennych, na którym pracują obecnie posłowie.
Wśród nich są rozwiązania podatkowe przygotowane przez Ministerstwo Finansów. Przyjęty przez Radę Ministrów projekt ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa zawiera szereg preferencyjnych rozwiązań – również podatkowych. - Korzystne rozwiązania podatkowe adresowane są zarówno do otrzymujących pomoc obywateli Ukrainy, jak i do firm oraz osób fizycznych, które udzielają tej pomocy. Zależy nam na tym by wsparcie płynęło szerokim strumieniem i by obywatele Ukrainy mogli wykorzystywać je w pełnym zakresie. Dlatego rezygnujemy z pobierania podatków od świadczeń otrzymywanych przez uchodźców, a także od osób im pomagających, jak również wprowadzamy nowe preferencje podatkowe dla firm – wskazuje wiceminister finansów Artur Soboń.
Zwolnienia podatkowe dla uchodźców
Dzięki specjalnym rozwiązaniom obywatele Ukrainy przybywający na terytorium RP nie będą płacić podatku od spadków i darowizn od otrzymanej pomocy. Projekt zakłada bowiem zwolnienie z tego podatku dla nabycia tytułem darowizny lub polecenia darczyńcy własności rzeczy lub praw majątkowych. Zwolnienie będzie obejmowało zarówno pomoc od osób fizycznych, jak i firm oraz organizacji pozarządowych. Nie będzie ograniczone kwotowo i jego stosowanie nie będzie się wiązało z żadnymi formalnościami po stronie uchodźców - nie będą musieli zgłaszać się do urzędu skarbowego. Preferencja będzie obowiązywała od 24 lutego do 30 czerwca 2022 r. Bez zmiany przepisów otrzymujący darowizny obywatele Ukrainy musieliby płacić podatek od darowizn pieniężnych i rzeczowych, których wartość otrzymana od jednej osoby lub organizacji przekracza 4 902 zł w ciągu 5 lat.
Obywatele Ukrainy przybywający do Polski na skutek działań wojennych, będą również zwolnieni z podatku dochodowego (PIT) od świadczeń uzyskiwanych od osób fizycznych i firm. W związku z tym nie będą płacić PIT od pomocy polegającej np. na udostępnieniu lokalu mieszkalnego, zapewnieniu wyżywienia oraz sfinansowaniu leczenia. Preferencja obowiązywać będzie od 24 lutego do 31 grudnia 2022 r.
Preferencje dla udzielających pomocy
Projekt ustawy przewiduje również korzystne rozwiązania podatkowe dla osób i firm udzielających pomocy obywatelom Ukrainy uciekającym przed wojną i przyjeżdżającym do Polski.
Wśród tych preferencji znajduje się m.in. zwolnienie z podatku (PIT i CIT) świadczeń pieniężnych wypłacanych podatnikom, którzy udzielają pomocy uchodźcom. Chodzi o tych, którzy przyjmą pod swój dach uchodźców wojennych z Ukrainy i będą otrzymywać od państwa dodatkowe środki na każdego uchodźcę. Dzięki preferencji podatkowej otrzymywane świadczenia będą wolne od podatku.
Przyjęty projekt zakłada też korzystne rozwiązania dla firm, które niosą pomoc dla Ukrainy za pośrednictwem szerokiego spektrum organizacji, w tym m.in. organizacji pozarządowych i samorządów. Preferencja będzie polegała na możliwości ujęcia wydatków na tę pomoc w kosztach podatkowych (zarówno w PIT, jak i w CIT). Kosztem uzyskania przychodów będą wydatki na wytworzenie lub cena nabycia rzeczy i praw przekazanych w ramach pomocy, jak również koszty poniesione z tytułu nieodpłatnych świadczeń (np. darmowej pomocy medycznej). Preferencja będzie obowiązywała od 24 lutego do 31 grudnia 2022 r.
Są i inne korzystne rozwiązania podatkowe wspierające pomoc dla uchodźców. W związku z wojną w Ukrainie wiele podmiotów gospodarczych angażuje się w przekazywanie darowizn towarów lub oferowanie nieodpłatnych usług w celu pomocy ofiarom tego konfliktu. Konieczne stało się więc wprowadzenie nadzwyczajnych rozwiązań podatkowych wspierających te działania również w obszarze podatku VAT. - Rozporządzenie dotyczące stawki 0 % VAT w przypadku pomocy materialnej, to ukłon w stronę tych obywateli naszego kraju, którzy nie są obojętni na potrzeby osób dotkniętych działaniami wojennymi w Ukrainie. To również sygnał z naszej strony, że wspieranie potrzebujących ma zawsze sens. To cegiełka, którą dokładamy w tych trudnych czasach, aby pokazać, że doceniamy każdą formę niesienia pomocy. Na razie zerowa stawka VAT będzie obowiązywała do 30 czerwca 2022 r. Nie wykluczamy jednak możliwości przedłużenia tego terminu. Nie wykluczamy też możliwości rozszerzenia preferencji. Obie te kwestie są uzależnione od rozwoju sytuacji, której bacznie się przyglądamy – mówi wiceminister finansów Artur Soboń.
Stawka 0 % VAT – zakres
Rozporządzenie wprowadza stawkę 0 % VAT dla wszelkich nieodpłatnych dostaw towarów i świadczenia usług oferowanych na cele związane z pomocą ofiarom skutków działań wojennych w Ukrainie. W tym zakresie w przeciwieństwie do działań podejmowanych w trakcie pandemii zakres przedmiotowy preferencji jest otwarty.
Krąg beneficjentów pomocy
Stawką 0 % VAT objęte są świadczenia oferowane na rzecz podmiotów, które stanowią istotne ogniwo w organizowaniu pomocy i dystrybucji świadczeń niezbędnych dla ludzi w sytuacji powstania zagrożeń. Obniżoną stawką VAT objęte są świadczenia realizowane na rzecz: Agencji Rezerw Strategicznych, podmiotów leczniczych oraz jednostek samorządu terytorialnego, a więc podmiotów spełniających funkcję kluczowych koordynatorów oraz niejako pośredników dla udzielanej pomocy.
Dokumentacja
Stawka 0% VAT będzie miała zastosowanie pod warunkiem zawarcia pisemnej umowy pomiędzy podatnikiem a jednym ze wskazanych wyżej podmiotów, z której będzie wynikało, że darowane towary lub usługi będą związane z pomocą poszkodowanym w wyniku rosyjskiej agresji na Ukrainę. Wprowadzenie ww. mechanizmu zapewni minimum kontroli nad ukierunkowaniem wprowadzanej preferencji oraz pozwoli podatnikom skierować swoją pomoc do podmiotów, które gwarantują prawidłowe wykorzystanie darowanych towarów lub usług. Umowa darowizny może mieć przykładowo postać podpisanego elektronicznie oświadczenia woli lub skanu odręcznie podpisanej przez darczyńcę umowy, przesłanych mailem do podmiotu, na rzecz którego wykonywane są nieodpłatne świadczenia. Przesłane w taki sposób dokumenty powinny być podpisane również przez odbiorców tych świadczeń. Z posiadanej dokumentacji powinno jasno wynikać, że oświadczenie woli zostało złożone przez obydwie strony.
Czas obowiązywania
Rozporządzenie ma charakter czasowy, stawka VAT w wysokości 0% dla wskazanych transakcji będzie mogła być stosowana do 30 czerwca 2022 r. Jednocześnie takie rozwiązanie nie wyklucza możliwości dalszego, w razie potrzeby, przedłużenia preferencji.
