Spółki Skarbu Państwa mają potencjał, aby odgrywać kluczową rolę w przezwyciężaniu kryzysu gospodarczego wywołanego pandemią COVID-19 – wynika z raportu przygotowanego przez ekonomistów Banku Pekao S.A. Jak twierdzą eksperci, to właśnie firmy państwowe działają stabilizująco na funkcjonowanie strategicznych obszarów gospodarki i mogą przyczynić się do szybszego wychodzenia z recesji.
Najnowszy raport Banku Pekao „Siła napędowa czy hamulec rozwoju? Rola spółek Skarbu Państwa w kontekście kryzysu COVID-19” wskazuje na istotną rolę państwa jako podmiotu, który oferuje wsparcie i podejmuje konieczne ryzyko w czasie głębokiej recesji spowodowanej przez pandemię i działania ukierunkowane na jej zwalczenie. Już na początku kryzysu wywołanego COVID-19 rządy krajów G20 przeznaczyły 3,5 proc. PKB na działania pomocowe, czyli aż siedem razy więcej niż w pierwszych miesiącach globalnego kryzysu finansowego z 2008 roku. W realizacji pakietów pomocowych kluczową rolę często odgrywają właśnie spółki Skarbu Państwa - silne, dynamicznie rozwijające się koncerny, będące jednymi z największych firm w kraju. Cechują się zwiększoną odpornością oraz determinacją w utrzymaniu wysokiej aktywności w zakresie inwestycji prorozwojowych. Spółki te przyczyniają się też do realizacji celów polityki gospodarczej państwa, a w okresie kryzysu pomagają w łagodzeniu skutków recesji. Aż 11 z 15 największych pracodawców w kraju to firmy państwowe, zatrudniające łącznie ponad 400 tys. osób. Zapewniając stabilne zatrudnienie, częściowo amortyzują negatywne skutki recesji dla rynku pracy. Ponadto, jako najwięksi podatnicy, są odpowiedzialni za znaczące wpływy do budżetu państwa, szczególnie istotne w czasie kryzysu. W 2018 roku 15 największych firm państwowych zapłaciło łącznie ok 10 mld PLN podatku od dochodów. Stanowi to 22 proc. wszystkich wpływów z CIT do budżetu państwa i odpowiada łącznemu udziałowi wszystkich dużych firm prywatnych w naszym kraju.
Specyficzne cechy własności państwowej w sektorze przedsiębiorstw sprawiają, że spółki Skarbu Państwa sprawdzają się zwłaszcza w warunkach kryzysowych. Wtedy szczególnego znaczenia nabiera kwestia stabilności działania oraz aspekt możliwości inwestycyjnych. Dodatkowo koncerny państwowe są bardzo ważnym i stabilnym źródłem dochodów podatkowych, dużym i pewnym pracodawcą, a obecność kapitału krajowego w sektorze bankowym zapewnia ciągłość finansowania polskiej gospodarki. Obecnie walczą również doraźnie ze skutkami pandemii, udzielając m.in. wsparcia szpitalom
W państwach OECD 26 proc. firm państwowych działa w sektorze finansowym, 21 proc. w energetyce, 18 proc. w transporcie, a 11 proc. w sektorze wydobywczym. Światowe przykłady pokazują zatem, że w krajach rozwiniętych udział państwa koncentruje się najczęściej w branżach o strategicznym znaczeniu dla gospodarki. Potencjał spółek Skarbu Państwa oraz ukierunkowanie ich rozwoju na najbardziej pożądane obszary umożliwiają wykorzystanie działalności biznesowej i aktywności inwestycyjnej jako jednego z narzędzi realizacji polityki gospodarczej. Jest to szczególnie istotne w dobie kryzysu, ponieważ pozwala na koordynację działań w wielu różnych obszarach przy zachowaniu kontroli i ścisłego nadzoru nad wszystkimi ich etapami.
Spółki Skarbu Państwa odgrywają znaczącą rolę nie tylko w dobie kryzysu gospodarczego, ale również przyczyniają się do rozwoju nowoczesnych gospodarek. W 2019 roku wartość nakładów inwestycyjnych tego rodzaju firm notowanych na GPW przekroczyła 37 mld PLN, co stanowi 70 proc. łącznych nakładów spółek giełdowych. Zdaniem analityków Banku Pekao w najbliższej przyszłości należy wykorzystać ten potencjał, ukierunkowując ich działalność na wsparcie rozwoju innowacyjności - powinny skoncentrować się na inwestycjach w zaawansowane technologie, zwiększoną współpracę z ośrodkami badawczo-rozwojowymi oraz aktywność w zakresie zagranicznych fuzji i przejęć.
