Rynek pracy czekają poważne zmiany, a wyzwaniem stanie się sposób, jak za nimi nadążyć. Tak wynika z raportu „Prognozowane zmiany na rynku pracy. Przegląd scenariuszy” opracowanego przez Instytut Analiz Rynku Pracy na zlecenie Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości (PARP). Wnioski z raportu opracowano w oparciu o analizę literatury przedmiotu i na podstawie danych zaczerpniętych m.in. z Infuture Institute, Samsung Polska, PwC, Polskiego Instytutu Ekonomicznego oraz Deloitte’a.
Rynek pracy kształtuje wiele czynników, m.in. te o charakterze: społecznym (jak dostęp do powszechnej edukacji i jej jakość czy rozwój medycyny), środowiskowym (np. zmiany klimatyczne), ekonomicznym (np. popularność ekonomii współdzielenia), politycznym czy technologicznym.
Prognozuje się jednak, że w ciągu najbliższych lat największy wpływ na rynek pracy będą miały procesy związane z robotyzacją, automatyzacją i wykorzystaniem sztucznej inteligencji. Dziś, w związku z popularyzacją automatyki i systemów działających w oparciu o sztuczną inteligencję, uważa się, że niektóre zawody, zwłaszcza niewymagające specjalistycznej wiedzy i kwalifikacji, zaczną zanikać.
Prognozy, na podstawie analizy rynku pracy instytucji badawczych, przedstawiają się różnorodnie:
- według instytutu badawczego McKinsey Global Institute, dostępne już dziś lub aktualnie opracowywane w laboratoriach badawczo-rozwojowych rozwiązania technologiczne, do 2055 r. mogą umożliwić zastąpienie ok. 49% czynności wykonywanych obecnie przez pracowników;
- naukowcy z Oxfordu przewidują, że do 2061 r. sztuczna inteligencja zdominuje rynek pracy, ale w pełni zastąpi ludzi dopiero w roku 2136;
- według ekspertów Światowego Forum Ekonomicznego (The World Economic Forum, WEF) tempo wdrażania technologii w kolejnych latach pozostanie niezmienne, a w niektórych sektorach wzrośnie. Ich szacunki przewidują, że do 2025 r. nawet 85 mln miejsc pracy na całym świecie może zostać zastąpionych przez maszyny i procesy automatyzacji, a jednocześnie powstanie 97 mln nowych ról. Dla wielu osób oznaczać to będzie konieczność przekwalifikowania lub przebranżowienia;
- Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (Organisation for Economic Co- operation and Development, OECD) prognozuje, że 65% dzieci rozpoczynających obecnie edukację będzie pracować w zawodach, które jeszcze nie istnieją.
W analizach i badaniach - zawartych w raporcie PARP - dotyczących obecnych i przyszłych zmian na rynku pracy, do głównych determinant eksperci zaliczają rozwój technologiczny przyspieszający proces automatyzacji, cyfryzacji oraz postępy innowacyjne, zmiany demograficzne charakteryzujące się rosnącym udziałem osób starszych, w połączeniu z malejącym udziałem osób w wieku produkcyjnym, w całkowitej liczbie ludności. Do czynników tych wliczają także migracje ludności, szybką urbanizację oraz niedobór zasobów i zmiany klimatu.
