GUS wskazuje, że rentowność obrotu netto spadła z 5,2 proc. w I kwartale 2022 r. do 4,4 proc. w I kwartale 2023 r. – oznacza to spadek o 0,8 pkt. proc. Spadek rentowności jest stopniowym powrotem do długookresowej średniej – oceniają eksperci Tygodnika Gospodarczego PIE nr 26/2023 r.
Ich zdaniem spadek rentowności jest powszechny – w 11 z 17 głównych sektorów gospodarki rentowności były niższe niż rok wcześniej. Największy spadek zanotowały firmy z branży informacyjnej.
Rentowność obrotu netto w tych przedsiębiorstwach spadła z 12,2 w I kwartale 2022 r. do 5,1 proc. Obecnie jest niższa niż średnio w kolejnych latach przed pandemią.
Wzrost rentowności firm w 2021 r. był związany z szybszym dostosowywaniem cen produktów od wzrostu wynagrodzeń. W warunkach wysokiej inflacji firmy podnosiły ceny produktów szybciej niż wynagrodzenia pracowników (negocjacje podwyżek są czasochłonne). W rezultacie lata pandemiczne przyniosły spadek udziału płac w łącznych kosztach firm – udział ten spadł z 15,7 proc. w 2019 r. do 13,6 proc. w 2022 r.
Ostatni rok przyniósł jednak ustabilizowanie udziału płac, w I kwartale 2023 r. wynosił 13,6 proc.
Ten trend odwraca się – udział wynagrodzeń w kosztach firm zaczyna rosnąć. GUS wskazuje, że średni wzrost wynagrodzeń w przemyśle w maju wyniósł 12,1 proc. mimo spadku produkcji o 3,2 proc. Jednocześnie ceny producenckie w przemyśle wzrosły o 3,1 proc. – oznacza to, że koszty pracy w przeliczeniu na jednostkę produktu rosną w dwucyfrowym tempie. Dzięki temu w najbliższych kwartałach wynagrodzenia będą rosnąć szybciej od zysków firm.
Firmy przeznaczają rekordową część swoich wydatków na materiały i energię. GUS wskazuje, że w I kwartale 2023 r. koszty związane z materiałami i energią stanowiły 50,5 proc. wszystkich kosztów firm – najwięcej w historii. Średnio przed pandemią takie wydatki odpowiadały za 46,8 proc. kosztów przedsiębiorstw. W szczególności wydatki związane z zużyciem energii stanowią coraz większą część wydatków firm. Ich udział we wszystkich kosztach wzrósł w ciągu roku o 0,7 pkt. proc.
Początek roku przyniósł widoczny wzrost inwestycji przedsiębiorstw. W I kwartale 2023 r. nakłady inwestycyjne w cenach stałych były o 7,2 proc. większe niż rok temu – to wzrost o 5,9 pkt. proc. szybszy niż w 2022 r. Firmy w szczególności zwiększają nakłady na środki transportu oraz maszyny i urządzenia. Inwestycje w tych kategoriach wzrosły o odpowiednio 15,1 i 5,9 proc.
