Geopolityczne konsekwencje wybuchu wojny w Ukrainie doprowadziły do tego, że rok 2022 można uznać za jeden z najbardziej burzliwych w energetyce. Jak kształtowały się ceny hurtowe energii elektrycznej? Jak wyglądała krajowa produkcja energii i w jakim stopniu wybrane zasoby pokrywały zapotrzebowanie? Jak polska energetyka wygląda na tle europejskim? Oto najważniejsze wnioski z najnowszego opracowania „Energetyka w liczbach” przygotowanego przez analityków Instytutu Jagiellońskiego.
Ceny energii elektrycznej
Po fali bezprecedensowych wzrostów, rozpoczętych już w drugiej połowie 2021 roku i historycznym apogeum trzecim kwartale 2022, ceny hurtowe węgla i gazu oraz energii elektrycznej znacząco spadły. Mimo to, nadal są powyżej historycznych średnich.
– W pierwszym tygodniu nowego roku wartości europejskich indeksów gazowych i węglowych kontynuują trend spadkowy zapoczątkowany w połowie grudnia. Obecnie na spadki cen paliw wpływa przede wszystkim ciepła zima – mówi Kamil Moskwik, członek zarządu Instytutu Jagiellońskiego.
Europejski indeks węglowy (ARA) spadł poniżej wartości sprzed inwazji rosyjskiej na Ukrainę. Polski indeks PSCMI1 obecnie utrzymuje się na wysokim poziomie. Należy wziąć jednak pod uwagę, że aktualny PSCMI1 pokazuje ceny paliwa za październik 2022 roku. Obecna cena ARA (przeliczona dla warunków polskich) jest nadal wyższa od październikowej ceny węgla PSCMI1.
Krajowa produkcja i źródła energii a może emisyjność?
W grudniu zapotrzebowanie na energię elektryczną rośnie względem lata i jesieni, i grudzień 2022 nie był wyjątkiem. Krajowa produkcja energii elektrycznej zwiększyła się o 0,9 TWh w porównaniu z listopadem. Pomogła produkcja ze źródeł wiatrowych - po bezwietrznej pierwszej połowie miesiące, święta Bożego Narodzenia i Sylwester były bardzo wietrzne.
W 2022 roku Lądowa Energetyka Wiatrowa (LEW) wyprodukowała 18,9 TWh, tj. o 3,5 TWh więcej niż w roku 2021 (15,4 TWh). Rekordowe były także wolumeny produkcji z fotowoltaiki: 9,3 TWh za cały rok 2022, co oznacza wzrost o 102% r/r.
Rok do roku zmniejszyła się generacja ze źródeł na węgiel kamienny (spadek o 5,7%) oraz z gazu (-29%), przy nieznacznym wzroście produkcji z węgla brunatnego (o 2,6%).
Polska na tle Europy
W ostatnim roku Polska zanotowała znaczny wzrost udziału generacji źródeł fotowoltaicznych w strukturze wytwarzania – z 2,9% w 2021 do 5,8% w 2022 roku. W porównaniu do naszych sąsiadów Polska jest prymusem, jeżeli chodzi o wzrost mocy w instalacjach PV. Warto również zauważyć, że w 2022 generacja ze źródeł węglowych w Niemczech i w Czechach wzrosła, a w Polsce spadła). Daleko jest nam jednak do tak wysokich udziałów źródeł nieemisyjnych, jakie mają nasi sąsiedzi.
Polska wyemitowała ok. 6 mln ton CO2 mniej niż w roku 2022. Niemcy - wręcz przeciwnie. Ich emisje CO2 za 2022 rok wzrosły o 13 mln ton. Stało się to na skutek znacznego wzrostu produkcji EE z wegla (WB i WK, łącznie o 16 TWh) przy spadku produkcji z atomu o 32 TWh.
Niższe ceny energii w Polsce porównaniu do Europy (spowodowane niską wrażliwością polskiego systemu na ceny gazu ziemnego) oraz wydobyciem własnym węgla kamiennego w 2022 spowodowały, że Polska była na przestrzeni roku eksporterem energii netto. To duża zmiana, ponieważ jeszcze w 2020 roku zaimportowaliśmy ponad 13 TWh. Rok 2023 będzie więc papierkiem lakmusowym, czy polscy wytwórcy dalej będą w stanie eksportować energię.
