Polsce, w przeciwieństwie do Europy Zachodniej, nie powinno zabraknąć ani prądu ani gazu w zimie. Mamy największe zapasy gazu w Unii Europejskiej i stale zwiększamy możliwości magazynowania surowców energetycznych.
Analitycy notują obecnie duże spadki zapasów obserwowane w Europie Zachodniej. Najbardziej zmalały one w Austrii - stan zapełnienia jest o 56,4 proc. niższy niż rok temu. Podobne spadki obserwujemy w Holandii (-49,8 proc.) i Niemczech (-44,6 proc.), nieco lepsza sytuacja jest we Francji (-25,5 proc.). Zapasy gazu w UE były w lipcu br. najniższe od 2010 r. W porównaniu do rekordowego 2020 r., spadły one o 33 proc.; sytuacja wciąż się pogarsza. W opinii ekspertów Polskiego Instytutu Ekonomicznego niskie zapasy w tych państwach utrzymają się przynajmniej do momentu zapełnienia przez Gazprom rodzimych magazynów. Przewiduje się, że nastąpi to najwcześniej na początku listopada. Polskie zapasy gazu są wysokie na tle krajów UE; łączna pojemność podziemnych magazynów (PMG) w Polsce to ok. 3 mld m sześc. Obecnie poziom ich zapełnienia wynosi ok. 97 proc. Niskie zapasy gazu to, jak wyjaśnili eksperci PIE, efekt ograniczenia dostaw z Rosji i większych zakupów surowca przez Azjatów. Gazprom wydobywa obecnie najwięcej gazu w perspektywie ostatnich 10 lat, ale bieżąca produkcja ma w większym stopniu zaspokoić potrzeby wewnętrzne. Według analityków PIE Rosjanie chcą uniknąć sytuacji z poprzedniego roku, kiedy ostra zima spowodowała ponadprzeciętne wyczerpanie tamtejszych zapasów. Rosnący popyt na gaz na rynkach azjatyckich to z kolei efekt dynamicznego ożywienia po kryzysie; szczególnie aktywni są Chińczycy, którzy masowo kupują gaz podobnie jak węgiel po kosztach przekraczających rynkowe stawki. Polskie Górnictwo Naftowe i Gazownictwo stale zwiększa moce wydobywcze i pojemności magazynów. Właśnie zakończyło budowę klastra B w Kawernowym Podziemnym Magazynie Gazu Kosakowo. To inwestycja o zasadniczym znaczeniu dla bezpieczeństwa energetycznego kraju. – Zakończenie budowy drugiego etapu inwestycji w Kosakowie to zwieńczenie realizowanego przez PGNiG programu rozwoju zdolności magazynowych. W ciągu dziesięciu lat podwoiliśmy możliwość gromadzenia zapasów gazu w Polsce. Obok dywersyfikacji, to główny filar budowy bezpieczeństwa gazowego kraju – powiedział Paweł Majewski, prezes PGNiG SA. Klaster B składa się z pięciu komór magazynowych o łącznej pojemności 154,3 mln m sześc. gazu ziemnego. Inwestycję, rozpoczętą w 2016 r., realizowano etapami – pierwsze trzy komory zostały odebrane w 2019 roku, obecnie ukończono budowę dwóch pozostałych komór, o pojemności 60,3 mln m sześciennych. Wcześniej do użytku oddano Klaster A, również składający się z pięciu komór, o łącznej pojemności 145,5 mln m sześć gazu ziemnego. Ta część inwestycji została zrealizowana w latach 2011-2016. PGNiG posiada siedem podziemnych magazynów gazu ziemnego. W wyniku zakończenia inwestycji w KPMG Kosakowo, łączna pojemność czynna magazynów PGNiG wzrośnie z 3174,8 mln m sześc. do 3235,1 mln m sześciennych. Podziemne magazyny gazu pełnią istotną rolę jako stabilizatory systemu przesyłowego oraz służą do gromadzenia zapasów paliwa wykorzystanych w okresie zwiększonego zapotrzebowania w sezonie grzewczym. Paweł Majewski podkreślił, że należące do PGNiG magazyny są obecnie wypełnione w takim samym stopniu jak w poprzednich latach na początku jesieni. To zasadnicza różnica względem wielu innych krajów europejskich, w których nie zgromadzono zapasów w okresie letnim. Średni stopień zatłoczenia europejskich magazynów gazu wynosi aktualnie ok. 77 proc., zdecydowanie mniej niż w analogicznym okresie w poprzednich latach, kiedy wskaźnik ten wynosił ok. 95 proc. Niski stopień zapasów paliwa u progu sezonu grzewczego jest jedną z głównych przyczyn bardzo wysokich cen gazu ziemnego w Europie, czego skutki odczuwa również Polska. Chociaż podziemne magazynu gazu są własnością PGNiG, zarządza nimi Gas Storage Poland z Grupy Kapitałowej PGNiG. Członek Zarządu tej spółki, Beata Wittmann, zaznaczyła, że KPMG Kosakowo to jeden z najnowocześniejszych elementów infrastruktury gazowej w Polsce. – Magazyn Kosakowo dysponuje dużą mocą zatłaczania i oddawania paliwa do sieci – odpowiednio 2,4 mln m sześc. i 9,6 mln m sześc. gazu ziemnego na dobę. Ta wysoka elastyczność pracy ma zasadnicze znaczenie w przypadku ewentualnych sytuacji kryzysowych, na przykład wystąpienia nagłych niedoborów gazu w sieci przesyłowej w skutek przerwania dostaw – wyjaśniła Beata Wittmann, Członek Zarządu Gas Storage Poland. Gas Storage Poland posiada status operatora systemu magazynowania i zgodnie z obowiązującymi przepisami udostępnia pojemności magazynowe wszystkim zainteresowanym podmiotom w sposób niedyskryminacyjny, na równoważnych warunkach umownych. Dla odbiorców ważne są też dostawy prądu. Rząd chce przyjąć projekt regulacji, która miałaby pozwolić na ochronę odbiorców wrażliwych energii elektrycznej oraz zapewnienie im ciągłości dostaw prądu, zwłaszcza w okresie zimowym - wynika z wykazu prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów. Proponowane zmiany wynikają z konieczności wdrożenia dyrektywy 2019/944 z 5 czerwca 2019 r. w sprawie wspólnych zasad rynku wewnętrznego energii elektrycznej. Nakłada ona na państwa członkowskie obowiązek przygotowania przepisów dotyczących odbiorcy wrażliwego energii elektrycznej oraz ubóstwa energetycznego. „Wprowadzenie zmian w tym obszarze pozwoli na ochronę najsłabszej grupy odbiorców końcowych, łagodząc skutki ich niekorzystnej sytuacji ekonomiczno-finansowej, przy jednoczesnym zapewnieniu ciągłości dostaw” – czytamy w uzasadnieniu rządowej propozycji. W projekcie mają znaleźć się regulacje dot. m.in: zmiany definicji odbiorcy wrażliwego, poprzez poszerzenie kręgu tych odbiorców i zmiany kryteriów, wysokości oraz procedury przyznawania dodatku energetycznego. W planowanych przepisach zmodyfikowana ma zostać wysokości limitów zużycia energii elektrycznej w gospodarstwach domowych poprzez ich zmianę i dodanie nowego limitu, dla gospodarstw domowych składających się z 6 i więcej osób. Zmiana ta ma na celu lepsze ukierunkowanie pomocy i objęcie większą ochroną rodzin wielodzietnych, częściej znajdujących się w trudniejszej sytuacji materialno-bytowej. Chodzi również o wzmocnienia ochrony odbiorców działaniami o charakterze niefinansowym, w tym wprowadzenie zakazu wstrzymania dostaw w przypadku gdy odbiorca wrażliwy energii elektrycznej posiada zaległości w płatnościach za energię elektryczną w tzw. miesiącach zimowych, zapewnienie możliwości zwrócenia się przez odbiorcę wrażliwego energii oraz odbiorcę wrażliwego paliw gazowych z wnioskiem do sprzedawcy o zastosowanie programu i objęcie ochroną przed wstrzymaniem dostaw energii elektrycznej osób objętych opieką długoterminową w warunkach domowych, w związku z przewlekłą niewydolnością oddechową.
Przepisy przewidują też wprowadzenie definicji ubóstwa energetycznego o ogólnym charakterze, który pozostawia możliwość doprecyzowania i zawężania kryteriów definicji dla poszczególnych programów wsparcia lub redukcji ubóstwa w przyszłości, w zależności od celu ich zastosowania.
