Dla ochrony życia i zdrowia ludzkiego: Zakaz przywozu z Ukrainy do Polski niektórych produktów rolnych

Czasowy zakaz przywozu z Ukrainy do Polski niektórych produktów rolnych m.in. zboża, cukru i mięsa wieprzowego został wprowadzony rozporządzeniem ministra rozwoju i technologii. Choć spotyka się to z protestami strony ukraińskiej a także biurokracji unijnej, nowa regulacja będzie obowiązywać do 30 czerwca 2023 roku.

O zablokowanie importu zboża ukraińskiego polscy rolnicy walczyli od dawna. "Na przygranicznych polach na granicy z Ukrainą leżą hałdy zgniłego ziarna, głównie kukurydzy i pszenicy. To wierzchnia warstwa zbutwiałego zboża, jakie transportowane jest z Ukrainy wagonami kolejowymi, tzw. węglarkami" - opisuje specjalistyczny portal agroprofil.pl/. Przypomina, że o problemie jakości importowanego do Polski zboża z Ukrainy wielokrotnie alarmowali protestujący rolnicy z okolic Hrubieszowa i Zamościa, którzy na co dzień obserwują ten proceder. "Ta fatalna jakość sprowadzanego zboża urąga godności polskich rolników, którzy nie mogą sprzedać swoich zdrowych płodów, które zalegają w magazynach" – komentują sytuację protestujący rolnicy. Brakuje również unijnych mechanizmów śledzenia ukraińskiego zboża wjeżdżającego na teren Unii Europejskiej. Tymczasem butwienie ziarna i rozwój pleśni drastycznie zwiększa ryzyko zatrucia mykotoksynami, które są substancjami toksycznymi i kancerogennymi, wytwarzanymi przez niektóre grzyby pleśniowe. Szacuje się, że ponad 3 miliony ton zboża z Ukrainy nie zostało poddane żadnej kontroli sanitarnej. Od początku sezonu 2022/23 (lipiec 2022) do 26. marca, kraje Unii Europejskiej sprowadziły 7,93 mln ton pszenicy w porównaniu do 3,28 mln ton analogicznym okresie przed rokiem.Olbrzymi wzrost importu dotyczy pszenicy miękkiej i wynika z liberalizacji handlu z dotkniętą wojną Ukrainą. W tym samym czasie - jak już informowaliśmy na naszym protalu - import kukurydzy wzrósł o ponad 70%. Kraje UE sprowadziły 20,27 mln ton kukurydzy (12,38 mln ton w analogicznym okresie przed rokiem). Głównym dostawcą wymienianych zbóż jest Ukraina. Odpowiada za ponad 60% importowanej pszenicy i ponad 50% importowanej kukurydzy.

Na skutek protestów polskich rolników, obecnie zakazem zostały importu objęte m. in. zboża, cukier, nasiona, owoce i warzywa, a także wołowina, wieprzowina i mięso drobiowe oraz jaja. Wymienione w załączniku do rozporządzenia, objęte zakazem produkty rolne podzielone są na sektory. Są one wymienione w odpowiednich częściach załącznika I do rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1308/2013 z dnia 17 grudnia 2013 r. Dokument ten ustanawia wspólną organizację rynków produktów rolnych oraz uchyla rozporządzenia Rady (EWG) nr 922/72, (EWG) nr 234/79, (WE) nr 1037/2001 i (WE) nr 1234/2007.

Podczas kontroli produktów przywożonych z terytorium Ukrainy wykryto szkodliwe substancje (pestycydy) m.in. w pszenicy. Ze względu na to, w celu ochrony życia i zdrowia ludzkiego, została podjęta decyzja o wydaniu rozporządzenia.

- Wprowadzając to rozporządzenie na określony czas, chcemy chronić rynek, zarówno dla rolników jak i konsumentów, czyli nas wszystkich – powiedział minister rozwoju i technologii Waldemar Buda.

Po decyzji Polski również Węgry tymczasowo zablokowały import ukraińskiego zboża, nasion roślin oleistych i niektórych innych produktów rolnych, aby chronić swój rynek wewnętrzny. Czasowy zakaz importu ukraińskiego zboża wprowadził też rząd Słowacji. Tamtejsze ministerstwo rolnictwa oświadczyło, że wyczerpało już wszystkie prawne możliwości kontroli napływu zboża z Ukrainy przy jednoczesnym zachowaniu tzw. korytarzy solidarności.

Zgodnie z ustawą o administrowaniu obrotem towarowym z zagranicą, minister właściwy do spraw gospodarki może, w określonych sytuacjach, wprowadzić zakaz przywozu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej niektórych towarów. Rozporządzenie zostało wydane po zasięgnięciu opinii Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, w porozumieniu z Ministrem Finansów oraz Ministrem Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Zgodę  na wydanie rozporządzenia wyraziła Rada Ministrów na posiedzeniu 15 kwietnia br. Przepis wchodzi  w życie z dniem ogłoszenia.

Rozporządzenie jest też zgodne z prawem Unii Europejskiej. Prawodawstwo unijne pozwala państwowym członkowskim na stosowanie zakazów, ograniczeń lub środków nadzoru,  uzasadnionych ze względu na moralność publiczną, porządek publiczny lub bezpieczeństwo publiczne, ochronę zdrowia i życia ludzkiego, zwierząt lub roślin, ochronę narodowych dóbr kultury posiadających wartość artystyczną, historyczną lub archeologiczną lub ochronę własności przemysłowej i handlowej.

Treść rozporządzenia można sprawdzić na stronie https://dziennikustaw.gov.pl/DU/2023/717