MKiŚ przygotowało projekt ustawy wdrażającej mechanizm CBAM dostosowujący ceny towarów na granicach UE przez uwzględnienie emisji CO2. Mechanizm będzie miał początkowo zastosowanie do towarów przywożonych na obszar celny UE takich m.in. jak cement, energia elektryczna, nawozy.
Na stronach Rządowego Centrum Legislacji ukazał się projekt ustawy o zmianie ustawy o systemie zarządzania emisjami gazów cieplarnianych i innych substancji oraz niektórych innych ustaw przygotowany przez Ministerstwo Klimatu i Środowiska (MKiŚ).
Ministerstwo przypomniało, że projekt ustawy ma na celu wdrożenie rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2023/956 z 10 maja 2023 r. ustanawiającego mechanizm dostosowywania cen na granicach z uwzględnieniem emisji CO2 (rozporządzenie CBAM), oraz wydanego na jego podstawie rozporządzenia wykonawczego KE 2023/1773 z 17 sierpnia 2023 r.
"Mechanizm CBAM będzie miał zastosowanie do importu określonych towarów przywożonych na obszar celny Unii Europejskiej z sektorów cementu, energii elektrycznej, nawozów, żeliwa i stali, aluminium oraz wodoru" - wyjaśniono.
Wskazano, że mechanizm CBAM będzie dotyczył emisji gazów cieplarnianych przy produkcji towarów w państwach spoza Unii Europejskiej, więc rozszerza rozwiązania w zakresie ochrony klimatu obowiązujące w Unii Europejskiej poza jej granice.
Rozporządzenie CBAM przewiduje okres przejściowy, a następnie docelowy. Wskazano, że okres przejściowy rozpoczął się 1 października 2023 r. i potrwa do 31 grudnia 2025 r.
Poinformowano, że w okresie przejściowym importerzy są zobowiązani jedynie do składania kwartalnych sprawozdań w zakresie raportowania emisji.
Jak podano w OSR, projektowana ustawa przewiduje, że w okresie przejściowym, zadania związane z oceną sprawozdań CBAM realizuje Krajowy ośrodek bilansowania i zarządzania emisjami (Krajowy ośrodek) i również ten podmiot będzie realizował zadania związane z nakładaniem kar. Dodano, że to podmiot wyspecjalizowany w realizacji zadań związanych z monitorowaniem i raportowaniem emisji gazów cieplarnianych, m.in. z uwagi na pełnioną przez Krajowy ośrodek rolę krajowego administratora systemu EU ETS.
Zaznaczono, że w związku z przyznaniem Krajowemu ośrodkowi kompetencji do wydawania decyzji administracyjnych, projektowana ustawa przewiduje, że organem wyższego stopnia w stosunku do Krajowego ośrodka będzie minister właściwy do spraw klimatu.
Dodano, że projekt ustawy nadaje też uprawnienia dyrektorom izb administracji skarbowej do nadawania, odmowy nadania oraz cofnięcia statusu upoważnionego zgłaszającego CBAM, ponieważ przyznanie statusu jest uzależnione od spełniania kryteriów związanych ze zdolnością finansową wnioskodawcy i nie zależy od spełniania kryteriów środowiskowych.
Projektowane przepisy regulują także procedurę odwoławczą od decyzji dyrektora izby administracji skarbowej, a także określają sposób wymiany informacji miedzy Krajową Administracja Skarbową (KAS) i Krajowym ośrodkiem o upoważnionych zgłaszających, którzy naruszyli przepisy rozporządzenia CBAM lub przepisy wydane na jego podstawie.
Szef KAS będzie opiniował spraw dotyczących CBAM, których rozstrzygnięcie zależy od interpretacji przepisów celnych.
Projektowana ustawa przesądza także, że do wniosków zgłaszającego o wydanie wyjaśnienia co do zakresu i sposobu stosowania przepisów dotyczących mechanizmu CBAM nie stosuje się art. 34 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców. W OSR wytłumaczono, że tym trybie przedsiębiorca może uzyskać interpretacje co do zakresu i sposobu stosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej. Zaznaczono, że co prawda CBAM bywa nazywany "granicznym podatkiem węglowym", w sensie prawnym jednak nie stanowi podatku, opłaty ani innej daniny publicznej, a jedynie ustanawia obowiązek rozliczenia emisji gazów cieplarnianych.
Zaznaczono też, że z uwagi na powiązanie rejestru przejściowego CBAM z systemami informatycznymi funkcjonującymi w prawie celnym przewidziano, że dostęp do rejestru będzie udzielany przez organy KAS za pośrednictwem Platformy Usług Elektronicznych Skarbowo-Celnych (PUESC). Również zarządzanie na poziomie krajowym uprawnieniami i tożsamością użytkowników – podmiotów objętych mechanizmem CBAM będzie się odbywał za pośrednictwem tej platformy.
Celem projektu ustawy jest też określenie na kolejne lata maksymalnego limitu wydatków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW), przeznaczonych na finansowanie zadań wykonywanych przez Krajowy ośrodek.
"Nowe regulacje obejmą ponad 10 tysięcy podmiotów"
- oceniło MKiŚ w OSR.
