PKO Bank Polski jest jak dotychczas pierwszą i jedyną instytucją finansową, która zdecydowała się wcielić w życie propozycję Komisji Nadzoru Finansowego, dotyczącą kredytów opartych na franku szwajcarskim. Ugody pozwolą kredytobiorcom uwolnić się od ryzyka walutowego. Zakładają konwersję waluty kredytu walutowego na złotego, tak jakby od początku był kredytem udzielonym w PLN.
Wskutek gwałtownego wzrostu kursu franka szwajcarskiego (CHF) wielu klientom banków, którzy mają umowy kredytowe walutowe trudno jest wywiązywać się ze swoich zobowiązań finansowych. Portfele kredytów frankowych stały się też obciążeniem dla banków, które musza zawiązywać rezerwy na ryzyko z nimi związane . Wiele spraw dotyczących kredytów walutowych skierowano na drogę sądową, co związane jest z czasochłonnymi i kosztownymi procedurami. Dlatego pożądane było stworzenie alternatywy wobec pozwu sądowego. Pod koniec 2020 roku Jacek Jastrzębski, przewodniczący Komisji Nadzoru Finansowego(KNF), wyszedł z propozycją stworzenia programu ugód między bankami a kredytobiorcami. Jedynie kilka banków rozpoczęło niezwłocznie prace w tym zakresie i przeprowadziło pilotaż wśród swoich klientów. Pierwszym bankiem, który zdecydował się na wprowadzenie tego rozwiązania, jest PKO Bank Polski (PKO BP).
PKO BP wychodzi z ofertą dla frankowiczów
4 października br. największy polski bank uruchomił program ugód dla kredytobiorców frankowych, będący odpowiedzią na oczekiwania klientów, których sytuacja pogorszyła się z powodu umocnienia kursu CHF.
Kwestia kredytów walutowych w CHF od lat ciąży klientom polskich banków i krajowemu sektorowi bankowemu. Pomimo że zawarte umowy kredytowe są prawnie wiążące, w wyniku silnego umocnienia franka szwajcarskiego sytuacja ekonomiczna tych kredytobiorców zmieniła się i dlatego postanowiliśmy im pomóc, godząc się na przewalutowanie kredytu. To rozwiązanie pozwala w pełni wyeliminować ryzyko walutowe, bez ponoszenia dodatkowych kosztów, szybciej niż w sądzie i z pewnym wynikiem. Chcemy, aby skorzystało z niego jak najwięcej naszych klientów i wierzymy, że to przełom w dyskusji na temat kredytów walutowych
Uwolnienie od ryzyka walutowego
Proponowane przez PKO BP rozwiązanie zakłada konwersję kredytu walutowego na kredyt w PLN, tak jakby od początku był kredytem zło-towym. W ten sposób bank pozwoli klientom uwolnić się od ryzyka walutowego. Z rozwiązania mogą skorzystać klienci, którzy chcą prze-kształcić kredyt w CHF na PLN i spełniają określone kryteria.
Ugody są wygodną i pewną alternatywą wobec długotrwałej i kosztownej drogi sądowej. W trakcie postępowania mediacyjnego przed sądem polubownym przy KNF klient pozna wszystkie parametry finansowe propozycji, w tym wysokość salda po konwersji, albo kwotę ewentualnej nadpłaty, którą zwróci mu bank. Proces jest bezkosztowy i przyjazny dla klienta
Wniosek składa się przez internet w serwisie transakcyjnym banku. Również spotkania mediacyjne odbywają się online. Wizyta klientów w oddziale będzie niezbędna dopiero przy podpisywaniu ugody.
Kto może skorzystać z możliwości ugody?
Według informacji banku rozwiązanie jest proponowane klientom indywidualnym, których kredyt mieszkaniowy był udzielony we frankach szwajcarskich i którzy nadal ten kredyt spłacają. Warunkiem skorzystania z tej formy pomocy jest kredyt wzięty na własne cele mieszkaniowe. Mediacja odbywa się przed Sądem Polubownym przy KNF. W jednym wniosku o mediację klient może wskazać tylko jedną umowę kredytową. Z propozycji ugód nie mogą skorzystać klienci, których kredyt został już spłacony, wypłacony w całości w CHF lub którzy skorzystali z Funduszu Wsparcia Kredytobiorców.
Kredyt walutowy, po przekształceniu na złotowy, będzie rozliczony tak, jakby od daty zawarcia umowy był zaciągnięty w PLN. Pozostałe parametry pozostają bez zmian.
Mediacja online
Klienci, którzy chcą skorzystać z rozwiązania proponowanego przez PKO Bank Polski, muszą podpisać umowę o mediację. Najłatwiej zrobić to w serwisie transakcyjnym banku. Klient samodzielnie wybiera mediatora z listy Komisji Nadzoru Finansowego na etapie składania wniosku. Jeśli obie strony, czyli bank i klient, zgadzają się co do osoby, to wskazany mediator będzie prowadził sprawę. Gdy nie dojdzie do porozumienia w tej kwestii, mediatora wskaże szef sądu polubownego. Bank nie będzie ingerował w ten proces.
Po podpisaniu umowy o mediację przez kredytobiorców i bank umowa jest przesyłana on-line do Sądu Polubownego. Kolejny krok to wyznaczenie przez sąd terminu spotkania mediacyjnego oraz określenie sposobu, w jaki się odbędzie. Jeśli strony dojdą do porozumienia, to efektem końcowym jest ugoda podpisywana przez kredytobiorców i bank. Co ważne, klienci nie ponoszą żadnych kosztów. Bank bierze na siebie opłatę za umowę mediacji w KNF, koszty zmiany wpisów hipotecznych w księdze wieczystej (w części przypadków, gdy będzie to konieczne).
Sposób przeliczenia kredytu
Ugoda zakłada zmianę waluty zadłużenia z CHF na PLN. Kredyt zostanie rozliczony tak, jakby od daty zawarcia umowy był udzielony w PLN. Zachowane zostają pozostałe parametry kredytu, wynikające z umowy, tj. okres kredytowania, forma spłaty kredytu w ratach maleją-cych/annuitetowych oraz poniesione opłaty, prowizje i składki ubezpieczeniowe. Do wyliczenia równowartości kredytu w PLN przyjęta zostanie suma kwot w PLN, które bank wypłacił tytułem kredytu w CHF. Jeśli jakakolwiek część wypłaty nastąpiła w CHF, przeliczona zostanie na PLN po średnim kursie NBP z dnia wypłaty.
Do wyliczenia kwoty kredytu przeliczonego na PLN przyjęte zostanie oprocentowanie według zmiennej stopy procentowej na dzień zawarcia umowy. Oprocentowanie zostanie ustalone jako suma wskaźnika referencyjnego WIBOR 3M i marży. Szczegółowe wyliczenia bank przekaże klientom na kilka dni przed posiedzeniem mediacyjnym w Sądzie Polubownym – informuje PKO BP. Ugoda musi zostać podpisana przez wszystkich kredytobiorców w tym samym dniu w ciągu 36 dni od uzgodnienia jej warunków.
Bez dodatkowych zabezpieczeń
Zgodnie z przyjętymi zasadami bank nie będzie wymagał żadnych dodatkowych zabezpieczeń kredytu. Niezbędne będzie natomiast dostosowanie istniejących zabezpieczeń do zmian wierzytelności, wynikających z zawartej ugody. W tym celu konieczne będzie np. podpisanie oświadczeń o zmianie treści wpisu hipotecznego w Księdze Wieczystej i wyrażeniu zgody na zmianę zabezpieczonej wierzytelności przez właściciela/ współwłaściciela nieruchomości. W indywidualnych przypadkach bank może podjąć decyzję o rezygnacji z części zabezpieczeń kredytu.
Dodatkowo, jeśli wymagana będzie zmiana wpisu hipotecznego, a w księdze wieczystej nieruchomości będą figurować wpisy lub wzmianki uniemożliwiające dokonanie takiej zmiany (np. postępowania egzekucyjne, ograniczenia w rozporządzaniu nieruchomością, postępowania podzia-łowe lub scaleniowe, niezgodności stanu faktycznego ze stanem ujawnionym w księdze wieczystej), umowa o mediację i/lub ugoda nie będą mogły być zawarte przed zakończeniem tych postępowań i uregulowaniem stanu księgi wieczystej poprzez wykreślenie ww. wpisów. W przypadku, kiedy bank będzie posiadał taką informację przed podpisaniem umowy o mediację, bank nie podpisze umowy o mediację, a klient będzie mógł ponownie złożyć wniosek w serwisie transakcyjnym iPKO po uregulowaniu stanu księgi wieczystej. Jeżeli o wpisach uniemożliwiających dokonanie zmian w księdze wieczystej bank poweźmie wiedzę dopiero po podpisaniu umowy o mediację, cały proces musi rozpocząć się od początku.
W sytuacji, gdy w wyniku ugody dojdzie do umorzenia części zadłużenia z tytułu kredytu, to zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa podatkowego umorzone kwoty spowodują powstanie po stronie kredytobiorcy przychodu, który bank jest zobowiązany ująć w stosownej in-formacji (PIT-11) przesyłanej kredytobiorcy i właściwemu urzędowi skarbowemu po zakończeniu roku, w którym doszło do umorzenia. Co do zasady każdy kredytobiorca powinien uwzględnić ten przychód w rocznym zeznaniu podatkowym PIT, co może oznaczać obowiązek zapłaty przez każdego kredytobiorcę podatku dochodowego od umorzonej mu części kredytu. Kwestia zapłacenia podatku, w tym zastosowania istniejących w przepisach prawa zwolnień, wyłączeń czy umorzeń (np. o których mowa w art. 67a Ordynacji podatkowej) jest zagadnieniem leżącym po stronie kredytobiorcy.
Ugody nie zlikwidują wszystkich ryzyk
Ugody pozwolą kredytobiorcom uwolnić się od ryzyka walutowego. Nie oznacza to jednak, że znikną wszelkie ryzyka związane z zaciąganym zobowiązaniem kredytowym. W przypadku każdego kredytu złotówkowego o zmiennym oprocentowaniu kredytobiorca ponosi m.in. ryzyko stopy procentowej. W tym istotnej zmiany lub zaprzestania publikacji wskaźnika referencyjnego, polegające na tym, że wzrost wysokości wskaźnika referencyjnego (np. WIBOR 3M w przypadku kredytów w PLN oferowanych w procesie ugód), istotna zmiana sposobu jego ustalania lub zaprzestanie jego publikacji i zastąpienia go wskaźnikiem zastępczym, skutkować może potencjalnie nieograniczonym wzrostem odsetkowej części raty kredytu i tym samym całkowitej kwoty do zapłaty.
Aby ograniczyć ryzyko zmian stopy procentowej, bank oferuje, dla kredytów w PLN, możliwość oprocentowania z wykorzystaniem stałej stopy procentowej przez 5 lat. To oznacza, że przez 5 lat wysokość oprocentowania oraz rat nie będą zmieniać się ze względu na zmianę wskaźnika WIBOR 3M. W przypadku, gdy pozostały okres spłaty kredytu po zawarciu ugody będzie krótszy niż 5 lat, stała stopa procentowa będzie obowiązywała do końca obowiązywania umowy. Warunkiem zmiany oprocentowania kredytu jest posiadanie zdolności kredytowej, zawarcie ugody i aneksu oraz akceptacja okresu obowiązywania stałej stopy.
Inne ryzyko wynika z potencjalnej zmiany ceny rynkowej finansowanej nieruchomości, polegające na możliwym spadku wartości nierucho-mości, stanowiącej przedmiot finansowania hipotecznego i zabezpieczenia spłaty kredytu. W skrajnych przypadkach kwota kredytu może w przyszłości przewyższyć wartość nieruchomości. Ale ryzyko zmian cen rynkowych finansowanej nieruchomości kredytobiorca ponosi również przy kredycie walutowym.
Wypracowane przez PKO Bank Polski wspólnie z Komisją Nadzoru Finansowego rozwiązanie nie będzie prowadzić do uprzywilejowania kredytobiorców frankowych. Daje im możliwość odwrócenia podjętych przez nich przed laty decyzji finansowych i powrotu do sytuacji, w jakiej znaleźliby się zaciągając zamiast kredytu walutowego kredyt złotówkowy.
Wszystkie szczegóły rozwiązania proponowanego przez PKO Bank Polski znajdują się na stronie internetowej: www.pkobp.pl/ugoda-kredyt-walutowy
