W Strachocinie, woj. podkarpackie, odbyła się uroczystość zakończenia budowy nowego połączenia gazowego Polski i Słowacji. Planowany termin uruchomienia eksploatacji komercyjnej tego interkonektora to październik 2022 r. - poinformowała spółka Gaz-System.
Wybudowany gazociąg umożliwi przesył gazu na poziomie 5,7 mld m3 (w skali roku) w kierunku Polski oraz 4,7 mld m3 (w skali roku) w kierunku Słowacji.
Dzięki temu połączeniu gazowemu Polska zyskuje infrastrukturalny dostęp do źródeł gazu zlokalizowanych w krajach Europy Południowej, Afryki Północnej oraz obszaru Kaukazu. Słowacja zyskuje dostęp do gazu z Baltic Pipe (szelf norweski), Terminala LNG w Świnoujściu, Terminala LNG w Kłajpedzie.
Na uroczystości w Strachocinie byli obecni przedstawiciele rządu Polski i Słowacji.
Premier Mateusz Morawiecki podkreślił, że od dawna przestrzegaliśmy o niebezpieczeństwach rosyjskiego szantażu gazowego, z którym mamy dzisiaj do czynienia. Dlatego Polska realizowała konkretne działania przeciwko rosyjskim zagrożeniom. - Nie myliliśmy się co do intencji Rosji - dodał szef rządu.
Jak wskazał w ciągu pięciu lat zbudowaliśmy gazociąg od Polski północno-zachodniej do południowo-wschodniej. 860 km gazociągu, który buduje dodatkową przestrzeń bezpieczeństwa.
- Cieszę się, że udało się doprowadzić do końca tę strategiczną inwestycję. Ten gazociąg jest dowodem tego, że połączenia północ-południe mogą wzmacniać bezpieczeństwo naszych państw - powiedział premier. - To jednocześnie wielka inwestycja Trójmorza, która w ten sposób konstruuje swoje bezpieczeństwo - podkreślił szef rządu.
- Rok 2022 jest momentem finalizacji strategii rządowej, mającej na celu dywersyfikację dostaw gazu do Polski i uniezależnienie się od jego rosyjskiego dostawcy. Ma to szczególne znaczenie w kontekście wojny na Ukrainie. Polska jako jeden z nielicznych krajów UE przewidziała sytuację wstrzymania dostaw gazu z kierunku wschodniego i z odpowiednim wyprzedzeniem przygotowała się na tę sytuację. Wybudowanie interkonektora gazowego Polska – Słowacja, Baltic Pipe czy połączenia z Litwą są tego dowodem - powiedziała Anna Moskwa, Minister Klimatu i Środowiska w Polsce.
- Nowe połączenie gazowe Polski ze Słowacją, wraz z uruchomionym w maju interkonektorem z Litwą i finalizowanym obecnie projektem Baltic Pipe, znacząco podnoszą poziom bezpieczeństwa dostaw gazu do obiorców w Polsce. Dzięki tej nowej infrastrukturze zarówno my, jak i nasi słowaccy sąsiedzi zyskujemy dostęp do całkowicie nowych rynków gazu - powiedział Mateusz Berger, Pełnomocnik Rządu ds. Strategicznej Infrastruktury Energetycznej.
- Wybudowane w ramach Inicjatywy Trójmorza nowe połączenie gazowe łączy Polskę z całkowicie nowymi źródłami gazu, które są niezależne od Rosji. Poprzez Słowację, Węgry i Rumunię zyskujemy dostęp do terminali LNG w Grecji, Turcji, Chorwacji, a także do złóż gazu zlokalizowanych na Morzu Śródziemnym i na Kaukazie. W związku z dzisiejszą uroczystością chcę podziękować pracownikom Gaz-System, naszym słowackim partnerom z EUSTREAM, a także wszystkim instytucjom, urzędom, wykonawcom za duże zaangażowanie przy realizacji tego trudnego i złożonego przedsięwzięcia - powiedział Tomasz Stępień, Prezes Gaz-System.
- Gazociąg Polska-Słowacja to wielkie osiągnięcie dla bezpieczeństwa energetycznego Europy Środkowo-Wschodniej. Jego terminowe ukończenie jest ważnym sygnałem przed zbliżającym się sezonem grzewczym, ponieważ otwiera nowe możliwości zaopatrywania naszych rynków. Chcę podziękować naszym pracownikom, wykonawcom oraz wszystkim krajowym i międzynarodowym partnerom, którzy przyczynili się do realizacji tego unijnego projektu, będącego przedmiotem wspólnego zainteresowania - powiedział Rastislav Ňukovič, Dyrektor Generalny EUSTREAM.
Oddanie do eksploatacji gazociągu Strachocina - Granica Państwa finalizuje w Polsce ogromne przedsięwzięcie inwestycyjne o nazwie Korytarz Północ-Południe. Ta magistrala gazowa składa się z 15 gazociągów o łącznej długości ponad 860 km, węzła gazowego w Strachocinie i nowej tłoczni w Kędzierzynie-Koźlu.
W ten sposób powstał szlak transportowy paliwa gazowego z Terminalu LNG im. Prezydenta Lecha Kaczyńskiego i gazociągu Baltic Pipe do państw na południu regionu. Równolegle Polska zyskała możliwość sprowadzania gazu z kierunku południowego.
Interkonektor Polska-Słowacja ma długość 61,3 km po stronie polskiej i 106 km po stronie słowackiej. Trasa gazociągu w Polsce przechodzi przez teren trzech gmin województwa podkarpackiego: Sanok, Bukowsko i Komańcza. Punktem połączenia z krajowym systemem przesyłowym jest nowo wybudowany węzeł rozdzielczo-pomiarowy gazu w Strachocinie, gdzie łączą się trzy gazociągi wchodzące w skład Korytarza Północ-Południe.
Komisja Europejska w październiku 2013 r. przyznała tej inwestycji status „Projektu wspólnego zainteresowania” (PCI - Project of Common Interest) i podtrzymała go w kolejnych listach publikowanych co dwa lata. Projekt został dofinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach programów TEN-E (Trans-European Energy Networks) i CEF (instrument „Łącząc Europę”, Connecting Europe Facility). Wsparcie obejmowało wykonanie prac studialnych, projektowych oraz budowlanych na terenie Polski i Słowacji.
Najważniejsze umowy o dofinansowanie projektu zostały podpisane przez Gaz-System w ramach Connecting Europe Facility z unijną Agencją Wykonawczą ds. Klimatu, Innowacji i Sieci (CINEA) w 2015 r. na prace projektowe na kwotę 582.571 tys. euro oraz w 2017 r. na prace budowlane na kwotę 45.327 mln euro.
